Wystawa prac Feliksa Topolskiego – malarza monarchii i kontrkultury

Wystawa zatytułowana "Punks, Princes and Protests: the Chronicles of Feliks Topolski RA" jest kontynuacją tej, która od początku maja była prezentowana w dawnej pracowni Topolskiego mieszczącej się tuż przy południowym brzegu Tamizy. Ale jak zaznacza współkuratorka Julia Griffin, nie jest to dokładnie taka sama wystawa. "W tamtej, która otwarta została tuż przed koronacją Karola III, większy nacisk położyliśmy na establishment, a w tej na kontrkulturę i kwestie nierówności społecznych" - wyjaśniła w rozmowie z PAP.

Jedną z nowości jest niewystawiany nigdy wcześniej portret Tony'ego Benna, długoletniego posła Partii Pracy, który to obraz został w 1982 roku z niejasnych powodów odrzucony przez Narodową Galerię Portretu w Londynie.

"Urodzony w 1907 roku w Warszawie Topolski został w 1935 roku wydelegowany przez +Wiadomości Literackie+ do Wielkiej Brytanii, aby zrobić rysunki ze srebrnego jubileuszu króla Jerzego V i tak się zafascynował tym angielskim ceremoniałem, przepychem, strojami, tradycją, że postanowił się tu osiedlić" - powiedziała Griffin.

W czasie II wojny światowej Topolski pracował jako akredytowany artysta wojenny rządu brytyjskiego oraz rządu RP na uchodźstwie, malując sceny batalistyczne. Jak opowiada Griffin, tymi rysunkami zainteresował się książę Filip, co stało się początkiem ich długoletniej przyjaźni. Książę Filip poprosił go m.in. o zaprojektowanie menu na jego wieczór kawalerski. Topolski był też na ślubie Filipa i późniejszej królowej Elżbiety II w 1947 roku, dokumentując to wydarzenie dla magazynu "Vogue".

Na wystawie prezentowane są m.in. rysunki z koronacji Elżbiety II w 1953 roku, które Topolski stworzył na zamówienie brytyjskiego rządu, rysunki z pogrzebu Jerzego VI w 1952 roku, portret księżnej Diany, a także unikatowy szkic przedstawiający księcia Karola, czyli obecnego króla, w bardzo nieformalnej sytuacji, gdy na drewnianym koniu trenował na zamku w Windsorze grę w polo. Uchwycenie go w takiej sytuacji było możliwe właśnie dzięki przyjaźni z księciem Filipem.

Równolegle - co również jest prezentowane na wystawie - Topolski tworzył obrazy i rysunki, przedstawiające rodzącą się wielokulturowość Londynu, młodzieżową kontrkulturę lat 60. i 70., wydarzenia polityczne czy protesty społeczne. "Z jednej strony interesowało go portretowanie establishmentu, ceremonii, a z drugiej - najszerszy przekrój społeczeństwa, pokazywanie nierówności społecznych oraz całego spektrum politycznego, także tych, którzy nie byli zwolennikami monarchii" - mówi Griffin.

Wiele z tych rysunków znalazło się w "Kronice Topolskiego" ("Topolski's Chronicle"), wydawanym przez niego na szarym papierze pakowym dwutygodniku, w którym zamieszczał także teksty dotyczące bieżących wydarzeń politycznych, społecznych i kulturalnych. Pismo ukazywało się w nakładzie ok. 2000 egzemplarzy przez ponad ćwierć wieku - od 1953 do 1979 roku.

Julia Griffin zaznacza, że Topolski do końca życia aktywnie uczestniczył w życiu polskiej emigracji w Londynie m.in. współpracując ze znajdującą się po sąsiedzku z jego studiem Oficyną Poetów i Malarzy, był współzałożycielem Ogniska Polskiego - najstarszego polskiego klubu w Londynie oraz stałym bywalcem Polskiego Ośrodka Społeczno-Kulturalnego (POSK). Jednocześnie pracował nad projektami w Polsce, w tym plakatami do filmów Andrzeja Wajdy.

Topolski zmarł w 1989 roku, pochowany jest na londyńskim cmentarzu Highgate.

Wystawa "Punks, Princes and Protests: the Chronicles of Feliks Topolski RA" jest wspólnym przedsięwzięciem POSK oraz Topolski Memoir, fundacji charytatywnej opiekującej się jego spuścizną artystyczną, w ramach Polsko-Angielskiego Forum Kultury im. Krystyny Skarbek, projektu zainicjowanego i finansowanego przez POSK i prowadzonego we współpracy z Instytutem Kultury Polskiej w Londynie i Ogniskiem Polskim.

Z Londynu Bartłomiej Niedziński (PAP)

bjn/ ap/