Prezydent Andrzej Duda podpisał w piątek ustawę z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami – poinformowała Kancelaria Prezydenta. Celem ustawy jest wprowadzenie nowych i zmiana obowiązujących przepisów regulujących amatorskie poszukiwania zabytków.
„W ustawie określono, że ten, kto w wyniku poszukiwań znalazł lub pozyskał przedmiot, co do którego istnieje przypuszczenie, że jest on zabytkiem archeologicznym albo innym zabytkiem ruchomym, jest obowiązany zabezpieczyć ten przedmiot i oznakować miejsce jego znalezienia oraz niezwłocznie zawiadomić o tym właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków” – informuje Kancelaria Prezydenta. Ustawa określa między innymi obowiązki poszukiwacza w przypadku odnalezienia przedmiotów co do których istnieje przypuszczenie, że są one zabytkami archeologicznymi. Jednym z nich jest poinformowanie właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków i wstrzymanie poszukiwań.
Przepisy zobowiązują wojewódzkich konserwatorów zabytków w terminie 30 dni do oceny, czy znaleziony lub pozyskany przedmiot jest zabytkiem, i informuje zawiadamiającego o ustaleniach i dalszych działaniach co do znalezionego przedmiotu.
Osobom, które odkryły w trakcie prowadzenia robót budowlanych lub ziemnych, znalazły lub pozyskały zabytek archeologiczny, przysługuje nagroda pieniężna albo dyplom, jeżeli dopełniły obowiązków wynikających z ustawy. Warunkiem jest posiadanie przez zabytek archeologiczny szczególnej wartości historycznej, artystycznej lub naukowej. Wartość przyznanej nagrody pieniężnej nie może być wyższa niż dwudziestopięciokrotność kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim roku kalendarzowym. W wyjątkowych wypadkach, gdy zabytek archeologiczny posiada oprócz szczególnej wartości historycznej, artystycznej lub naukowej także znaczną wartość materialną, na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków wysokość nagrody pieniężnej może zostać podwyższona do trzydziestokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
W świetle nowelizacji poszukiwania ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych przy użyciu urządzeń elektronicznych lub technicznych może prowadzić osoba pełnoletnia pod warunkiem posiadania zgody właściciela nieruchomości i posiadacza nieruchomości oraz po dokonaniu zgłoszenia poszukiwań do rejestru poszukiwań. Zgłoszenia poszukiwań dokonuje się przed rozpoczęciem poszukiwań za pomocą aplikacji mobilnej udostępnionej przez ministra do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Ustawa zabrania poszukiwań na obszarze zabytków wpisanych do rejestru wraz z otoczeniem lub ujętymi w ewidencji zabytków i w odległości mniejszej niż 10 metrów od nich; będących zabytkami uznanymi za pomnik historii; parków kulturowych; cmentarzy, dawnych cmentarzy, mogił i grobów wojennych oraz miejsc kaźni; Pomników Zagłady i ich stref ochronnych. Poszukiwanie ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych przy użyciu urządzenia elektronicznego lub technicznego wbrew przepisom ustawy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 maja 2024 r.(PAP)
Autor: Michał Szukała
szuk/ aszw/
