Jack Fairweather. Fot. PAP/R. Pietruszka
W czwartek nowojorski Instytut Piłsudskiego uhonorował osobistości zasłużone na rzecz polskiej tożsamości i kultury. Gratulacje dla wyróżnionych oraz wyrazy uznania dla placówki przesłał m.in. prezydent RP Andrzej Duda.
"Przedwojenny Instytut Józefa Piłsudskiego, poświęcony badaniu najnowszej historii Polski oraz kontynuujące jego misję Instytuty w Nowym Jorku, Londynie i Warszawie należą do placówek naukowych wyróżniających się nie tylko znaczącym dorobkiem dokumentacyjnym i badawczym, ale też cennym wkładem w podtrzymanie tego, co najmocniej jednoczy pokolenie Polaków – narodowej tożsamości i kultury, ducha wolności oraz dumy z bohaterskiej walki o niepodległy byt państwowy" – podkreślił prezydent Duda.
Podczas jubileuszowej gali nagród w 80. rocznicę założenia Instytutu, zorganizowanej w konsulacie RP w Nowym Jorku, nagrodę Marshal Józef Piłsudski Leadership and Achievement Award otrzymała redaktor naczelna tygodnika "Kurier Plus" Zofia Kłopotowska. Joseph Conrad Literature Medal odebrał Jack Fairweather, autor książki "Volunteer" o rotmistrzu Witoldzie Pileckim. Artur Bartłomiej Chmielewski, pracujący jako projekt manager w NASA, został uhonorowany nagrodą Marie Skłodowska-Curie Science Medal.
"Przedwojenny Instytut Józefa Piłsudskiego, poświęcony badaniu najnowszej historii Polski oraz kontynuujące jego misję Instytuty w Nowym Jorku, Londynie i Warszawie należą do placówek naukowych wyróżniających się nie tylko znaczącym dorobkiem dokumentacyjnym i badawczym, ale też cennym wkładem w podtrzymanie tego, co najmocniej jednoczy pokolenie Polaków – narodowej tożsamości i kultury, ducha wolności oraz dumy z bohaterskiej walki o niepodległy byt państwowy" – podkreślił prezydent Duda.
"Jest to ogromnie wzruszająca chwila, ponieważ możemy świętować 80 lat istnienia i ciągłego budowania pamięci Polonii i historii Polski w Ameryce. Mało jest organizacji, które dysponują tak bogatymi zbiorami i archiwami, i które mówią nie tylko o samej historii polskiej. Są to dokumenty unikatowe. One przyjechały tutaj, do Ameryki, razem z Polakami i dzięki temu przetrwały. Są tutaj też ogromne zbiory dotyczące kształtowania się i funkcjonowania Polonii w Stanach Zjednoczonych" – powiedział w rozmowie z PAP konsul generalny RP w Nowym Jorku Adrian Kubicki.
Jak zaznaczył, dzięki temu, że archiwa są otwarte, a coraz więcej zbiorów można przeglądać w internecie, powstają kolejne opracowania naukowe autorstwa nie tylko Polaków, lecz także Amerykanów i osób innej narodowości.
Prezes Instytutu dr Iwona Korga określiła laureatów mianem wyjątkowych osób. Jak podkreśliła w rozmowie z PAP, Fairweather zasługuje na uznanie za podjęcie w swojej książce zagadnień dotyczących rotmistrza Pileckiego, Chmielewski - za udział w misjach kosmicznych NASA, a Kłopotowska - za pracę redakcyjną na rzecz Polonii.
Brytyjczyk Fairweather, absolwent Uniwersytetu Oksfordzkiego, który mieszka obecnie w USA, wyjaśnił w rozmowie z PAP, że do napisania książki o rotmistrzu Pileckim zainspirowała go opowieść przyjaciela, który odwiedził niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny Auschwitz. Poruszył go zwłaszcza fakt stawiania oporu w takim miejscu. Autor, jak podkreślił, zapoznał się też z recenzją książki "Rotmistrz Pilecki. Ochotnik do Auschwitz", opublikowaną w dzienniku "New York Times".
J. Fairweather w Warszawie: rtm. Witold Pilecki jako pierwszy informował o horrorze Auschwitz
"Wiedziałem, że muszę znaleźć więcej materiałów na ten temat. Odkryłem podwójną tragedię w życiu Pileckiego. Chodzi nie tylko o to, co działo się w Auschwitz, ale też o to, że po wojnie zabili go komuniści. Ta podwójna niesprawiedliwość zainspirowała mnie do napisania książki" – mówił Fairweather.
Pytany, czym tłumaczy ogromne zainteresowanie na świecie publikacją o Pileckim, przetłumaczoną na 25 języków, ocenił, że - jego zdaniem - wynika to z dobrowolnego udania się przez rotmistrza do Auschwitz, czyli miejsca powszechnie uznawanego za symbol największego zła.
"Co sprawiło, że sam wystawił się na takie niebezpieczeństwo, narażał się na utratę życia, poświęcał potencjalnie rodzinę, wszystko? Było to pytanie, na które próbowałem odpowiedzieć w książce poprzez pokazanie tej misji Pileckiego" – stwierdził Fairweather.
"Co sprawiło, że sam wystawił się na takie niebezpieczeństwo, narażał się na utratę życia, poświęcał potencjalnie rodzinę, wszystko? Było to pytanie, na które próbowałem odpowiedzieć w książce poprzez pokazanie tej misji Pileckiego" – stwierdził Fairweather.
Oprócz prezydenta Dudy, listy z gratulacjami i wyrazami uznania dla Instytutu Piłsudskiego oraz nagrodzonych przesłali m.in. premier Mateusz Morawiecki, marszałek Sejmu Elżbieta Witek oraz minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński, honorowy patron gali i jubileuszu 80-lecia Instytutu Piłsudskiego.
Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)
ad/ szm/
