Legionista gen. Ludwik Kmicic-Skrzyński zostanie patronem IX Liceum Ogólnokształcącego w Białymstoku – zdecydowali w poniedziałek jednogłośnie miejscy radni. Wnioskowała o to społeczność tej szkoły. Ekshumowane z Wielkiej Brytanii prochy gen. Kmicica-Skrzyńskiego pochowane są w Białymstoku.
"Wybór patrona to jedna z najważniejszych decyzji w życiu każdej szkoły, bowiem patronem powinna zostać osoba, której życie i działalność służą pokoleniom. To autorytet reprezentujący treści i wartości bliskie dzieciom i młodzieży. Uczeń powinien identyfikować się z patronem swojej szkoły i mieć do niego emocjonalny stosunek" - napisano w uzasadnieniu do przyjętej uchwały.
Z inicjatywą nadania imienia IX Liceum Ogólnokształcącemu wystąpiła rada pedagogiczna, rada rodziców i samorząd uczniowski szkoły, wchodzącej w skład Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Technicznych w Białymstoku. Uroczystość została zaplanowana na przełom marca-kwietnia tego roku.
Generał Ludwik Kmicic-Skrzyński (1893-1972) urodził się w Odessie. W czasie I wojny światowej służył w Legionach Polskich, był jednym z kawalerzystów słynnej "siódemki Beliny" - grupy zwiadowczej, która z rozkazu Józefa Piłsudskiego przekroczyła w 1914 r. granicę zaboru rosyjskiego. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości służył w Wojsku Polskim, uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W czasie zamachu majowego w 1926 r. opowiedział się po stronie Piłsudskiego. W 1929 r. objął dowództwo nad Brygadą Kawalerii "Białystok", przemianowaną w 1937 r. na Podlaską Brygadę Kawalerii, a w 1938 r. otrzymał stopień generała brygady.
Wraz Podlaską Brygadą Kawalerii brał udział w wojnie obronnej 1939 roku; w październiku dostał się do niemieckiej niewoli. Wyszedł z niej w kwietniu 1945 r. Po opuszczeniu obozu wyjechał do Włoch, by wstąpić do 2. Korpusu Polskiego, a po jego rozwiązaniu - udał się do Wielkiej Brytanii.
Zamieszkał w Manchesterze, gdzie pracował jako robotnik, a potem jako przedstawiciel handlowy. Był działaczem organizacji kombatanckich i współpracownikiem Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie. Zmarł 14 lutego 1972 r. w Manchesterze, tam też został pochowany.
Jego szczątki ekshumowano 22 sierpnia 2023 roku, a cztery dni później uroczyście pochowano na cmentarzu miejskim w Białymstoku. Dyrektor IPN w Białymstoku dr Marek Jedynak mówił wtedy PAP, że powrót szczątków generała do Białegostoku wiąże się z polską tradycją, aby bohaterów narodowych, którzy zmarli na obcej ziemi, sprowadzać do kraju. Chodziło też o to, że za granicą "kończą się linie rodzinne generała" i nie ma komu zajmować się grobami.
Na cmentarzu miejskim w Białymstoku prochy pochowano w odrębnym grobie obok kwater żołnierzy września 1939 r. Pomnik nagrobny ufundował IPN.(PAP)
autorzy: Robert Fiłończuk, Izabela Próchnicka
rof/ kow/ pat/
