Aby zacząć od konwencjonalnych słów pamiętnikarza: książka ta nie jest pracą historyczną, choć większość zdarzeń i ludzi, o których piszę, zajmuje czołowe miejsca w historii dwudziestolecia. Poświęcam specjalną wzmiankę w tej narracji szczegółom technicznym, świadom ryzyka, że mogą one nie wzbudzić zainteresowania czytelnika, pragnę bowiem skierować uwagę na mechanizm PKO będącej przed wojną skarbnicą trzech milionów osób, zatem blisko 9 procent ludności Polski – pisze Henryk Gruber.
Na przełomie października i listopada 1918 r. wobec rozpadu monarchii austro-węgierskiej i zapowiedzi bliskiej klęski Niemiec Polacy coraz wyraźniej odczuwali, że odbudowa niepodległego państwa polskiego jest bliska.
106 lat temu, 21 września 1914 r., z Cieszyna wymaszerował Legion Śląski. Ponad 400 ochotników ze Śląska Cieszyńskiego dotarło do Mszany Dolnej, gdzie dołączyli do II Brygady Legionów Polskich. Pożegnanie legionistów było manifestacją polskości.
Urodził się 4 kwietnia 1870 r. (data urodzenia na podstawie Polskiego Słownika Biograficznego, część źródeł podaje datę 23 kwietnia 1876 r., taka widnieje na nagrobku generała) w Bryńcach Zagórnych koło Żydaczowa w Galicji. Pochodził z rodziny miejscowego leśnika. Uczył się w gimnazjach w Krakowie i we Lwowie. Możliwość dalszej nauki stwarzało wstąpienie w szeregi armii.
Obchodzący 50-lecie święceń kapłańskich Jasnogórski Kapelan Żołnierzy Niepodległości, generał Brygady Związku Piłsudczyków, o. Eustachy Rakoczy został w niedzielę odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. List do jubilata skierował prezydent Andrzej Duda.
105 lat temu, 13 czerwca 1915 r., pod Rokitną rozegrała się jedna z najtragiczniejszych bitew, jaką stoczyła II Brygada Legionów. 21 lat później pisano o starciu: „Szarża ta nie przyniosła oczekiwanych wyników skutkiem mylnej oceny położenia i braku współdziałania z piechotą. Okryła jednak nimbem bohaterstwa 2. szwadron ułanów i całą kawalerię legionową”.
60 lat temu, 4 czerwca 1960 r., zmarł gen. Józef Haller, legionista, twórca Armii Polskiej we Francji, generalny inspektor Armii Ochotniczej podczas wojny polsko-bolszewickiej; po wybuchu II wojny światowej minister rządu RP na Uchodźstwie.
„Gen. Bolesław Roja był jednym z najdzielniejszych oficerów Legionów, człowiekiem ogromnej brawury i odwagi” – powiedział prezes IPN Jarosław Szarek. Konferencja prasowa w 80. rocznicę śmierci twórcy i dowódcy słynnego 4. Pułku Piechoty Legionów Polskich odbyła się w Centrum Edukacyjnym IPN w Warszawie.
85 lat temu, 12 maja 1935 r., w Belwederze o godz. 20.45 zmarł marszałek Józef Piłsudski. W czasie uroczystości pogrzebowych na Wawelu prezydent Ignacy Mościcki mówił: „Cieniom królewskim przybył towarzysz wiecznego snu. Skroń jego nie okala korona, a dłoń nie dzierży berła. A królem był serc i władcą doli naszej”.