Figura św. Józefa przy kościele św. Jana Chrzciciela we Włocławku, fot. PAP/T. Żmijewski.
19 marca w Kościele katolickim obchodzona jest uroczystość św. Józefa. Czczony jest m.in. jako patron robotników. "Wszyscy mogą znaleźć w nim znaleźć orędownika, pomocnika i przewodnika w chwilach trudnych" - napisał papież Franciszek.
Po "Maryi, Matce Bożej, żaden święty nie zajmuje w Magisterium papieskim tyle miejsca, co Józef, Jej oblubieniec". "Bł. papież Pius IX ogłosił go +Patronem Kościoła katolickiego+, czcigodny Pius XII przedstawił go jako +Patrona robotników+, a św. Jan Paweł II jako +Opiekuna Zbawiciela+", z kolei ludzie "przyzywają go jako +patrona dobrej śmierci+" - zwrócił uwagę papież Franciszek w liście apostolskim z 8 grudnia 2020 r. "Patris corde" (Ojcowskim sercem) z okazji 150. rocznicy ogłoszenia św. Józefa patronem Kościoła powszechnego.
Przypomniał, że "miał odwagę podjąć się prawnego ojcostwa Jezusa" stąd we wszystkich czterech Ewangeliach Jezusa nazywano "synem Józefa".
W św. Józefie wszyscy mogą znaleźć "orędownika, pomocnika i przewodnika w chwilach trudnych", który "przypomina nam, że ci wszyscy, którzy są pozornie ukryci lub na +drugiej linii+, mają wyjątkowy czynny udział w historii zbawienia" - napisał papież.
Według Ewangelii, św. Mateusza Józef pochodził z rodu króla Dawida. Mimo wysokiego pochodzenia na życie zarabiał stolarstwem i pracą jako cieśla. Po zaręczynach z Maryją, stanął przed tajemnicą +Jej cudownego poczęcia". Choć nie był według ciała ojcem Chrystusa, to jednak był nim według prawa żydowskiego jako prawomocny małżonek Maryi. Z relacji ewangelistów wiemy, że w tajemnicę Maryi wprowadził go anioł nakazując "wziąć Maryję do siebie". Po nadaniu dziecku imienia i przedstawieniu w świątyni otrzymał we śnie nakaz, aby uciekł z matką i dzieckiem do Egiptu, czemu był posłuszny. Po śmierci Heroda wrócił z rodziną do Nazaretu. Po raz ostatni w Piśmie Świętym postać Józefa pojawia się podczas pielgrzymki z dwunastoletnim Jezusem do Jerozolimy.
Orygenes nazywał go "mężem sprawiedliwym", a św. Grzegorz z Nazjanzu wskazywał na jego wysoką godność.
Na Wschodzie wspomnienie liturgiczne św. Józefa pojawiło się już w IV wieku, w klasztorze św. Saby pod Jerozolimą, zaś na Zachodzie - dopiero w wieku VIII. W martyrologiach z X wieku z Fuldy, Ratisbony, Stavelot, Werden nad Ruhrą, w Raichenau i w Weronie wzmianka o święcie św. Józefa datowana jest na 19 marca. Natomiast pierwsze pełne oficjum kanoniczne (Liturgia Godzin) pochodzi z XIII wieku z klasztoru benedyktyńskiego w Liege oraz klasztoru św. Floriana w Austrii.
W 1479 papież Sykstus IV (franciszkanin) wprowadził święto św. Józefa do brewiarza i mszału rzymskiego, co było naśladowane przez inne diecezje - w pierwszej kolejności włoskie. Dopiero w wyniku Soboru Trydenckiego (1545–1563) święto stało się obowiązkowe. Na cały Kościół rozszerzył je w 1621 r. papież Grzegorz XV, co w 1642 r. potwierdził Urban VIII.
Na wniosek przełożonych generalnych 43 zakonów, papież Pius IX wydał 8 grudnia 1870 r. dekret "Quaemadmodum Deus" ogłaszając św. Józefa patronem Kościoła i wprowadzając odrębne święto liturgiczne "Opieki świętego Józefa". Miało być ono obchodzone w III niedzielę Wielkanocy. Papież Pius X przeniósł je na drugą środę po Wielkanocy i podniósł do rangi pierwszej klasy zmieniając nazwę na "Świętego Józefa, Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny, wyznawcy, patrona Kościoła powszechnego".
Papież Pius XII zniósł święto i w jego miejsce w 1956 r. wprowadził "św. Józefa Pracownika (1 maja)".
Imię św. Józefa do litanii do Wszystkich Świętych włączył w 1726 r. papież Benedykt XIII, zaś papież Benedykt XV włączył wezwanie o św. Józefie w 1919 r. do modlitw zaczynających się od słów: "Niech będzie Bóg uwielbiony" oraz osobną prefację (modlitwa dziękczynna) o św. Józefie do Mszału.
Pierwszą w dziejach Kościoła encyklikę o św. Józefie "Quamquam pluries" wydał - 15 sierpnia 1889 r. papież Leon XIII, a w 1884 r. wprowadził on do modlitw po mszy św. osobną modlitwę do św. Józefa.
W 1909 r. św. Pius X zatwierdził litanię do św. Józefa do publicznego odmawiania i dodał do niej wezwanie: "Święty Józefie, Opiekunie Kościoła Świętego".
Papież Jan XXIII (Józef Roncalli) wpisał imię św. Józefa do Kanonu Rzymskiego (Pierwsza Modlitwa Eucharystyczna). Wydał także w 1961 r. osobny list apostolski o odnowieniu nabożeństwa do niebiańskiego patrona.
Zgodnie z decyzją papieża Benedykta XVI, ogłoszoną już za pontyfikatu papieża Franciszka w 2013 r. - imię św. Józefa włączono także do pozostałych modlitw eucharystycznych.
Spośród świętych Kościoła wyjątkową czcią do św. Józefa wyróżniła się Teresa z Avila, reformatorka Karmelu (+1582), która twierdziła, że o cokolwiek prosiła Boga za jego przyczyną, zawsze otrzymała. Św. Wincenty a Paulo ustanowił św. Józefa patronem swojej kongregacji misyjnej, przed nim uczynił to także św. Franciszek Salezy. Szczególnym czcicielem św. Józefa był również św. Jan Bosko, który stawiał go za wzór swojej młodzieży rzemieślniczej.
Jest patronem Kościoła powszechnego, licznych zakonów, krajów, w tym m.in. Austrii, Czech, Filipin, Hiszpanii, Kanady, Portugalii czy Peru. Wzywany jest także jako patron dobrej śmierci.
Polscy księża - więźniowie obozu koncentracyjnego w Dachau - dali świadectwo, że wstawiennictwu św. Józefa zawdzięczają uratowanie życia. Ok. 800 kapłanów i osób świeckich 22 kwietnia 1945 r., podczas dwóch mszy św., odmówiło akt oddania się w opiekę św. Józefa w duchowej łączności z kaliskim sanktuarium św. Józefa. Zobowiązali się wtedy szerzyć jego cześć, a po wyzwoleniu złożyć mu hołd w pielgrzymce do kolegiaty kaliskiej i przyczynić się do powstania Dzieła Miłosierdzia pod jego wezwaniem.
Siódmego dnia nowenny - 29 kwietnia - żołnierze amerykańscy o godzinie 18.00 wyzwolili obóz. Z pozostawionej przez hitlerowców dokumentacji wiadomo, że zamierzali oni 4 godziny później wymordować wszystkich obozowych jeńców.
Kult św. Józefa w Kaliszu trwa nieprzerwanie od XVII wieku. Według tradycji, początki sanktuarium sięgają 1670 r., kiedy za przyczyną świętego został uzdrowiony mieszkaniec wsi Szulec, który jako wotum ufundował obraz Świętej Rodziny i umieścił go w kaliskiej kolegiacie. Rokrocznie pielgrzymuje tam ponad 200 tys. osób. Świadectwem otrzymanych łask są liczne wota oraz srebrne sukienki i korony przykrywające postaci z obrazu. (PAP)
Autor: Magdalena Gronek
mgw/ mir/
