Kadr z filmu dokumentalnego „Ostatnia Habsburżanka”. Fot. TVP VOD.
Nie żyje księżna Renata Habsburg Lorena de Zulueta – poinformował w piątek wieczorem burmistrz Żywca Antoni Szlagor. Jak podkreślił, „wraz z jej odejściem kończy się jakże wspaniała historia żywieckiej gałęzi rodziny Habsburgów - wspaniałych polskich patriotów”.
„Dziś dotarła do mnie niesłychanie smutna wiadomość. W Madrycie zmarła księżna Renata Habsburg Lorena de Zulueta, najmłodsza córka pary arcyksiążęcej Karola Olbrachta Habsburga i Alicji Ankarcrony. Kochała Żywiec. (…) Wraz z odejściem księżnej Renaty kończy się jakże wspaniała historia żywieckiej gałęzi rodziny Habsburgów - wspaniałych polskich patriotów, którzy nigdy nie wyrzekli się polskości. Była ostatnią żyjącą osobą z rodziny Habsburgów, która wychowała się na żywieckim Zamku" – wskazał burmistrz Szlagor.
Habsburgowie z Żywca i ich związki z Polską
Samorządowiec powiedział, że księżna odeszła 18 czerwca. Jej pogrzeb odbędzie się 29 lipca w Madrycie.
Księżna Renata urodziła się 1931 roku w Żywcu. Była córką ostatnich właścicieli dóbr żywieckich: arcyksięcia Karola Olbrachta Habsburga i jego żony, szwedzkiej księżnej Alicji Ankarcrony. Dzieciństwo spędziła w Żywcu. W 1951 r. z matką, siostrą Marią Krystyną oraz bratem Karolem Stefanem opuścili Polskę i wyjechali na pogrzeb ojca do Szwecji. Tam osiadli. Renata pracowała w antykwariacie w Sztokholmie. Poślubiła dyplomatę hiszpańskiego Eduardo de Zulueta y Dato, syna ambasadora Hiszpanii w Szwecji. Zamieszkała w Hiszpanii.
Żywieccy Habsburgowie byli blisko spokrewnieni z domem panującym niegdyś w Wiedniu, w tym z cesarzem Franciszkiem Józefem I. Mieli wspólnego przodka, cesarza Leopolda II. Dobra żywieckie trafiły w ręce Habsburgów w 1838 roku. Od Wielopolskich odkupił je arcyksiążę Karol Ludwik. W 1895 roku odziedziczył je arcyksiążę Karol Stefan Habsburg, który zapoczątkował żywiecką linię rodu. To oni wybudowali w mieście między innymi browar i pałac.
Zmarła księżna Maria Krystyna Habsburg
Ostatnimi przedwojennymi właścicielami dóbr był Karol Olbracht i Alicja. Oboje byli przywiązani do polskości; finansowali wiele przedsięwzięć kulturalnych, naukowych, towarzystw i organizacji społecznych. Arcyksiążę był pułkownikiem Wojska Polskiego. Po 1939 roku nie podpisał volkslisty, za co był więziony przez Niemców. Księżna złożyła przysięgę w AK. Za działalność w konspiracji została uhonorowana Krzyżem Walecznych. Niemcy stosowali wobec Habsburgów z Żywca represje. Zarekwirowali ich majątek.
Po wojnie żywieccy Habsburgowie byli szykanowani przez komunistów. Wyjechali, a władze odebrały im polskie obywatelstwa.
W marcu 1993 roku księżna Maria Krystyna ponownie otrzymała paszport Rzeczypospolitej. Do kraju na stałe powróciła we wrześniu 2001 r. Zamieszkała w dawnej żywieckiej posiadłości Habsburgów, w niewielkim mieszkaniu, w miejscu, gdzie przed wojną była kręgielnia. Odeszła w 2012 roku. Sześć lat później w Szwecji zmarł Karol Stefan.
W 2022 r. powstał film dokumentalny o ostatniej spadkobierczyni rodu:
https://vod.tvp.pl/filmy-dokumentalne,163/ostatnia-habsburzanka,392446 (PAP)
szf/ jann/
