jedna
Historię Jana Kowalewskiego, kryptologa z Łodzi przedstawioną w niekonwencjonalny sposób można oglądać w Fabryce Aktywności Miejskiej w Łodzi. Losy bohatera wojny polsko-bolszewickiej ukazano na 12 komiksowych rysunkach.
Urodzony w Łodzi Kowalewski był wybitnym kryptologiem, który złamał sowieckie szyfry podczas wojny 1920 roku przyczyniając się do zwycięstwa nad bolszewikami. Był też instruktorem wywiadu w Japonii, powstańcem śląskim, dyplomatą, a także autorem nowatorskich teorii politycznych.
Upamiętniono kryptologa, oficera wywiadu ppłk. Jana Kowalewskiego
Prezentowana w Fabryce Aktywności Miejskiej wystawa jest próbą "komiksowej" rekonstrukcji barwnego życiorysu bohatera z Łodzi. Jak podkreślili jej twórcy, ekspozycja pozwala odpowiedzieć na pytania: jak to się odbyło; co widział młody Kowalewski na ulicach dawnej Łodzi; jak wyglądał jego pobyt w Japonii; jakie zagrożenia czyhały w stalinowskiej Moskwie; na czym polegała tajemnicza akcja "porwania” rumuńskiego króla.
Autorką plansz jest Katarzyna Błaszczyk, rysowniczka, doświadczona w szczególności w rysunku historycznym, twórczyni instagramowego kanału "Do kreski-kreska". Scenariusz powstał w Oddziale ds. Dziedzictwa Łodzi Urzędu Miasta Łodzi w ramach projektu "Rok Jana Kowalewskiego".
Wernisaż wystawy zaplanowano we wtorek godz. 16.30 w Fabryce Aktywności Miejskiej przy ul. Tuwima 10. Ekspozycję będzie można oglądać do piątku w godz. 8.30-16.
Jan Kowalewski urodził się 24 października 1892 r. w Łodzi. Ukończył Szkołę Handlową Zgromadzenia Kupców w Łodzi. Studiował na Uniwersytecie w Liege, gdzie uzyskał dyplom z chemii technicznej. Znał wiele języków, m.in. niemiecki, francuski i rosyjski. Podczas I wojny światowej Kowalewski służył w carskiej armii jako oficer łączności. Potem przeszedł do II Korpusu Polskiego na Ukrainie. Był naczelnikiem Wydziału II Radiowywiadu Biura Szyfrów Oddziału II Sztabu Generalnego Naczelnego Dowództwa.
W czasie wojny polsko-bolszewickiej porucznik Kowalewski był sztabowcem. Stworzył zespół kryptologów, których praca przyczyniła się dużym stopniu do zwycięstwa nad bolszewikami w 1920 roku. Znając treść odszyfrowanych przez nich depesz bolszewickich, polskie dowództwo mogło wyprzedzić ruchy nieprzyjaciela.
W międzywojniu Kowalewski pracował dla wojska i dyplomacji. W 1937 r. został szefem sztabu Obozu Zjednoczenia Narodowego. Podczas II wojny światowej był szefem podlegającej rządowi londyńskiemu Placówki Łączności z Kontynentem oraz centrali informacyjnej z krajami kontynentu w Lizbonie. Kierował wieloma polskimi operacjami wywiadowczymi w okupowanej przez Niemców Europie.
Po wojnie ppłk Jan Kowalewski pozostał na emigracji. Współpracował m.in. z Radiem Wolna Europa. Zmarł w Londynie 31 października 1965 roku. (PAP)
bap/ dki/
