Krystian Zimerman, zwycięzca konkursu chopinowskiego w Warszawie w 1975 r. Za pulpitem dyrygenckim Jerzy Maksymiuk. Fot. PAP/Afa Pixx/Mirosław Stankiewicz
XIX Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina to wydarzenie, którym będzie żyć Warszawa przez najbliższe trzy tygodnie - powiedział PAP rzecznik NIFC dr Aleksander Laskowski. 84 pianistów z 20 krajów walczy o paszport do najważniejszych sal koncertowych.
Dr Laskowski w rozmowie z PAP zaznaczył, że Konkurs Chopinowski to wydarzenie, które przyciąga zainteresowanie całego świata. – Media bardzo lubią porównywać Konkurs Chopinowski do sportu. Prawdą jest, że konkurs powstał z inspiracji ruchem olimpijskim, który odrodził się pod koniec XIX stulecia. Na pewno jest w nim element sportowy, który wiąże się z rywalizacją o pierwszą nagrodę i złoty medal – powiedział Laskowski.
Jak jednak zastrzegł, tak naprawdę jest to nie tyle rywalizacja sportowa, ile poszukiwanie największego talentu i najbardziej przekonującego pianisty. – Kogoś, kto będzie z jednej strony kolejnym strażnikiem wspaniałej chopinowskiej tradycji, a z drugiej - będzie tę tradycję rozwijał i przybliżał kolejnym pokoleniom słuchaczy na całym świecie – wskazał rzecznik NIFC. Jak podkreślił, konkurs niedługo będzie obchodzić swoje stulecie. - To wydarzenie, którym będzie żyć Warszawa przez najbliższe trzy tygodnie - dodał.
Uczestników konkursu oceniać będzie 17-osobowe jury pod przewodnictwem legendarnego amerykańskiego pianisty, zwycięzcy Konkursu Chopinowskiego w 1970 roku Garricka Ohlssona. Zasiądą w nim wybitni chopiniści: byli laureaci konkursu, pedagodzy, a także znawcy życia i twórczości Fryderyka Chopina.
– Sensację w Polsce budzi to, że po raz pierwszy mamy niepolskiego przewodniczącego jury. Ale Garrick Ohlsson żadnych wątpliwości nie budzi. To laureat pierwszej nagrody konkursu w 1970 roku, który od pięciu dekad propaguje twórczość Fryderyka Chopina na całym świecie, regularnie powracając także z koncertami do Polski – podkreślił Laskowski.
XIX Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina zainauguruje w czwartek czworo jego zwycięzców, którzy o godz. 20 wystąpią z Orkiestrą Filharmonii Narodowej pod batutą Andrzeja Boreyki. W interpretacji Bruce’a Liu (zwycięzcy z 2021 r.) zabrzmi V Koncert fortepianowy F-dur Camille’a Saint-Saënsa, Julianna Awdiejewa (2010) i Garrick Ohlsson (1970) zagrają Koncert na 2 fortepiany i orkiestrę Francisa Poulenca. W Koncercie na 4 fortepiany Johanna Sebastiana Bacha spotkają się: Julianna Awdiejewa, Bruce Liu, Garrick Ohlsson i Dang Thai Son (1980). Galę rozpocznie Polonez A-dur Fryderyka Chopina w wersji orkiestrowej.
W piątek rozpoczynają się przesłuchania I etapu. Uczestnicy konkursu występują w kolejności alfabetycznej. Podczas wtorkowej konferencji wylosowano literę T - to oznacza, że pierwszym pianistą, którego usłyszymy podczas konkursu, będzie Ziye Tao z Chin - zagra w piątek o godz. 10. W tej samej piątkowej porannej sesji wystąpi także trzech Polaków: Jan Widlarz, Andrzej Wierciński oraz Krzysztof Wierciński.
Dotąd wylosowana litera obowiązywała jako początkowa podczas każdego kolejnego etapu – to jednak faworyzowało lub działało na szkodę niektórych pianistów. Z badań wynika bowiem, że uczestnicy występujący na początku etapu mają nieco mniejsze szanse na uzyskanie wysokiej oceny niż pozostali. Jeśli ktoś musiał się zaprezentować jako pierwszy w I etapie, a potem awansował do kolejnych rund, to za każdym razem właśnie on musiał rozpoczynać przesłuchania. W regulaminie tegorocznej edycji wprowadzono zatem nowe zapisy. Po wylosowaniu litery rozpoczynającej I etap w II etapie jako pierwsi wystąpią uczestnicy, których nazwiska zaczynają się na literę oddaloną o sześć liter od wylosowanej (czyli jeżeli wylosowano by K, to drugi etap rozpocznie się od R), w trzecim – o kolejnych sześć, tak aby po czterech etapach objąć wszystkie 24 litery alfabetu łacińskiego.
Przesłuchania konkursu odbędą się publicznie podczas trzech etapów (w dwóch sesjach - poranna zaczyna się o godz. 10, a wieczorna o godz. 17) oraz finału. I etap (od 3 do 7 października), z udziałem wszystkich uczestników, zakłada wykonanie wybranych etiud, nokturnu, walca, ballady lub innej dłuższej formy, jak barkarola czy fantazja.
W II etapie (od 9 do 12 października - regulamin zakłada, że zakwalifikuje się do niego 40 pianistów) uczestnicy wykonają 40-50-minutowe recitale, w programie których znaleźć się muszą wybrane preludia, jeden z następujących polonezów: Andante spianato i Wielki Polonez Es-dur op. 22; Polonez fis-moll op. 44; Polonez As-dur op. 53 albo oba polonezy z op. 26, a także inny, dowolny utwór lub utwory Fryderyka Chopina.
W III etapie (od 14 do 16 października - regulamin zakłada, że zakwalifikuje się do niego 20 pianistów) artyści zaprezentują około godzinne (45-55-minutowe) recitale obejmujące wykonanie wybranej sonaty, cyklu mazurków oraz inne, wybrane przez siebie kompozycje naszego kompozytora.
Ostatecznym sprawdzianem dla finalistów konkursu - regulamin zakłada, że zakwalifikuje się do niego 10 pianistów - będzie wykonanie Poloneza-Fantazji op. 61 oraz wybranego Koncertu fortepianowego Fryderyka Chopina w towarzystwie Orkiestry Filharmonii Narodowej w Warszawie (18-20 października, od godz. 18).
Przed finałem, 17 października, zaplanowane są uroczystości związane z obchodami 176. rocznicy śmierci Fryderyka Chopina.
Zwycięzcę XIX Konkursu Chopinowskiego poznamy 20 października. Dzień później odbędzie się gala wręczenia nagród i pierwszy z trzech koncertów laureatów; dwa kolejne koncerty laureatów zaplanowano na 22 i 23 października.
Sześciorgu najwyżej ocenionym uczestnikom finału zostaną przyznane nagrody główne oraz tytuł laureata. Zdobywca I nagrody otrzyma 60 tys. euro i złoty medal, II nagrody - 40 tys. euro i srebrny medal, III nagrody - 35 tys. euro i brązowy medal. Laureaci IV, V i VI nagrody otrzymają kolejno 30 tys., 25 tys. i 20 tys. euro. Pozostałym finalistom zostaną przyznane równorzędne wyróżnienia w wysokości 8 tys. euro.
W wywiadzie udzielonym PAP Garrick Ohlsson powiedział, że ma wrażenie, że pamięta każdą sekundę konkursu z 1970 roku, który wygrał.
– Oczywiście nie może to być prawdą. Mam jednak wiele wspomnień, które są wciąż bardzo silne. Ale numerem jeden tych wspomnień jest intensywność doświadczeń i ogromny entuzjazm związany z muzyką Chopina, także ze strony publiczności, którego nigdy wcześniej nie doświadczyłem – powiedział.
Pianista zaznaczył, że z tamtym konkursem wiąże się wyjątkowe, choć jednocześnie śmieszne wspomnienie. – Ogłoszenie wyników odbywało się w małym pokoju jury w Filharmonii Narodowej. Było już późno w nocy, wszyscy byliśmy bardzo zdenerwowani, ale rozmawialiśmy z sobą. Nagle usłyszałem, jak ktoś powiedział, że jury ogłasza wyniki. Zacząłem biec po schodach i usłyszałem, że trzecią nagrodę zdobył Piotr Paleczny, czwartą Eugene Indjic, piątą Natalija Gawriłowa, a szóstą Janusz Olejniczak. Wtedy spytałem się, kto w końcu wygrał, a oni mówią, że przecież ja – opowiadał.
Podkreślił, że zwycięstwo w Konkursie Chopinowskim otworzyło mu wszystkie możliwe drzwi. – Zarówno wtedy, jak i obecnie jedną z dróg do rozpoznawalności dla młodego pianisty, który chce zrobić dobrą karierę w muzyce, jest wygranie tego konkursu – powiedział.
W tegorocznym Konkursie Chopinowskim weźmie udział 84 pianistów z 20 krajów urodzonych w latach 1995-2009. Najliczniej reprezentowane w konkursie będą Chiny - 28 pianistów, Polska i Japonia mają po 13 reprezentantów, Kanada i Stany Zjednoczone - po pięciu, Korea Południowa - czterech, Chińskie Tajpej, Wielka Brytania i Włochy - po trzech, Francja - dwóch, podobnie dwóch pianistów występuje pod neutralną flagą, a po jednym artyście przyjedzie z Niemiec, Portugalii, Malezji, Czech, Hongkongu, Bułgarii, Gruzji, Hiszpanii oraz Wietnamu.
Polskę reprezentować będą: Piotr Alexewicz, Michał Basista, Mateusz Dubiel, Adam Kałduński, Antoni Kłeczek (także Stany Zjednoczone), Mateusz Krzyżowski, Viet Trung Nguyen (także Wietnam), Piotr Pawlak, Yehuda Prokopowicz, Zuzanna Sejbuk, Jan Widlarz, Andrzej Wierciński i Krzysztof Wierciński.
Podczas tegorocznego konkursu pianiści oprócz znanych już z poprzednich edycji fortepianów firm Steinway, Yamaha, Kawai i Fazioli będą mieli do dyspozycji także instrument koncertowy C. Bechstein D-282, producenta, który może się poszczycić historią sięgającą 1853 roku, a także stałą obecnością na najważniejszych scenach koncertowych oraz konkursach, w tym Chopinowskim. Uczestnicy mieli 15 minut na wybór instrumentu.
Organizatorem konkursu jest Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. Powołany w 2001 r. instytut jest największym na świecie centrum chopinowskim, które promuje, chroni, bada i upowszechnia dziedzictwo Fryderyka Chopina.
Polska Agencja Prasowa jest partnerem medialnym XIX Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina. Materiały dotyczące wydarzenia będą się ukazywać w Serwisie PAP, na stronie PAP.pl, w Studiu PAP oraz w naszych serwisach obcojęzycznych.
Wśród materiałów znajdą się m.in. bieżące relacje z Konkursu Chopinowskiego, komentarze, wywiady z dotychczasowymi laureatami i ekspertami, sylwetki uczestników oraz jurorów, a także ciekawostki historyczne i statystyczne - słowem wszystko, co o Konkursie Chopinowskim wiedzieć należy, a nawet jeszcze więcej. Naszymi ekspertami są pianiści Aleksandra Świgut i Paweł Kowalski oraz muzykolog i dziennikarz muzyczny Marcin Majchrowski, jeden z najważniejszych głosów radiowej Dwójki.
Historia Konkursu Chopinowskiego sięga 1927 roku, to jedno z najstarszych wydarzeń muzycznych tego typu na świecie. W roku 2025 uroczyście rozpoczną się obchody jego 100-lecia. Nieustannie doskonalono formę konkursu: zmieniała się liczba etapów, program, sposób oceniania uczestników, nagrody, a także media, za pośrednictwem których słuchano konkursowych recitali. Od samego początku stałe są tylko dwa aspekty konkursu: to, że na obowiązujący na nim repertuar składa się wyłącznie muzyka Chopina, i to, że przyciąga on coraz większe zainteresowanie pianistów oraz słuchaczy.
Materiał wideo dostępny na: https://wideo.pap.pl/pap-media,101/aleksander-laskowski-o-konkursie-chopinowskim-to-wydarzenie-ktorym-bedzie-zyc-warszawa-przez-najblizsze-tygodnie,85469 oraz https://wideo.pap.pl/pap-media,101/aleksander-laskowski-o-konkursie-chopinowskim-to-wydarzenie-ktorym-bedzie-zyc-warszawa-przez-najblizsze-tygodnie,85468 w wersji surowej do edycji.
Anna Kruszyńska (PAP)
akr/ miś/ aszw/
