Sejmowa komisja kultury i środków przekazu opowiedziała się za szybką zmianą modelu ochrony zabytków i powrotem wojewódzkich urzędów konserwacji zabytków do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W czwartek przyjęła w tej sprawie dezyderat. "Od kilku lat trwają dyskusje i odradzają się sprzeciwy wobec usytuowania wojewódzkich urzędów konserwacji zabytków w strukturach administracji zespolonej w ramach rządowej administracji terenowej (...) Są to sprzeciwy wobec przyporządkowania wojewódzkich urzędów konserwacji wojewodom" - napisano w dezyderacie.
Wyjaśniono w nim, że jednym z powodów tych protestów jest dualizm zarządzania - merytorycznie wojewódzkie urzędy konserwacji zabytków podlegają ministrowi kultury, a w jego imieniu generalnemu konserwatorowi zabytków, zaś organizacyjnie i finansowo - poprzez wojewodów - ministrowi administracji i cyfryzacji.
Według komisji kultury nawet jeśli ta swego rodzaju decentralizacja miała wpłynąć pozytywnie na zakres działalności poszczególnych wojewódzkich urzędów konserwacji zabytków, to rozwiązanie to ma też wady. "Nawet, jeśli można tu mówić o korzyściach, to równocześnie trudno nie zauważyć podstawowego mankamentu, jakim jest żenująco niski poziom finansowania tych urzędów, a co za tym idzie doraźność działań, na co nie ma najmniejszego wpływu minister kultury i dziedzictwa narodowego odpowiedzialny za politykę ochrony zabytków" - napisali posłowie.
Dlatego - w związku z projektem Krajowego Programu Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami - komisja w dezyderacie zaapelowała o powrót wojewódzkich urzędów konserwacji zabytków do resortu kultury. Do stworzenia takiego programu nakłada na ministra kultury ustawa o zabytkach.
Jednocześnie komisja zaproponowała, aby w urzędach wojewódzkich znalazły się inspekcje konserwatorskie, pełniące funkcje kontrolną wobec konkretnych decyzji na rzecz ochrony zabytków na danym terenie. Mogłyby one być samodzielne lub być elementem inspekcji budowlanej.
"Do wystosowania tego dezyderatu skłoniły komisję ostatnie protesty wszystkich bez mała środowisk naukowych i praktyków zajmujących się ochroną zabytków wobec pojawiającego się projektu przekształcenia wojewódzkich urzędów konserwacji zabytków w jeden z elementów wojewódzkich centrów usług wspólnych. Niezależnie od rzeczywistych losów tej raczej porzuconej koncepcji, problem wart jest rozważenia i szybkiej zmiany modelu ochrony zabytków" - napisali posłowie.(PAP)
dsr/ abe/ mow/
