Kilkanaście tradycyjnych pieśni śpiewanych na Kaszubach od wieków w czasie tzw. pustej nocy znalazło się na wydanej właśnie płycie. Słowa pieśni znane były m.in. z XIX-wiecznych śpiewników, melodie ustalono dzięki spotkaniom ze starszym pokoleniem Kaszubów.
Płyta nosi tytuł „Cierpiącym duszom. Pieśni pustej nocy” i została przygotowana dzięki staraniom Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego.
Jak przypomniał w rozmowie z PAP prezes organizacji Łukasz Grzędzicki, pusta noc to kaszubskie określenie na ostatnią noc przed pogrzebem zmarłej osoby. W ten wieczór w domu zmarłego gromadziła się przy jego ciele rodzina, przyjaciele i sąsiedzi, aby wspólnie - często do rana, odmawiać różaniec, modlić za duszę nieboszczyka i śpiewać tradycyjne pustnocne pieśni.
Grzędzicki przypomniał też, że w XIX wieku biskupi pelplińscy wydali kilka śpiewników, a w każdym z nich znalazło się w sumie kilkaset pieśni religijnych, w tym pustonocnych, pochodzących głównie z okresu baroku, a cześć być może nawet ze średniowiecza.
Wśród najważniejszych śpiewników znalazły się wydane w 1871 r. w Pelplinie, a opracowane przez ks. Józefa Mazurowskiego „Melodje do Zbioru pieśni nabożnych katolickich dla użytku kościelnego. Ułożone do grania na organach i śpiewania na cztery głosy” oraz (wydany w tym samym roku) „Zbiór pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego” (tzw. śpiewnik pelpliński) pod redakcją ks. Szczepana Kellera.
„Śpiewniki te nadal są wykorzystywane, choćby przez moich dziadków, ale w wielu z nich nie ma nut” – powiedział Grzędzicki dodając, że Zrzeszenie, w ramach projektu pn. „Pusta Noc na Kaszubach”, postanowiło odtworzyć melodie, spisać je, a następnie wydać płytę z tak skompletowanymi pieśniami.
Grzędzicki zaznaczył, że jeszcze 20 lat temu na Kaszubach zwyczaj pustej nocy był często kultywowany: bliscy modlili się przy ciele zmarłego. „Dziś jednak – wraz z odchodzeniem kolejnych pokoleń, zwyczaj ten powoli zamiera, postanowiliśmy więc utrwalić melodie, by tradycja ta – choćby w takiej formie przetrwała” – powiedział Grzędzicki.
Dodał, że w ramach projektu ks. prof. Jan Perszon, który zajmuje się badaniem m.in. zwyczajów kaszubskich, przez cały 2015 rok jeździł po regionie i nagrywał lokalnych mieszkańców śpiewających pieśni pustonocne. „Zebrano dziewięć grup śpiewaków z różnych części Kaszub i nagrano 90 pieśni, których melodie spisał następnie w formie zapisu nutowego Sławomir Bronk” – podał Grzędzicki.
Kilkanaście spośrod nagranych w terenie pieśni wydano na płycie. Utwory te wykonali, pod dyrekcją Sławomira Bronka: męski skład Chóru Kameralnego Discantus z Gowidlina oraz członkowie chóru mieszanego Schola Cantorum z Akademii Muzycznej w Gdańsku.
Na CD znalazły się m.in. utwory „Już idę do grobu”, „Zaczynam lament”, „Potężny Boże na ziemi i niebie”, „Na śmiertelnej mej pościeli”, „Nie opuszczaj nas”. „Odpocznij nasz bracie miły”, „Opuszczam matkę, ojca mego” czy „Ach, mój smutku, ma żałości”.
Płytę można nabyć w sklepie internetowym prowadzonym przez Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie. CD towarzyszy też śpiewnik zawierający zapis słów i nut.
Jak zapowiedział Grzędzicki, 22 i 23 kwietnia w Bibliotece Diecezjalnej w Pelplinie odbędzie się konferencja pt. "Pomorze w szkole, szkoła na Pomorzu", w trakcie której dr Sławomir Bronk i ks. prof. Jan Perszon promować będą nowe wydawnictwo. (PAP)
aks/ jzi/
