Zabytkowa „Studnia Pastorów” w Bielsku-Białej, położona w tzw. Bielskim Syjonie, czyli części miasta, która od ponad dwustu lat związana jest ze społecznością ewangelicką, zostanie odrestaurowana – poinformował miejski konserwator zabytków Piotr Kubańda.
Studnia zostanie odrestaurowana w związku z przypadającą w przyszłym roku rocznicą 500-lecia Reformacji. Ewangelicy stanowili zawsze znaczącą i prężną grupę mieszkańców miasta.
Prace sfinansują wspólnie bielska parafia luterańska oraz samorząd. Szymon Gąsowski z biura prasowego magistratu poinformował, że radni podjęli już uchwałę o przeznaczeniu na ten cel 10 tys. zł. Podobną kwotę przeznaczy parafia.
Studnia upamiętniała duchownych: bielskiego pastora i niemieckiego działacza społecznego Theodora Haasego (1834-1909), zwanego słowiańskim Lutrem Jerzego Trzanowskiego (1591-1637), inicjatora budowy kościoła Świętej Trójcy w Bielsku Lukasa Wanceliusa (1580-1628), proboszcza i posła do parlamentu wiedeńskiego Karla Samuela Schneidera (1801-1882), a także Johanna Georga von Schmitza (1765-1825).
"Studnia Pastorów" wykonana została w 1934 r. w formie tumby nagrobnej. Pierwotnie jej elementy były częścią grobowca familii Friedlaenderów. Zostały przeniesione z cmentarza i ustawione na skwerze w centrum Bielskiego Syjonu, między kościołem i budynkiem szkoły. Pomnik był zbiornikiem napełnionym wodą, symbolizującą „wodę życia”, czyli Słowo Boże. Po II wojnie nazwiska duchownych zostały skute. Był to efekt akcji zacierania śladów, które mogły się kojarzyć z niemczyzną. Tumbę zamieniono w klomb.
Obecnie studnia jest w złym stanie technicznym. Poszczególne elementy są odspojone, a wnętrze zasypane ziemią. Remont będzie polegał na scaleniu kamiennych części przez klamrowanie. Odtworzony zostanie fryz upamiętniający pastorów zasłużonych dla środowiska ewangelików bielskich. W ostatnim etapie studnia zostanie nakryta płytą z piaskowca.
W XVI w. bielska gmina ewangelicka była jedną z najliczniejszych na Śląsku Cieszyńskim. W latach 30. XVII w. odebrano im jednak świątynie. Dzięki patentowi tolerancyjnemu, wydanemu przez cesarza Józefa II w 1781 r., protestanci otrzymali teren w mieście. Został nazwany Bielskim Syjonem. Wznieśli tam nową świątynię oraz szkoły. Powstał cmentarz. Odsłonięty został także jedyny na ziemiach polskich pomnik Marcina Lutra. Obecnie istnieje tam też ośrodek wydawniczy. „Studnia Pastorów" znajduje się w sercu Bielskiego Syjonu.
W Polsce żyje ok. 70 tys. luteran. Połowa z nich mieszka na Śląsku Cieszyńskim, gdzie pierwsze trendy reformacyjne dotarły wkrótce po wystąpieniu Marcina Lutra. W 1547 r. książę cieszyński Wacław III Adam po raz pierwszy zezwolił na objęcie przez ewangelickiego księdza wolnej parafii. (PAP)
szf/ agz/
