Katalogi, będące jednocześnie przewodnikami muzealnymi dla osób niewidomych, przygotowało Muzeum Śląskie w Katowicach. Zawierają reliefy obrazów oraz informacje w języku Braille'a opisujące ekspozycje prezentowane w dwóch galeriach malarstwa polskiego. Katalogi powstały w ramach dwóch ścieżek zwiedzania przygotowanych z myślą o osobach niewidomych. Pierwsza z nich obejmuje galerię malarstwa polskiego w latach 1800-1945, druga - galerię malarstwa współczesnego po 1945 roku.
Dla każdej ścieżki opracowany został odbrębny katalog. Wewnątrz każdego z nich znajdują się reliefy obrazów wykonane na specjalnym papierze o formacie A4 (druk wypukły) oraz opisy przygotowane w języku braille'a. "Mieliśmy niedawno przypadek, kiedy w muzeum zjawili się rodzice z niewdomym dzieckiem. Kiedy okazało się, że nie tylko oni mogą korzystać z galerii, nie mogli ukryć wzruszenia" - powiedział PAP dyrektor Muzeum Śląskiego w Katowicach Leszek Jodliński.
Droga od pomysłu do wykonania katalogu trwała dwa lata. Rozmaite rozwiązania testowały osoby niewidome. Jodliński przyznaje, że dotykając pierwszych reliefów, mówili: "nic nie widzę", "nic nie odczuwam". Praca nad jakością i przekazem była żmudna. Odbyły się setki konstultacji. "W Muzeum w Stalowej Woli jest park rzeźby plenerowej przystosowanej do osób niepełnosprawnych, my jednak chcieliśmy pokazać malarstwo, czyli z przestrzeni dwuwymiarowej obrazu przejść w przestrzeń trójwymiarową" - mówił dyrektor muzeum.
Jodliński tłumaczył, że w trakcie przygotowywania katalogów musieli pokonać jeszcze jedną istotną przeszkodę. "Jeśli osoba niewidoma nie jest wyedukowana w sensie plastycznym, czyli nie wie na przykład czym jest symetria, bądź asymetria, to wejście w przestrzeń sztuki jest trudne" - tłumaczył Jodliński.
Przystosowanie reliefów okazało się trudnym przedsięwzięciem, jednak metodą prób i błędów udało się wypracować najlepsze z możliwych rozwiązań. Na reliefach nie ma na przykład wszystkich szczegółów obrazu. Znalazły się na nich tylko najważniejsze jego zarysy, np. twarzy, dłoni, wachlarza, psa itp., ponieważ przy większej ilości linii osoby niewidome po prostu "gubiły się". "Dlatego musieliśmy dokonać selekcji" - dodał dyrektor.
Osoby niewidome korzystając z katalogu, dotykają jednocześnie opuszkami palców reliefu oraz opisu w języku Braille'a. Z opisu dowiadują się kto namalował obraz, jaką techniką go wykonał, co przedstawia oraz wskazówki jak należy "czytać" dzieło.
Dodatkowo, każdy zwiedzający zostaje wyposażony w urządzenie audio (ze słuchawkami).
Katalog można przenosić. Każdy z nich został wyposażony w magnetyczne zamknięcie oraz pasek, który pozwala zawiesić go na ramieniu. Dla każdej ścieżki przygotowano po 20 katalogów (łącznie 23 reliefy).
Z myślą o osobach niepełnosprawnych została przygotowana także wystawa czasowa pt. "Piękno dotyku", która została zrealizowana przez Muzeum Śląskie we współpracy z Państwowym Muzeum Dotyku im. Homera w Ankonie we Włoszech.
Ekspozycja obejmuje 30 eksponatów, w tym naturalnych rozmiarów kopię "Piety" Michała Anioła, oraz modele architektoniczne np. greckiego Partenonu, rzymskiego Panteonu, czy florenckiej katedry Santa Maria del Fiore. Wystawa będzie czynna do 8 stycznia 2012 roku.(PAP)
ktp/ abe/
