Od niedzieli można w Łodzi oglądać wystawę "Kultura dla robotnika? Fabryczne ścieżki kultury" opisującą dzieje kultury robotniczej miasta od czasów wielkich fabrykantów po współczesność. Ekspozycja, którą przygotowało Muzeum Fabryki w łódzkiej Manufakturze otwarta została w 180. rocznicę urodzin Izraela Poznańskiego - twórcy włókienniczego imperium u zbiegu ulic Ogrodowej i Zachodniej w Łodzi. Wystawa będzie czynna do połowy listopada.
Anna Mokrosińska z Muzeum Fabryki przypomniała, że ogromne zakłady nie tylko tworzyły miejsca pracy, ale też dawały przestrzeń inicjatywom kulturalnym, klubom sportowym i kołom zainteresowań". "Po drugiej wojnie światowej stały się zaś doskonałym polem do realizacji +istotnego ideologicznego zadania+ - niosły kulturę robotnikom" - informuje Mokrosińska. Zwraca ona uwagę, że w zakładach Poznańskiego, późniejszych "Poltex" działały biblioteka, orkiestra dęta, chór, teatr, zespół pieśni i tańca, klub filmowy, klub sportowy. "O tym, że w dawnej fabryce nie samą pracą żył człowiek postanowiło przypomnieć Muzeum Fabryki" - informuje Mokrosińska.
Odwiedzający będą mogli nie tylko poznać historię zakładu, zobaczyć archiwalne zdjęcia, ale również "poczuć się twórcami tej kultury". Na wystawie odtworzono m.in. bibliotekę czy garderobę teatralną. Pojawią się także sam Izrael Poznański z żoną, którzy oprowadzą po ekspozycji. W ich rolę wcielą się łódzcy przewodnicy. W niedzielę dzieci będą mogły zrobić urodzinowe laurki i kwiaty z bibuły dla jubilata.
Izrael Poznański był twórcą jednego z większych przedsiębiorstw bawełnianych w Europie Środkowo-Wschodniej. Urodził się w 1833 roku; był najmłodszym synem Kalmana Poznańskiego, pochodzącego z Kujaw żydowskiego kramarza, farbiarza i kupca, który przybył do Łodzi w 1834 roku na fali przemysłowej imigracji. Po odziedziczeniu rodzinnego majątku Izrael Poznański rozszerzył działalność handlową, podejmując jednocześnie produkcję tkanin w systemie nakładczym. Na początku lat 70. XIX wieku intensywnie rozbudował przedsiębiorstwo.
Zbudował prawdziwe imperium włókiennicze - z końcem XIX wieku na rozległy kompleks przemysłowo-mieszkalny składały się: pałac z ogrodem, zabudowania fabryczne z własną bocznicą kolejową, osiedle mieszkalne dla pracowników oraz szkoła, szpital, straż pożarna i sklepy. W ciągu niespełna pół wieku pomnożył majątek o wartości ponad 2 tys. rubli do 11 milionów rubli.
Izrael Poznański zmarł w kwietniu 1900 roku; został pochowany w rodzinnym mauzoleum na cmentarzu żydowskim przy ulicy Brackiej w Łodzi. W dawnym Pałacu Poznańskich - jednym z najbardziej efektownych budynków Łodzi - od 1975 roku mieści się Muzeum - obecnie - Miasta Łodzi.
Na terenie dawnego imperium tekstylnego od 2006 roku działa centrum kulturalno-handlowo-rozrywkowe Manufaktura - powstałe w wyniku realizacji jednego z największych w Europie projektów rewitalizacji XIX-wiecznych obiektów pofabrycznych. Na powierzchni kilkudziesięciu hektarów działają tu m.in.: hipermarkety, galeria handlowa, restauracje, puby, kina, muzea i hotel. Powstał również rynek z fontanną o łącznej powierzchni 3 ha. (PAP)jaw/ dym/
