Sylwetki najważniejszych polskich parlamentarzystów oraz dokumenty i publikacje na temat Polski w czasach monarchii habsburskiej w latach 1848-1918 można zobaczyć na oryginalnie zaaranżowanej wystawie w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie.
Tytuł czynnej od piątku do 18 listopada ekspozycji - „Viribus Unitis – Polscy parlamentarzyści w monarchii habsburskiej 1848-1918” - nawiązuje do dewizy cesarza Franciszka Józefa I „viribus unitis”, czyli „wspólnymi siłami” – powiedział PAP jeden z twórców wystawy i dyrektor stacji naukowej PAN w Wiedniu, Bogusław Dybaś.
Prezentowane dokumenty pochodzą w większości z archiwum austriackiego parlamentu. Są wśród nich m.in. tzw. Dyplom Październikowy - dokument reformujący Cesarstwo Austrii, autorstwa Agenora Gołuchowskiego oraz fragmenty broszury „Za wolność i prawa pod sztandarami Polskich Legionów” przedstawiającej dzieje Polskich Legionów, wydanej przez Naczelny Komitet Narodowy w 1916 roku.
Jak zaznaczył, taka dewiza przyświeca prezentacji, ponieważ pokazuje ona ideę pracy u podstaw, a nie potrzebę czynu zbrojnego w czasach zaborów. „Austriacki zaborca był specyficzny, bo Polacy na terenie Galicji mieli wiele swobód, zajmowali wysokie stanowiska w monarchii habsburskiej” – przypomniał Dybaś.
Na ekspozycji znalazło się kilkadziesiąt krzeseł. Na ich oparciach umieszczono wizerunki polskich parlamentarzystów oraz kopie dokumentów i publikacji dotyczących Polski w latach 1848-1918. Według pomysłodawców krzesła mają budzić w odbiorcy skojarzenia z miejscami przedstawicieli Galicji w habsburskim parlamencie. Na ścianach pomieszczenia wiszą lustra odbijające prezentowane portrety i dokumenty.
"Oryginalna aranżacja ekspozycji ma zwracać uwagę młodzieży na przeszłość Polski. Historia ma prowokować młodych do myślenia” – powiedziała PAP przedstawicielka Międzynarodowego Centrum Kultury Żanna Komar.
Prezentowane dokumenty pochodzą w większości z archiwum austriackiego parlamentu. Są wśród nich m.in. tzw. Dyplom Październikowy - dokument reformujący Cesarstwo Austrii, autorstwa Agenora Gołuchowskiego oraz fragmenty broszury „Za wolność i prawa pod sztandarami Polskich Legionów” przedstawiającej dzieje Polskich Legionów, wydanej przez Naczelny Komitet Narodowy w 1916 roku.
Portrety parlamentarzystów pochodzą głównie ze zbiorów austriackiej biblioteki narodowej w Wiedniu. Przedstawiają podobizny m.in. Kazimierza Badeniego, Agenora Gołuchowskiego, ks. Stanisława Stojałowskiego, Franciszka Smolki.
Organizatorami ekspozycji są: krakowskie Międzynarodowe Centrum Kultury, stacja naukowa PAN w Wiedniu oraz archiwum miasta Wiednia i parlament wiedeński.
Wystawę zaprezentowano z okazji odbywającego się w Krakowie II Kongresu Zagranicznych Badaczy Dziejów Polski, organizowanego przez Polskie Towarzystwo Historyczne we współpracy z Muzeum Historii Polski. (PAP)
bko/ hes/ jbr/