Kopia latarni z drugiej połowy XVIII wieku odsłonięta na fasadzie Ratusza Głównego Miasta w Gdańsku. Gdańsk, 04.07.2017Fot. PAP/A. Warżawa
Na fasadzie gdańskiego Ratusza Głównego Miasta zamontowano kopię latarni smolnej. To wierna replika lampy, która od drugiej połowy XVIII w. oświetlała ulicę. Oryginał został zniszczony w 1945 r., zachował się jedynie fragment przechowywany w Muzeum Narodowym.
Kopia latarni została zainstalowana w miejscu, w którym wisiał oryginał - na południowo-wschodnim narożniku Ratusza - u zbiegu ulic Długiej i Długiego Targu. Uroczyste odsłonięcie kopii lampy miało miejsce we wtorek.
Jak przypomniał w trakcie tej uroczystości Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Gdańska (MHMG), które zarządza Ratuszem Głównego Miasta, idea wykonania kopii lampy pojawiła się 10 lat temu. „Dziś udało się to zrobić” – dodał Ossowski.
Kopię latarni smolnej wykonano na podstawie przedwojennych zdjęć oraz na wzór zachowanego oryginalnego fragmentu lampy – tzw. trzymacza (elementu, który był przymocowany bezpośrednio do fasady ratusza), który znajduje się w zbiorach gdańskiego Muzeum Narodowego.
Na zlecenie MHMG kopię latarni przygotował kowal-artysta - Bartosz Nawacki. Jak powiedział we wtorek PAP Nawacki, dużą trudnością przy wykonywaniu kopii był fakt, iż nie miał on na stałe w warsztacie, oryginalnego trzymacza - ze względów bezpieczeństwa trzymacz musiał znajdować się w muzeum.
„Odtwarzaliśmy trzymacz na podstawie udostępnionej nam dokumentacji, a potem były częste wizyty w Muzeum Narodowym i Muzeum Historycznym Miasta Gdańska, gdzie znajdował się oryginał. Wykonywaliśmy pełną rekonstrukcję konserwatorską latarni, więc nie mogliśmy sobie pozwolić na dowolność czy własną inwencję. Zgodnie z oryginałem musiały być wszystkie wymiary, żłobienia, każdy detal, każdy listek musiał być dokładnie taki sam, jak w oryginale” – powiedział PAP Nawacki.
Kopię latarni, podobnie jak oryginał, wykonano z kutego żelaza. Trzymacz latarni ma formę półpostaci orła z rozpostartymi skrzydłami. Ptak trzyma w dziobie drugi element - misę na łańcuchach. Lampa zdobiona jest polichromią i złoceniami.
Latarnię smolną zainstalowano na fasadzie Ratusza w drugiej połowie XVIII w. W misie umieszczano pochodnie smolne, które – po zapaleniu, oświetlały ulicę. Oryginalna latarnia zdobiła Ratusz Głównego Miasta do II wojny światowej. Ze zniszczeń wojennych ocalał tylko trzymacz.
Latarnia jest kolejnym elementem ratuszowego wystroju, który został w przeszłości (najczęściej w wyniku działań wojennych) zniszczony, a obecnie - po wykonaniu kopii - jest przywracany na swoje dawne miejsce.
Jak przypomniał obecny na wtorkowej uroczystości prezydent Gdańska Paweł Adamowicz, już kilkanaście lat temu rekonstrukcji doczekał się carillon (zespół dzwonów) znajdujący się na wieży Ratusza Głównego Miasta, a przed kilkoma laty wykonano też rekonstrukcję wzorców miar wiszących przy przedprożu Ratusza.
W najbliższej przyszłości MHMG ma też w planach m.in. renowację i prace konserwatorskie schodów prowadzących do Ratusza. Prace te wykonane zostaną w ramach większego projektu pt. "Przywracanie blasku Drodze Królewskiej w Gdańsku". Zagospodarowana i zaaranżowana do nowych potrzeb zostanie też Komora Palowa - położony na parterze Ratusza kompleks pomieszczeń, w którym powstaną kasy, toalety, szatnia, sklep muzealny oraz sala wystaw czasowych.
W Ratuszu Głównego Miasta trwają też właśnie prace związane z budową windy i toalet dla osób niepełnosprawnych. Szyb windy zostanie dobudowany do części obiektu zlokalizowanej przy dziedzińcu wewnętrznym Ratusza Głównego Miasta Gdańska. Koszt prac to ok. 1,5 mln zł. Muzeum otrzymało na ten cel 0,5 mln zł z budżetu miasta i podobną sumę z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Reszta to wkład ze środków Muzeum Historycznego Miasta Gdańska. Prace mają potrwać do 10 listopada 2017 r.
Historia Ratusza sięga XIV w., kiedy to powstał pierwszy budynek będący siedzibą władz najważniejszego obszaru Gdańska - Głównego Miasta. Ulokowana była tu m.in. Komora Palowa czyli miejsce, w którym pobierano miejskie podatki, w tym tzw. opłaty palowe, czyli rodzaj cła płaconego od wpływających i wypływających z gdańskiego portu statków oraz przewożonych przez nie towarów. Od połowy XV w. do 1921 r. Ratusz pełnił funkcję centrum władzy dla całej nadmotławskiej aglomeracji (przed wiekami Gdańsk składał się z kilku miejskich organizmów).
W połowie XVI w. dużą część budynku zniszczył pożar. Przy okazji odbudowy Ratusz rozbudowano, już w stylu renesansowym i zyskał zachowany do dziś kształt. Na ratuszowej wieży postawiono wtedy nowy hełm, a na iglicy posadowiono pozłocony posąg panującego wówczas w Polsce króla Zygmunta II Augusta. Wewnątrz hełmu zainstalowano zespół grających dzwonów zwany carillonem, a wieża została wyposażona w czterostronny zegar.
W 1945 r. Ratusz zostały poważnie zniszczony - zawaliła się m.in. wieża. Obiekt stopniowo odbudowywano wyposażając w oryginalne elementy, których część się zachowała. (PAP)
aks/ agz/
