Modlitwa na cmentarzach Rakowickim i Salwatorskim, apel pamięci oraz złożenie wieńców przed pamiątkowymi tablicami oraz Dębem Wolności – tak w poniedziałek społeczność akademicka Krakowa uczciła 78. rocznicę Sonderaktion Krakau.
„Pamięć o tym dniu jest aktualna, żywa i taka pozostanie. Również w PRL była zachowana”- powiedział podczas uroczystości w Collegium Novum UJ rektor prof. Wojciech Nowak.
Jak dodał, 6 listopada jest rodzajem przedłużenia (od 1 listopada) pamięci o tych, którzy odeszli. „Ten cały tydzień, to tydzień zadumy, refleksji, wspomnień o najbliższych, którzy odeszli” – mówił rektor i dodał, że powodem do dumy jest dla niego forma, jaką od lat przyjmują obchody 6 listopada – uczelnia świętuje tę datę jako Dzień Pamięci.
W obchodach bierze udział coraz więcej osób, stąd w tym roku główna uroczystość odbyła się w auli Collegium Novum, a nie w sali nr 56, w której gestapo aresztowało polskich profesorów. „Już nie żyje żaden z profesorów, którzy byli uczestnikami tamtej akcji” – powiedział rektor.
Przypomniał także przebieg Sonderaktion Krakau. Opowiadając o wydarzeniach sprzed 78 lat, podkreślił, że hitlerowcy chcieli zniszczyć w narodzie polskim to, co najlepsze, chcieli zniszczyć tych, którzy mogą pomóc zachować pamięć o narodzie. „Na szczęście ten szaleńczy zbrodniczy plan się nie udał” – powiedział rektor Nowak.
W programie uroczystości w Collegium Novum znalazł się także apel pamięci, wykład "O pożytkach płynących ze studiowania żywotów uczonych mężów" przewodniczącego Komitetu ds. Opieki nad Grobami Profesorów UJ prof. Jana W. Tkaczyńskiego, recytacja fragmentu poematu "Niewola" Cypriana Kamila Norwida w wykonaniu rektor AST prof. Doroty Segdy.
Uczeni złożyli także wieńce przed tablicami pamiątkowymi w Collegium Novum oraz pod Dębem Wolności.
Wcześniej społeczność akademicka modliła się na grobach profesorów na cmentarzach Rakowickim i Salwatorskim. Na nekropolii w Rakowicach nastąpiło także odsłonięcie odnowionych (dzięki inicjatywie Komitetu ds. Opieki nad Grobami Profesorów UJ) nagrobków prof. Edmunda Krzymuskiego i prof. Władysława Leopolda Jaworskiego.
Pamiątkowe kwiaty, tak jak w latach ubiegłych, spoczęły też przed tablicą pamiątkową w w koszarach 16. Batalionu Powietrznodesantowego im. gen. bryg. Mariana Zdrzałki przy ul. Wrocławskiej.
6 listopada to Dzień Pamięci na UJ. Co roku społeczność uczelni wspomina Sonderaktion Krakau – podstępną akcję gestapo, w wyniku której 183 krakowskich profesorów i nauczycieli akademickich, w tym 155 pracowników UJ, zostało aresztowanych, a następnie wywiezionych do obozów koncentracyjnych w Sachsenhausen i Dachau. Śmierć w obozach poniosło kilkunastu uczonych.
Wskutek międzynarodowego poruszenia Niemcy zwolnili część więźniów z obozu w Sachsenhausen - jak zwracają uwagę historycy, był to jedyny taki przypadek w dziejach niemieckich obozów koncentracyjnych.
8 lutego 1940 roku obóz opuściło 102 więźniów, którzy ukończyli 40. rok życia. Przed zwolnieniem musieli się pisemnie zrzec wykonywania w przyszłości swoich zawodów. Pozostałych profesorów naziści przewieźli do innych obozów, m.in. do Dachau (4 marca 1940) i później częściowo zwalniali.(PAP)
Autor: Beata Kołodziej
bko/ itm/
