Poświęcone przyrodzie i historii Jury Krakowsko-Częstochowskiej nowoczesne centrum dydaktyczno-edukacyjne powstało w Podlesicach w woj. śląskim. Jego oficjalne otwarcie odbyło się sobotę, podczas tegorocznych Jurajskich Regionaliów.
Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego Jury zbudowali – dzięki unijnym środkom - społecznicy z Towarzystwa Miłośników Ziemi Zawierciańskiej. Zlokalizowane jest w rejonie parkingu pod Górą Zborów, przy znajdującej się w jej zboczach Jaskini Głębokiej.
Jak wyjaśnił koordynator projektu, Marceli Ślusarczyk z Towarzystwa, ośrodek ma stać się miejscem, w którym eksponowane będą efekty licznie prowadzonych badań paleontologicznych, geologicznych czy archeologicznych, przechowywane do tej pory w magazynach uniwersytetów prowadzących prace naukowe w tym regionie - Wrocławskiego, Szczecińskiego, Łódzkiego, a przede wszystkim Śląskiego.
Główną częścią Centrum jest zbudowany w tym roku nowy dwukondygnacyjny budynek. Jego architektura – choć nowoczesna - nawiązuje do tradycji architektonicznej regionu, dzięki wykorzystaniu wapienia i cegły. Na powierzchni ok. 300 m kw. zaplanowano m.in. wystawy oraz miejsca dla twórczego poznawania przyrody i kultury Jury.
Na parterze przygotowywane będą interaktywne ekspozycje dotyczące przyrody, archeologii i paleontologii. Na użytkowym poddaszu w pracowniach warsztatowych będzie można przy pomocy specjalistów np. wyrabiać ceramikę czy opisywać artefakty archeologiczne. Część pomieszczeń przewidziano na zaplecze logistyczne dla działań na rzecz ochrony bioróżnorodności i krajobrazu Jury, które Towarzystwo prowadzi z naukowcami Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego.
Pozostałe obiekty - Zagroda Edukacyjna oraz ścieżka dydaktyczna – działają już od trzech lat. Częścią Centrum stała się też zabezpieczona w ub. roku i przystosowana do ruchu turystycznego Jaskinia Głęboka. Teraz wejście do dostępnej wcześniej dla każdego jaskini jest możliwe tylko z przewodnikiem – wewnątrz jest oświetlenie, przygotowano też materiały dydaktyczne.
Jak wyjaśniają społecznicy z Towarzystwa Miłośników Ziemi Zawierciańskiej, jednym z elementów sukcesu ochrony przyrody jest sukces ekonomiczny lokalnych społeczności. To dlatego Centrum będzie m.in. miejscem sprzedaży pamiątek bazujących np. na owczej wełnie.
Całkowity koszt utworzenia Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego Jury pod Górą Zborów wyniósł ponad 2,5 mln zł, z czego ponad 1,8 mln zł to środki Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego.
Towarzystwo Miłośników Ziemi Zawierciańskiej od trzech lat zarządza gruntami na terenie objętej rezerwatem przyrody Góry Zborów. Ten model ochrony przyrody - z udziałem organizacji pozarządowych – przewiduje projekt opracowywanej właśnie nowej strategii ochrony przyrody woj. śląskiego do 2030 r.
Od kilku lat Towarzystwo prowadzi natomiast program ochrony muraw kserotermicznych, związany z projektem przywrócenia na Jurze owczarstwa pod nazwą Owca Plus. Przy pomocy amerykańskich sponsorów kupiono już kilkanaście stad owiec, przekazanych nieodpłatnie gospodarzom. Owce pomagają chronić cenne murawy m.in. w rejonie Góry Zborów.
Inauguracja działalności odbyła się przy okazji tegorocznych Jurajskich Regionaliów. To plenerowa jesienna impreza promująca program Owca Plus i kończąca sezon czynnej ochrony w rezerwacie przyrody Góra Zborów.
W programie Regionaliów znalazły się w tym roku m.in.: zwiedzanie Jaskini Głębokiej, kiermasz i warsztaty rękodzieła artystycznego (m.in. plecionkarstwo i ceramika pradziejowa), targi i degustacja regionalnych specjalności (m.in. baraniny i wpisanych na listę produktów regionalnych kluch połom bitych) występy zespołów i potańcówka na dechach.(PAP)
mtb/ mab/
