Pierwszy prymas Polski, metropolita gnieźnieński Mikołaj Trąba. Źródło: Wikimedia Commons
Monografia "Dzieje prymasostwa polskiego" zaprezentowana zostanie w przyszłym tygodniu w Gnieźnie w ramach uroczystości wieńczących jubileusz 600-lecia prymasostwa. To pierwsze tego typu opracowanie poświęcone polskim prymasom.
Tytuł prymasa Polski jest związany z arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim, który jest równocześnie kustoszem relikwii św. Wojciecha, biskupa i męczennika, głównego patrona Polski. Pierwszy prymas Polski, metropolita gnieźnieński Mikołaj Trąba, sprawował tę funkcję w latach 1417-1422.
Obchody 600-lecia prymasostwa w Polsce zainaugurowano w 2017 r. podczas uroczystości odpustowych ku czci św. Wojciecha. Zakończą się w przyszły weekend – również w czasie uroczystości świętowojciechowych.
Elementem obchodów będzie zaplanowana na 28 kwietnia prezentacja monografii pod redakcją ks. Łukasza Kruckiego, opracowanej przez historyków i pracowników naukowych różnych uniwersytetów. Wśród autorów tekstów znalazł się m.in. abp Henryk Muszyński, metropolita gnieźnieński w latach 1992-2010 i prymas Polski w latach 2009-2010. Książka prezentuje historię polskiego prymasostwa od czasów prymasa Mikołaja Trąby do współczesności.
Jak podkreślił prymas Polski abp Wojciech Polak, 600-lecie prymasostwa stało się dobrą okazją, by w formie książkowej "zebrać tę bogatą historię, bogatą spuściznę".
"Monografia jest tak zestawiona, że każdy z autorów odnosi się do pewnego szczególnego czasu. W ten sposób można prześledzić, jak na tle zmieniającej się historii Polski wyglądała rola i funkcja prymasa. Inaczej było to bowiem chociażby w czasach saskich, inaczej w czasach Polski odrodzonej, inaczej jest obecnie" – powiedział.
Osobne teksty poświęcono prymasom Stefanowi Wyszyńskiemu i Józefowi Glempowi, prymasostwu w epoce Jagiellonów, w dobie niewoli narodowej oraz najnowszej historii, związanej z powrotem prymasostwa do Gniezna.
Prymas Polak zapewnił, że książka może być interesująca nie tylko dla ekspertów. "Oprócz tego, że jest to bardzo solidnie opracowana naukowo monografia, to jest to też bardzo ciekawie napisana książka. Myślę, że dotrze ona także do szerokiego grona odbiorców zainteresowanych rolą prymasa w minionych epokach" – powiedział.
Metropolita gnieźnieński podkreślił w przedmowie do książki, że potrzeba takiej publikacji zgłaszana była przez różne środowiska od lat, ale dopiero "obchody jubileuszowe stały się niewątpliwym impulsem do sfinalizowania tych postulatów". Jak dodał, książka ma szansę stać się "trwałym pomnikiem, służącym przyszłym pokoleniom w poznawaniu dziedzictwa, które pozostawili po sobie prymasi Polski".
W przeszłości prymasi byli koronatorami królów polskich, najważniejszymi, po królu, osobami w państwie, sprawowali funkcję interrexa, uważani byli też za zwierzchników całego Kościoła polskiego.
Obecnie godność prymasa ma charakter honorowy, bez uprawnień jurysdykcyjnych. Według statutu Konferencji Episkopatu Polski, prymas zachowuje pierwszeństwo wśród biskupów, jest członkiem Rady Stałej KEP i obok kardynałów kierujących diecezjami jest jedynym niewybieranym członkiem tego gremium.(PAP)
autor: Rafał Pogrzebny
rpo/ rosa/
