Wielka Synagoga. Źródło: Muzeum Żydowskie w Oświęcimiu
Wielką Synagogę w Oświęcimiu, którą Niemcy zburzyli w listopadzie 1939 r., chce upamiętnić Centrum Żydowskie. O największej niegdyś bożnicy w mieście przypomnieć ma specjalna instalacja. W Internecie ruszyła już zbiórka funduszy na ten cel – podało Centrum.
„Wokół Wielkiej Synagogi przez lata koncentrowało się życie oświęcimskiej społeczności żydowskiej. Po świątyni pozostał tylko pusty plac w centrum miasta. Chcemy, aby powstała na nim instalacja z historycznymi zdjęciami synagogi oraz informacjami na jej temat. Pojawią się też ławki i zostaną posadzone drzewa, w cieniu których będzie można wypocząć po zwiedzaniu miasta. Miejsce to może się stać ciekawą przestrzenią dla mieszkańców i turystów, którzy coraz chętniej – oprócz Miejsca Pamięci Auschwitz – odwiedzają miasto Oświęcim” - powiedział PAP dyrektor Centrum Żydowskiego Tomasz Kuncewicz.
Dyrektor powiedział, że na realizację projektu potrzeba ponad 30 tys. zł. Centrum rozpoczęło zbiórkę fundusz w Internecie. Projekt można wesprzeć pod adresem https://www.youcaring.com/auschwitzjewishcenter-1161924.
Kuncewicz powiedział, że jeśli zbiórka zakończy się sukcesem, instalacja zostałaby umieszczona na placu po synagodze wiosną przyszłego roku.
Szef Centrum przypomniał zarazem, że w Oświęcimiu internetowe zbiórki kończyły się już sukcesem. Jako przykład podał ocalenie przed kilkoma laty domu ostatniego żydowskiego mieszkańca Oświęcimia, Szymona Klugera. Stoi on przy jedynej synagodze, która przetrwała wojnę. Dzięki wsparciu wielu osób dom został wyremontowany. Powstała w nim kawiarnia.
Wielka Synagoga została wzniesiona na przełomie lat 60. i 70. XIX w., w miejscu, które wcześniej także zajmowała bożnica. Świątynię zniszczyli Niemcy podczas II wojny. W listopadzie 1939 r. została spalona, a 1941 r. pogorzelisko zostało rozebrane. Do dziś teren, który zajmowała, jest niezabudowany. Należy on do Centrum Żydowskiego.
Centrum Żydowskie w Oświęcimiu jest jedynym śladem po żydowskiej obecności w mieście, którego nazwę podczas wojny Niemcy zmienili na Auschwitz. Jego celem jest kultywowanie pamięci o żydowskich mieszkańcach, a także edukacja ze szczególnym uwzględnieniem problematyki Holokaustu i współczesnych zagrożeń związanych z nietolerancją. Pod jego auspicjami funkcjonuje muzeum żydowskie, centrum edukacyjne i synagoga Chewra Lomdej Misznajot, która jako jedyna przetrwała wojnę.
Pierwsi Żydzi zamieszkali w Oświęcimiu w początkach XVI w. W 1939 r. stanowili ponad połowę mieszkańców 14-tys. miasta. Po II wojnie do Oświęcimia powróciło 186 Żydów.
„Choć dziś Oświęcim kojarzy się przede wszystkim z Auschwitz, to warto pamiętać, że od XVI w., miasteczko zamieszkiwali nie tylko chrześcijanie, ale też wyznawcy judaizmu. Była to kilkuwiekowa historia ich pokojowego współistnienia, co przypomina wystawa w muzeum żydowskim. (…) Można w nim zobaczyć m.in. archiwalne fotografie, dokumenty czy wysłuchać wspomnień byłych żydowskich mieszkańców miasta. W zbiorach są wyjątkowe judaika pochodzące ze zniszczonej przez hitlerowców Wielkiej Synagogi. Zostały odnalezione przez archeologów podczas prowadzonych 14 lat temu wykopalisk” – dodał Kuncewicz.
Ekspozycję obejrzeć można także w Internecie. Wirtualna wystawa „Oszpicin. Historia żydowskiego Oświęcimia” dostępna jest języku polskim i angielskim. (PAP)
autor: Marek Szafrański
edytor: Paweł Tomczyk
szf/ pat/
