Na wileńskim Cmentarzu na Rossie odbyła się we wtorek uroczystość odsłonięcia odnowionego pomnika lekarza prof. Stanisława Trzebińskiego. Pieniądze na renowację przekazał Związek Lekarzy Polskich w Chicago i Fundacja Rodziny Roman.
"Jest to piękny przykład współpracy" - powiedział podczas uroczystości odsłonięcia pomnika kierownik wydziału konsularnego ambasady RP w Wilnie Marcin Zieniewicz.
Zaznaczył, że "tylko wspólnymi siłami państwa polskiego, partnerów litewskich, ale w dużej mierze też organizacji społecznych tu, na Litwie, w Polsce, za oceanem, rodaków rozsianych na świecie można spróbować podołać temu zadaniu, jakim jest opieka nad tym naszym świętym miejscem, Starą Rossą". "Tylko wspólnie łącząc wysiłki, możemy o to miejsce godnie zadbać" - powiedział konsul Zieniewicz.
"Troska o Rossę, o cmentarz, który jest historią Polski, to sprawa nie tylko rodaków tu mieszkających, to sprawa wszystkich Polaków" – powiedziała PAP Kornelia Król ze Związku Lekarzy Polskich w Chicago, inicjatorka odnowienia pomnika prof. Trzebińskiego.
Stanisław Trzebiński – polski lekarz, historyk i filozof medycyny - urodził się w 1861 r. w Popowcach na Ukrainie, a zmarł w roku 1930 w Wilnie. Od 1922 roku był profesorem na Uniwersytecie Stefana Batorego (USB) w Wilnie, a od 1923 roku - dziekanem Wydziału Lekarskiego USB. Trzebiński był też pierwszym sekretarzem stałym Wileńskiego Towarzystwa Lekarskiego oraz redagował Pamiętnik tego Towarzystwa.
Koszty renowacji wyniosły 4,5 tys. euro. Jest to już piąty pomnik na Rossie, który został odnowiony staraniami polskich środowisk lekarskich. W ostatnich latach pomniki lekarzy spoczywających na Rossie odnawiały polskie izby lekarskie z Częstochowy, Warszawy.
Polskie organizacje lekarskie zaangażowały się w odnowę Rossy, zawdzięczając taką możliwość staraniom prezesa Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą Dariusza Żyborta, który jest też przewodniczącym Polskiego Stowarzyszenia Medycznego na Litwie.
Żybort jest również inicjatorem kilku odbywających się na Rossie i na cmentarzach Wileńszczyzny kwest, których celem jest zebranie środków finansowych na renowację zabytkowych nagrobków tej najstarszej wileńskiej nekropolii.
Najbliższa kwesta odbędzie się podczas długiego weekendu z okazji Bożego Ciała. Od 31 maja przez kilka dni kwestować będą przedstawiciele Polskiego Stowarzyszenia Medycznego na Litwie.
Cmentarz na Rossie liczy blisko 250 lat. Jest malowniczo położony na wzgórzach i porośnięty starodrzewem. Został mocno okaleczony nie tylko przez czas, ale także przez władze w okresie sowieckim, gdy nekropolie były dewastowane i rabowane. Wiele nagrobków jest pochylonych, zapadniętych w ziemię, bez krzyży, z powybijanymi medalionami i zniszczonymi napisami.
Rossa składa się z kilku części: Starej Rossy, Nowej Rossy i cmentarzyka wojskowego z mauzoleum marszałka Józefa Piłsudskiego, gdzie spoczywa jego serce i prochy jego matki. Na obszarze ponad 10 hektarów jest około 26 tys. nagrobków, pomników i grobowców. Spoczywają tu m.in. profesorowie wileńskiego Uniwersytetu Stefana Batorego, są też groby archeologa i pisarza Eustachego Tyszkiewicza, rzeźbiarza i architekta Antoniego Wiwulskiego, malarzy Franciszka Gucewicza i Franciszka Smuglewicza, groby dwojga dzieci Stanisława Moniuszki. Na Rossie pochowani są również ojciec litewskiego odrodzenia narodowego Jonas Basanaviczius, malarz i kompozytor Mikalojus Konstantinas Cziurlionis, pisarze Vincas Mykolaitis-Putinas, Balys Sruoga, Petras Cvirka, a także wiele innych osób zasłużonych dla Polski, Litwy i Wilna.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ ulb/ mc/
