Wystawa poświęcona Studiu Eksperymentalnemu Polskiego Radia – od soboty w Karlsruhe

Na ekspozycję pt. "Through the Soundproof Curtain. The Polish Radio Experimental Studio" składają się graficzne partytury, narzędzia codziennej pracy inżynierów studia, zestaw filmów, a także utwory pochodzące zarówno ze zbiorów polskich instytucji i kolekcjonerów, jak również przybliżające dorobek zagranicznych artystów, którzy tworzyli w tym ośrodku. Na wystawie będzie można także obejrzeć dokumentację projektu wnętrza studia, przygotowaną przez architektów Oskara i Zofię Hansenów. Kuratorami ekspozycji są: Daniel Muzyczuk z Muzeum Sztuki w Łodzi oraz Michał Mendyk z IAM.

Jak przypomniał dyrektor IAM Krzysztof Olendzki w rozmowie z PAP, Studio Eksperymentalne zostało stworzone przez muzyków i radiowców, którzy współtworzyli Polskie Radio przed wybuchem II wojny światowej. "Poprzez tę wystawę chcemy ukazać, jak pokolenie, które urodziło się w XX-leciu międzywojennym, a po wojnie znalazło się w PRL-owskiej rzeczywistości, mimo narzucanych wówczas innych sposobów myślenia i odczuwania sztuki przez cały czas z uporem dążyło do tego, aby wolność w sztuce była absolutna, a ich postrzeganie muzyki nie było krępowane politycznymi ograniczeniami" – powiedział.

Dyrektor IAM zwrócił uwagę, że ośrodek "odegrał pionierską rolę w kształtowaniu nowoczesnych trendów muzyki". "Studio Eksperymentalne należało do ścisłej czołówki światowej miejsc, w których w sposób poważny eksperymentowano z dźwiękiem, tworząc nowe rozwiązania formalne i estetyczne. Ta muzyka inspirowała twórców zagranicznych, a twórcy, którzy tam tworzyli, byli bardzo blisko związani z festiwalem Warszawska Jesień, uznanym w Polsce w latach 60. i 70. za główny punkt odniesienia dla nowoczesnej muzyki” – wyjaśnił.

Olendzki poinformował, że ekspozycja stanowi część interdyscyplinarnego programu przygotowanego przez IAM w ramach obchodów stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości. "Program ten zapoczątkowała konferencja, którą zorganizowaliśmy wspólnie z Muzeum Sztuki w Łodzi oraz partnerami zagranicznymi z Niemiec, Wielkiej Brytanii i Francji, wystawa, a także cykl koncertów podczas Huddersfield Contemporary Music Festival w 2017 roku. Zostały też wydane dwie płyty z nagraniami utworów powstałych w studiu, komponowanych nie tylko przez Polaków, ale także przez twórców z innych krajów tzw. bloku komunistycznego" – powiedział.

Jak podkreślił Mendyk, ekspozycja ma "wprowadzić do świadomości europejskiej i globalnej Studio Eksperymentalne Polskiego Radia jako istotny ośrodek muzyki eksperymentalnej i pionierski ośrodek dla współczesnej produkcji dźwięku i sound designu". "W przeciwieństwie bowiem do wielu innych ośrodków Studio Eksperymentalne jedną nogą działało w obszarze elitarnej muzyki eksperymentalnej, a drugą – w obszarze sztuki użytkowej, ilustracyjnej. W pewnym sensie inżynierowie, twórcy Studia Eksperymentalnego działali w sposób o wiele bardziej zbliżony do tego, jak działają współcześni producenci muzyczni niż typowi twórcy muzyki eksperymentalnej tego okresu z Francji czy Niemiec" – zwrócił uwagę kurator.

Jak dodał, ukazane na wystawie dzieła "należą do bardzo różnych gatunków sztuki". "Chcemy pokazać, że Studio wywarło ogromny wpływ na kulturę. Nie chodzi tylko o kulturę muzyczną, ale także popularną w całym Bloku Wschodnim, chociażby poprzez filmy science fiction i fantasy, wielkie produkcje Bloku Wschodniego, jak np. trylogia +Pan Kleks+" – powiedział PAP.

Przedsięwzięcie jest realizowane przy wsparciu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej.

Ekspozycję, współorganizowaną przez ZKM Center for Art. And Media Karlsruhe, będzie można oglądać do 6 stycznia 2019 r. Stanowi ona część międzynarodowego programu kulturalnego "POLSKA 100", realizowanego w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2021. Projekt dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. (PAP)

autor: Daria Porycka

dap/aszw/