Andrzej Dera . Fot. PAP/ J. Kaczmarczyk
Odbudowa Pałacu Saskiego musi być poza wszelkimi sporami politycznymi; nie wyobrażam sobie, żeby na tej odbudowie ktokolwiek próbował ugrywać interesy polityczne - powiedział w poniedziałek w PR24 prezydencki minister Andrzej Dera.
Prezydent w niedzielę, w 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, podpisał deklarację o restytucji Pałacu Saskiego w Warszawie. Podczas przemówienia na stołecznym pl. Józefa Piłsudskiego prezydent mówił, że chciałby, żeby odbudowany Pałac Saski był budynkiem publicznym.
Dera powiedział w PR24, że nie wyobraża sobie, żeby ktokolwiek powiedział "nie" odbudowie Pałacu Saskiego. "Myślę, że nie będzie tutaj obstrukcji w sprawie budowy Pałacu Saskiego" - powiedział prezydencki minister.
Dera porównał odbudowę Pałacu Saskiego do odbudowy Zamku Królewskiego po II wojnie światowej. "To musi być poza wszelkimi sporami politycznymi. Ja sobie nie wyobrażam, żeby ktokolwiek na odbudowie Pałacu Saskiego próbował jakiekolwiek interesy polityczne odgrywać" - mówił prezydencki minister. "To jest polska racja stanu, polska powinność, żeby ten pałac został odbudowany" - dodał Dera.
Barokowy Pałac Saski został wzniesiony w 1661 r. - w miejscu dworu, fosy i wału Zygmuntowskiego - przez Jana Andrzeja Morsztyna. W latach 1804-16 w pałacu mieściło się Liceum Warszawskie, w którym uczył Mikołaj Chopin, a rodzina Chopinów zamieszkiwała na II piętrze. W czasach Królestwa Kongresowego plac przed budynkiem odbywały się musztry i parady wojskowe.
Pałac podczas Powstania Listopadowego uległ zniszczeniu i został odbudowany w latach 1838-42. Wówczas powstały dwa samodzielne budynki z wewnętrznymi dziedzińcami, a główny korpus pałacu został rozebrany. Poprzez wzniesioną wówczas kolumnadę pałac został połączony z pobliskim Ogrodem Saskim. W 1864 r. Pałac Saski zakupiły rosyjskie władze wojskowe. Do 1915 r. mieścił się w nim Zarząd Warszawskiego Okręgu Wojennego.
W XX-leciu międzywojennym w Pałacu Saskim znajdował się Sztab Generalny Wojska Polskiego. W 1923 r. przed budynkiem stanął pomnik księcia Józefa Poniatowskiego, a w 1925 r. pod kolumnadą umieszczono Grób Nieznanego Żołnierza. Plac przed pałacem stał się miejscem, gdzie odbywały się ważne uroczystości państwowe i kościelne.
W czasie II wojny światowej Pałac Saski zajmował Wehrmacht, a od 1940 r. plac przy którym stał Pałac został przemianowany na Adolf Hitler Platz. 28 grudnia 1944 r. oddziały niemieckie wycofujące się z Warszawy wysadziły w powietrze Pałac Saski. Ocalały jedynie fragmenty kolumnady z Grobem Nieznanego Żołnierza.
W latach 2006-08 m.st. Warszawa przeprowadziło badania archeologiczno-architektoniczne. W 2007 r. odsłonięto część zabytkowych piwnic Pałacu, które zostały wpisane do rejestru zabytków. Inwestycje wstrzymano, a pieniądze zostały przeznaczone na inne miejskie projekty, w tym na budowę mostu Marii Skłodowskiej-Curie. Później piwnice zostały zasypane. (PAP)
autor: Mateusz Roszak
mro/ godl/
