Cmentarz Łyczakowski jest najstarszą nekropolią Lwowa. Usytuowany na wzgórzu we wschodniej części miasta, razem z pomnikami nagrobnymi tworzy wyjątkowy zespół krajobrazowy. Zabytkowa nekropolia jest jednym z pięciu najważniejszych polskich cmentarzy, a także jednym z najpiękniejszych historycznych miejsc Europy.
Cmentarz Łyczakowski jest skarbnicą zabytków sepulkralnych, wśród których znajdziemy dzieła autorów pomników nagrobnych takich jak: Parys Filippi, Anton Schimser, Hartman Witwer, Paweł Eutele, Julian Markowski czy Witold Rawski. Jednocześnie o randze cmentarza świadczy to, że pochowani są na nim najznamienitsi mieszkańcy wielonarodowego i wielokulturowego Lwowa, osoby zasłużone w tym artyści, literaci, duchowni, przedstawiciele administracji, bohaterowie powstań. Cmentarz Łyczakowski należy zatem zaliczyć nie tylko do wspólnej spuścizny kulturowej Polski i Ukrainy, ale do dziedzictwa ogólnoeuropejskiego.
Od 2013 roku Fundacja Dziedzictwa Kulturowego prowadzi projekt konserwacji nagrobków na Cmentarzu Łyczakowskim, realizowany we współpracy z Zarządem Ochrony Środowiska Historycznego Lwowskiej Rady Miejskiej i Dyrekcją “Muzeum - Cmentarz Łyczakowski”.
Zabiegi konserwatorskie przy nagrobkach wykonują polsko-ukraińskie zespoły konserwatorów. O wyborze zabytków decyduje wspólna polsko-ukraińska komisja ekspertów, która również nadzoruje efekty działań konserwatorskich.
Prace w roku 2017 objęły konserwację piętnastu pomników nagrobnych na tym cmentarzu: prezydentów miasta Lwowa: Michała Michalskiego, Tadeusza Rutowskiego, Józefa Neumanna oraz rodziny Ludwików Markowskich i Leibschangów, prof. Karola Skibińskiego, Jakuba Wagenhubera, Ksawerego i Amelii Grabińskich, aktorki Matyldy Żłobickiej, rodziny Rawskich, Izydora Szaranowycza, Dziuni - Jadwigi Pilarskiej oraz Kazimierza Krynickiego i analogiczny NN. Rozpoczęto również renowację kwatery powstańców listopadowych tzw. Żelaznej Kompanii. Pracom konserwatorskim poddano pomnik Weteranów Wojska Polskiego 1831 r. oraz nagrobek Jana Pfeiffera (będą kontynuowane w 2018 r.).
Zadanie realizowały trzy polsko-ukraińskie zespoły konserwatorskie pod kierunkiem: mgr inż. Anny Sztymelskiej-Karczewskiej, w składzie: Taras Bieniakh, Orest Dzyndra, Piotr Maślanka; mgr Radosława Tusznio. Ponadto Karolina Tałuć, Oleh Kapustyak, Serhij Jakunin; mgr inż. Władysława Wekera we współpracy z Tarasem Oleszczukiem. Nadzór konserwatorski sprawowali dr hab. Janusz Smaza, prof. Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i doc. Juryj Ostrowśkyj. Projekt koordynowała Aleksandra Waszak.
Prace sfinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP w ramach Programów: “Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą”, “Miejsca Pamięci Narodowej za granicą” oraz środków własnych Fundacji.
Jan Rosiak, Aleksandra Waszak, Fundacja Dziedzictwa Kulturowego
abe/
