Na Centralnym Cmentarzu Komunalnym w Katowicach odbędzie się w czwartek uroczystość pogrzebowa Franciszka Skrobola i Józefa Wawrzyńczyka – żołnierzy podziemia niepodległościowego, skazanych na karę śmierci przez komunistyczne sądy.
Ich szczątki odnaleziono podczas prac prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej.
Jak przekazała Monika Kobylańska z katowickiego oddziału IPN, uroczystość odbędzie się po południu w kaplicy cmentarza przy ul. Murckowskiej. Później szczątki Franciszka Skrobola i Józefa Wawrzyńczyka spoczną na terenie kwatery Żołnierzy Niezłomnych. W wydarzeniu weźmie udział wiceprezes IPN Krzysztof Szwagrzyk. Asystę honorową zapewni 34. Dywizjon rakietowy Obrony Powietrznej w Bytomiu.
Jak przekazała Monika Kobylańska z katowickiego oddziału IPN, uroczystość odbędzie się po południu w kaplicy cmentarza przy ul. Murckowskiej. Później szczątki Franciszka Skrobola i Józefa Wawrzyńczyka spoczną na terenie kwatery Żołnierzy Niezłomnych. W wydarzeniu weźmie udział wiceprezes IPN Krzysztof Szwagrzyk. Asystę honorową zapewni 34. Dywizjon rakietowy Obrony Powietrznej w Bytomiu.
Franciszek Skrobol był współpracownikiem Konspiracyjnego Wojska Polskiego. Urodził się 25 października 1921 r. w Kleszczowie w okolicach Żor. W okresie okupacji niemieckiej pomagał w organizowaniu azylu ukrywającym się przed Gestapo. W sierpniu 1944 r. został wysłany do pracy przymusowej przy kopaniu okopów, skąd zbiegł i działał w oddziałach partyzanckich. Według przekazów rodzinnych podczas II wojny światowej działał również w Armii Krajowej. Po przejściu frontu pełnił służbę w jednostkach MO w Suszcu i Żorach. Jednocześnie od stycznia 1946 r. z częścią załogi posterunku w Żorach podjął współpracę z oddziałem dywersyjnym Konspiracyjnego Wojska Polskiego krypt. „Wędrowiec”. W jego domu kilkakrotnie odbyły się odprawy dowództwa okręgu i oddziału KWP.
„Zarejestrowany jako tajny współpracownik UB, nie podjął współpracy, przeciwnie – przyczynił się do likwidacji oficera prowadzącego przez oddział +Wędrowca”+. Aresztowany przez Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Cieszynie 16 lipca 1946 r. Został skazany 17 października 1946 r. przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Katowicach na karę śmierci, którą wykonano 28 grudnia 1946 r. w katowickim więzieniu” - podał IPN.
Szczątki Franciszka Skrobola zostały odnalezione we wrześniu 2017 r. podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez IPN na cmentarzu komunalnym przy ul. Panewnickiej w Katowicach.
Józef Wawrzyńczyk ps. „Pepik” był żołnierzem Armii Krajowej i Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. Urodził się 2 sierpnia 1922 r. w Zebrzydowicach (obecnie dzielnica Rybnika). Był synem Wilhelma, powstańca śląskiego i Jadwigi z domu Smyczek. W latach 1938-44 pracował w kopalniach na Zaolziu. W latach 1944–1945 ukrywał się w Świerklanach, gdzie prawdopodobnie działał w tamtejszych strukturach AK. Od marca do maja 1945 r. służył w MO w Świerklanach.
Od września 1945 r. rozpoczął działalność w grupie dywersyjnej Rocha Koziołka ps. „Odra”, podporządkowanej inspektoratowi rybnickiemu Delegatury Sił Zbrojnych, a następnie Komendzie Powiatowej Konspiracyjnego Wojska Polskiego o kryptonimie „Leśniczówka”, biorąc udział w akcjach zaopatrzeniowych i zbrojnych. Aresztowany 20 lutego 1946 r. przez Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Gliwicach, został poddany brutalnemu śledztwu. 31 sierpnia 1946 r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Katowicach na rozprawie na sesji wyjazdowej w Rybniku skazał go na karę śmierci, którą wykonano 11 grudnia 1946 r. w więzieniu przy ul. Mikołowskiej w Katowicach.
Szczątki Józefa Wawrzyńczyka odnaleziono we wrześniu 2018 r. podczas prac poszukiwawczych prowadzonych przez IPN na cmentarzu komunalnym przy ul. Panewnickiej w Katowicach.
Szczątki Skrobola i Wawrzyńczyka zostaną pochowane w miejscu, w którym staraniem IPN powstała kwatera Żołnierzy Niezłomnych. Podczas tegorocznych obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych został tam odsłonięty i poświęcony pomnik „Gloria Victis”.
IPN, chcąc godnie uczcić zamordowanych przez komunistów, podjął staranie o pozyskanie miejsca pod budowę indywidualnych grobów. Lokalizację wytypowano we współpracy z Urzędem Miasta Katowice i akceptacji Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach, który zgodnie ze stosowną ustawą nadzoruje sprawy związane z grobownictwem wojennym. Miasto Katowice bezpłatnie udostępniło miejsce pod budowę kwatery.
IPN, chcąc godnie uczcić zamordowanych przez komunistów, podjął staranie o pozyskanie miejsca pod budowę indywidualnych grobów. Lokalizację wytypowano we współpracy z Urzędem Miasta Katowice i akceptacji Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach, który zgodnie ze stosowną ustawą nadzoruje sprawy związane z grobownictwem wojennym. Miasto Katowice bezpłatnie udostępniło miejsce pod budowę kwatery.
Opracowanie projektu zlecono architektowi z Pszczyny Piotrowi Perledze. W centralnym miejscu kwatery wybudowano pomnik upamiętniający ofiary zbrodni sądowych reżimu komunistycznego, napis „Gloria Victis" znajdujący się na upamiętnieniu nawiązuje do obiektu, który znajduje się na cmentarzu przy ul. Panewnickiej. Po obu stronach pomnika spoczną szczątki żołnierzy powojennego podziemia, odnalezione przez Instytut w ramach prowadzonych prac poszukiwawczo-archeologicznych.(PAP)
autor: Krzysztof Konopka
kon/ dki/
