Mieszko I na tronie. Rycina "Kroniki polskiej" Marcina Bielskiego.
Drzeworyty, starodruki, grafiki czy mapy ilustrujące początki państwa polskiego można od czwartku oglądać na wystawie zorganizowanej w 1050. rocznicę chrztu Polski w Bibliotece Śląskiej w Katowicach.
Wystawa pt. „W kraju Mieszka I” przybliża te odległe czasy oraz postać pierwszego władcy naszego kraju i jego żony Dąbrówki.
„Trzeba sobie uświadomić, że nie zachowały się żadne dokumenty spisane w czasach chrystianizacji państwa Polan. Najdawniejsze relacje, w których znalazły się opisy chrztu Mieszka I, to kronika biskupa Thietmara z Merseburga, pochodząca z XI w., oraz +Kronika polska+ Galla Anonima powstała około 1113 r. Te źródła nie podają jednak daty chrztu, którą ustalono na podstawie odpisów dwóch dokumentów: +Rocznika dawnego+ oraz +Rocznika kapitulnego krakowskiego+” – przypomniała kierownik Działu Zbiorów Specjalnych Biblioteki Śląskiej dr Barbara Maresz.
Najstarsze znane wizerunki Mieszka I pochodzą z kronik XVI i XVII wieku oraz przedstawień typu icones. Na wystawie zaprezentowano m.in.: drzeworyty zamieszczone w wydaniach „Chronica Polonorum” Macieja z Miechowa (Kraków 1521), „Kroniki polskiej Marcina Bielskiego nowo przez Joachima Bielskiego syna jego wydanej” (Kraków 1597) czy „Kroniki Sarmacyey Europskiey...” Aleksandra Gwagnina (Kraków 1611).
Gatunek icones, w którym obok tekstowego przedstawienia i oceny czynów postaci zamieszczano również jej wizerunek, reprezentują na ekspozycji dzieła Arnolda Myliusa „Principum et regum Polonorum imagies ad vivum expressae...” (Coloniae 1594), Jana Głuchowskiego „Ikones książąt i królów polskich” z 1605 r., Teodora Zawackiego „Catalogus Ducum atq. Regum Polonorum” (Cracoviae 1609) i Salomona Neugebauera „Icones et vitae principum ac Regum Poloniae...” (Francofurti ad Moenum 1620).
Wzorem dla wizerunku Mieszka I, pojawiającego się w publikacjach Myliusa, Neugebauera oraz „Thronie oyczystym abo Pałacu wieczności...” Augustyna Kołudzkiego (Poznań 1707) był rysunek Tomasza Tretera ukazujący władcę z krzyżem w lewej dłoni, w futrzanym płaszczu, z fantazyjnym nakryciem głowy, będącym połączeniem czapki i korony. Cechą charakterystyczną tego wyobrażenia jest niezwykła broda składająca się z silnie skręconych kędziorów.
Postać Mieszka I, podobnie jak chrzest Polski, była wielokrotnie opisywana w dziełach historiograficznych. Z ogromnej kolekcji starych druków Silesianki zaprezentowano na wystawie dzieła reprezentujące kronikarstwo średniowieczne, dziejopisarstwo renesansowe i siedemnastowieczne prace historyczne.
Wyeksponowano również oświeceniowe kompendia wiedzy historycznej na czele z „Historią narodu polskiego" Adama Naruszewicza i "Zbiorem potrzebniejszych wiadomości porządkiem alfabetu ułożonych” Ignacego Krasickiego oraz podręczniki stosowane w szkołach jezuickich i pijarskich autorstwa prymasa Władysława Łubieńskiego, Teodora Wagi i Friedricha Augusta von Schmid.
Ze zbiorów ikonograficznych Biblioteki Śląskiej do wystawy wybrano też oryginalne grafiki z XIX w. oraz archiwalne pocztówki. Zaprezentowano m.in.: reprodukcję graficzną i pocztówkową obrazu Jana Matejki „Zaprowadzenie chrześcijaństwa” oraz portrety Mieszka I i Dąbrówki - heliograwiury według Jana Matejki.
Ekspozycja próbuje również przybliżyć kraj pierwszego władcy Polski oraz obyczaje, życie codzienne i wierzenia jego mieszkańców. Pokazano mapy z czasów panowania pierwszego władcy Polski ze zbiorów kartograficznych Biblioteki Śląskiej oraz powieści i sztuki teatralne, które nawiązują do okresu panowania pierwszych Piastów.
Uzupełnieniem ekspozycji są różnorodne materiały związane z obchodami rocznicy chrztu Polski w 1966 r. Władze państwowe Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej świętowały „Tysiąclecie Państwa Polskiego” oraz propagowały akcję „Tysiąc Szkół na Tysiąclecie”. Kościół organizował obchody milenijne „Tysiąclecia Chrztu Polski”. Na wystawie zaprezentowano m.in. czasopisma z epoki oraz ekslibrisy i fotografie „szkół Tysiąclecia”.
Zaprezentowano także współczesne publikacje historyczne, a także utwory muzyczne skomponowane na 1050 rocznicę Chrztu Polski: „Oratorium 966.pl” Jacka Sykulskiego oraz „Symfonię A.D. 966” Konrada Kucza.
Wystawę będzie można oglądać do końca lipca. (PAP)
lun/ agz/
