Ok. 140 prac poznańskich artystów - małżeństwa Anny Cyronek-Kalinowskiej i Tadeusza Kalinowskiego - pokaże w Pałacu Opatów Oddział Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku. Oboje tworzyli malarstwo abstrakcyjne. Wernisaż wystawy - w sobotę.
Kurator wystawy "Przestrzenie abstrakcji. Twórczość rodziny Kalinowskich" Grażyna Szcześniak podkreśliła w rozmowie z PAP, że jest to pierwszy pokaz twórczości tych artystów w Gdańsku.
"Chcieliśmy pokazać w Gdańsku autorów z innego środowiska artystycznego. W miejscowych placówkach muzealnych czy galeriach pokazuje się najczęściej artystów z Warszawy i Krakowa. Tymczasem mało lub w ogóle nie znamy twórców z innych ważnych miejsc w Polsce. Z małymi wyjątkami Gdańsk nie zna twórczości artystów z Poznania i odwrotnie" - wyjaśniła kurator.
Choć Anna Cyronek-Kalinowska (1919–2008) i Tadeusz Kalinowski (1909–1997) często wspólnie wystawiali swe prace i oboje poświęcili swoją malarską pasję abstrakcji, to każde z nich pozostawiło po sobie dzieła odmienne o indywidualnych rysach, oryginalne nie tylko w stosunku do twórczości małżonka, ale także wobec dokonań polskiej abstrakcji.
"Pracując nad tą wystawą jestem wręcz zaskoczona, że ta sztuka nie weszła do kanonu historii abstrakcji polskiej. Można powiedzieć, że w stosunku do tych świetnych artystów doszło w tej mierze do jakiejś niesprawiedliwości dziejowej" - oceniła Szcześniak.
Na wystawie w Pałacu Opatów w Gdańsku-Oliwie pokazanych zostanie około 140 obrazów artystycznej pary z najlepszych okresów ich twórczości, z czego większość będzie autorstwa Tadeusza Kalinowskiego.
Eksponowany będzie także obiekt artystyczny pt. "Praktykowanie swobody" ich syna Adama (urodzony w 1959 r. w Poznaniu), w którym używa on kolorowego piasku.
Jak wyjaśniła Szcześniak w tekście do folderu wystawy, Adam Kalinowski w swojej twórczości od kilku lat wypełnia kolorowym piaskiem różne naziemne formy, tworząc abstrakcyjne, "terenowe obrazy". Dzieła poznańskiego artysty ulegają zmianie, ponieważ widzowie mogą wchodzić do środka obiektów, co powoduje mieszanie się piasku. Artysta wykonał już wiele takich prac w różnych miastach Polski oraz na świecie, m.in. w Londynie i Doha w Katarze.
Anna Cyronek (nazwisko po pierwszym mężu Władysławie) przybyła do Poznania w 1949 roku. Podjęła studia artystyczne w poznańskiej PWSSP, zakończone dyplomem z malarstwa w 1955 r. Rok później poznała Tadeusza Kalinowskiego.
Tadeusz Kalinowski w latach 1929–1937 studiował w Warszawie malarstwo, scenografię i architekturę wnętrz. Po wojnie pracował jako scenograf w Łodzi i Bydgoszczy z reżyserem Wilamem Horzycą. W 1948 r. Kalinowski przeniósł się do Poznania, ponieważ tam Horzyca objął stanowisko dyrektora Teatru Polskiego.
Jednak prawdziwym powołaniem Kalinowskiego okazało się malarstwo. Już w 1949 r. został członkiem poznańskiej grupy 4F+R (forma, farba, faktura, fantastyka + realizm), jednego z pierwszych powojennych ugrupowań awangardowych w Polsce. W latach 50. ubiegłego wieku awangardową figurację porzucił dla abstrakcji, tworząc obrazy w duchu informelu.
W drugiej połowie lat 60. Tadeusza Kalinowskiego zainteresował przeciwległy do informelu biegun abstrakcji – abstrakcja geometryczna. Cyronek-Kalinowska również odnalazła się w geometrii, bazując na jednej formie geometrycznej, tj. owalu i na oszczędnej kolorystyce.
W drugiej połowie lat 70. ub. wieku drogi artystyczne artystów się rozeszły. Cyronek-Kalinowska zwróciła się na stałe ku abstrakcji z aluzją do świata organicznego i silnym akcentem liryzmu.
Jej mąż zaś Tadeusz znacząco wzbogacił język geometrii wprowadzając do swych kompozycji litery. Tworzył w tym czasie tzw. cykle "kalejdoskopowe" – w obrazach niczym w dziecięcym kalejdoskopie nachodzą na siebie różne układanki i fragmenty większych całości, przywołując niekiedy atmosferę dzieł surrealistów. W latach 80. i 90. w twórczości Kalinowskiego zaczęła dominować linia w różnych odmianach.
Wystawa "Przestrzenie abstrakcji. Twórczość rodziny Kalinowskich" będzie otwarta do 5 czerwca.(PAP)
rop/ mhr/
