Aleksy Rżewski. Fot. NAC
Pierwszy prezydent Łodzi w niepodległej Polsce - Aleksy Rżewski - będzie bohaterem wydarzenia organizowanego w sobotę przez łódzki magistrat. W Archiwum Państwowym, gdzie przed stu laty mieścił się ratusz, będzie można wysłuchać opowieści o tej zasłużonej postaci.
"W ramach sobotniej wycieczki w budynku archiwum będzie można m.in. zobaczyć dawną salę obrad Rady Miejskiej, gabinet prezydenta Aleksego Rżewskiego, czy wejść na wieżę, skąd rozpościera się widok na plac Wolności" - zapowiedział dyrektor Archiwum Państwowego w Łodzi Piotr Zawilski.
Ratusz miejski przy placu Wolności to jeden z najstarszych budynków w Łodzi; w sobotę zostanie otwarty dla zwiedzających w godz. 11-15.
Aleksy Rżewski urodził się w Srebrnej koło Łodzi w 1885 r., w rodzinie robotniczej. W latach 1904-1911 był członkiem PPS, m.in. brał udział w rewolucji 1905 r. i podczas tych wydarzeń został postrzelony w nogę. W 1907 r. został zesłany do najdalszej europejskiej guberni Rosji, skąd zbiegł, a później wyemigrował do Francji i Niemiec.
Gdy wrócił do Łodzi, pracował jako konduktor. Po wybuchu I wojny światowej prowadził werbunek do Polskiej Organizacji Wojskowej. Został aresztowany przez Niemców w grudniu 1917 r., ale podczas konwojowania do więzienia zdołał zbiec.
W 1918 r. został komisarzem rządowym w Łodzi, a 23 marca 1919 r. - prezydentem. Zasłynął jako pierwszy prezydent miasta w Polsce, który wprowadził powszechny obowiązek nauczania dzieci na poziomie szkoły podstawowej. Łódź zawdzięcza mu także regulacje związane z systemem wodociągów i kanalizacji oraz z siecią miejskich tramwajów.
Rżewski był prezydentem Łodzi do 1923 r. Następnie pracował m.in. w Urzędzie Stanu Cywilnego, w latach 1927-1933 był starostą łódzkim - wspierał wówczas aktywnie utworzenie pod Łodzią miasta-ogrodu Tuszyna Lasu; w późniejszych latach pracował jako notariusz. Napisał 16 książek, był też pasjonatem i propagatorem zapasów.
Po wybuchu II wojny światowej już 8 września 1939 r. wstąpił do konspiracyjnej Organizacji Orła Białego. Po wkroczeniu do Łodzi armii niemieckiej został aresztowany i rozstrzelany wraz z innymi przedstawicielami łódzkiej inteligencji, najprawdopodobniej 20 grudnia 1939 r. w Lesie Łagiewnickim. Jego symboliczna mogiła znajduje się na Starym Cmentarzu w Łodzi.
Postać Aleksego Rżewskiego zostanie przypomniana w ramach projektu "Łódzkie Drogi do Niepodległości", realizowanego przez Urząd Miasta Łodzi i upamiętniającego osoby związane z Łodzią, które w 1918 r. brały udział w walce o niepodległość.(PAP)
autorka: Agnieszka Grzelak-Michałowska
agm/ rosa/
