Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach. Fot. PAP/A. Grygiel
Muzeum Powstań Śląskich zacieśnia współpracę z Instytutem Józefa Piłsudskiego w USA. Ma to związek m.in. ze zbliżającą się 95. rocznicą ostatniego z trzech zrywów. Muzeum liczy np. na udostępnienie materiałów archiwalnych.
„Od wybuchu ostatniego powstania śląskiego minęło 95 lat, przygotowujemy szereg wydarzeń, część z nich będzie się odbywała w naszym muzeum, inne na przykład w Szopienicach (dzielnicy Katowic – PAP), gdzie miała siedzibę Naczelna Komenda Wojsk Powstańczych” – powiedziała PAP dyrektor świętochłowickiego muzeum Halina Bieda.
Dodała, że od miesięcy muzeum kontaktuje się z Instytutem Józefa Piłsudskiego w USA, który ma spory zasób archiwaliów poświęconych powstaniom. Instytut istnieje od 1943 r., a założyli go w czasie okupacji piłsudczycy, w tym minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego prof. Wacław Jędrzejewicz oraz grupa polonijnych działaczy niepodległościowych. Jego misją jest gromadzenie, zabezpieczanie i udostępnianie cennych dokumentów archiwalnych oraz promocja kultury i historii Polski.
„Zacieśniamy współpracę, bo chcemy, żeby przedstawiciele Instytutu wzięli udział w uroczystościach. Ale to nie koniec, należy pamiętać, że zbliżają się setne rocznice powstań: I powstania - w 2019 r., drugiego - w 2020 r. i trzeciego - w 2021 r. Z tej okazji chcielibyśmy zaprezentować m.in. oryginalne dokumenty z nimi związane, które są przechowywane w Instytucie Józefa Piłsudskiego w Ameryce” – powiedziała Bieda i dodała, że plany związane ze zbliżającymi się setnymi rocznicami powstań będą też tematem kwietniowej konferencji.
Z okazji 95. rocznicy III powstania ogłoszony został przez Muzeum Śląskie w Katowicach nabór do przedstawienia „Ten dwudziesty pierwszy roczek”. „Przedsięwzięcie skupione jest na zagadnieniu pamięci o powstaniach śląskich. Poszukujemy muzyków, aktorów, cyrkowców, mimów, lalkarzy, literatów, ludzi zainteresowanych wspólnym działaniem, by – być może – powiedzieć coś nowego o tym wieloznacznym skrawku historii naszego regionu” – poinformowano na stronie uruchomionej na Facebooku.
Efektem projektu będzie spektakl/plenerowa instalacja multimedialna „wykorzystująca projekcje materiałów propagandowych z okresu powstań, piosenki przepisane na współczesny język muzyczny”. Wydarzenie wyreżyseruje Rafał Urbacki.
Historia trzech powstań była wyjątkowo burzliwa. Pierwsze wybuchło w nocy z 16 na 17 sierpnia 1919 r. Nie zakończyło się sukcesem, ale zwróciło uwagę innych krajów na sprawę Śląska. Tłem II powstania (wybuchło w nocy z 19 na 20 sierpnia 1920 r.) były przygotowania do plebiscytu, który odbył się w marcu 1921 r. Dopiero trzecie powstanie, z 1921 r., przesądziło o przyznaniu Polsce dużej części terytorium Górnego Śląska.
Trzecie powstanie wybuchło w nocy z 2 na 3 maja 1921 r. Muzeum Powstań Śląskich przygotowuje z tej okazji program na 2 maja pt. „Mobilizacja do obchodów 95. rocznicy III Powstania Śląskiego”. Jego uczestnicy będą mogli wcielić się w powstańca. W programie przewidziano m.in. pokaz i ćwiczenie musztry, zaprowiantowanie i pakowanie plecaka, ubieranie munduru na czas. Zaprezentowane zostanie też działanie poczty powstańczej, przygotowana zostanie ekspozycja mundurów. Będzie można też zrobić i postrzelać ze szlojdra (procy) oraz odlać żołnierzyka z cyny. Będzie też kuchnia polowa z grochówką.
Atrakcją będzie inscenizacja pt. „Chopy idymy do Powstanio!”, przedstawiająca przyjazd Wojciecha Korfantego i wybuch III powstania.
W organizacji obchodów – oprócz Muzeum Powstań Śląskich i Muzeum Śląskiego – uczestniczą m.in. archidiecezja katowicka, zarząd Woj. Śląskiego, Muzeum Historii Katowic, grupy rekonstrukcyjne, wojsko.
Muzeum Powstań Śląskich zostało otwarte w październiku 2014 r. To nowoczesna, wykorzystująca wiele historycznych pamiątek, ale też multimediów ekspozycja, która została zaaranżowana w zabytkowym, neogotyckim budynku. Muzeum nadano charakter centrum edukacyjnego z wieloma nowoczesnymi rozwiązaniami - zamiast gablotek są m.in. oryginalne lub zrekonstruowane eksponaty, np. tramwaj i wóz bojowy.
Autentyczna część wystawy to pamiątki zebrane podczas ogólnopolskiej zbiórki - to m.in. plakaty z okresu plebiscytu na Górnym Śląsku.
Goście muzeum mogą odwiedzić m.in. szkolną klasę, sklepik z zabawkami, przyborami do pisania i słodyczami, ale też powstańczą drukarnię czy mieszkanie powstańca. Jedno z pomieszczeń zaprojektowano tak, aby przypominało ulicę przed gmachem hotelu Lomnitz w Bytomiu, w którym miał swoją siedzibę Polski Komisariat Plebiscytowy. (PAP)
ktp/ gma/
