Odeszli w minionych 12 miesiącach

LISTOPAD 2012:

13.11. - Erazm Ciołek - fotografik, fotoreporter. Zasłynął zdjęciami, którymi dokumentował działalność opozycji demokratycznej lat 80., zrywu Solidarności.

19.11. - Albrecht Lempp, językoznawca, tłumacz polskiej literatury na język niemiecki i promotor polskiej literatury w Niemczech. Przekładał powieści m.in. Jerzego Pilcha, Stanisława Lema, Janusza Głowackiego.

19.11. - Prof. Krzysztof Tomasz Niemiec - specjalista położnictwa i ginekologii. Od początku pracy zawodowej do 2009 r. kierował Kliniką Położnictwa i Ginekologii w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie. Był jednym z pierwszych w Polsce lekarzy zajmujących się osobami zakażonymi wirusem HIV.

26.11. - Aktorka Teatru Wybrzeże w Gdańsku Joanna Bogacka. Występowała też w filmach, m.in. w "Linie" w reż. Kazimierza Kutza i "Sto koni do stu brzegów" w reż. Zbigniewa Kuźmińskiego.

27.11. - Ks. infułat Kazimierz Suder - przyjaciel Karola Wojtyły z tajnego okupacyjnego seminarium, długoletni proboszcz wadowickiej parafii Ofiarowania NMP.

29.11. - Jacek Woźniakowski - historyk sztuki, pisarz, publicysta, współzałożyciel Wydawnictwa Znak, były prezydent Krakowa w latach 1990–1991, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

GRUDZIEŃ 2012:

2.12. - Wybitna śpiewaczka i reżyser operowa Maria Fołtyn. Debiutowała w 1949 roku tytułową rolą w operze "Halka" Stanisława Moniuszki. Partie moniuszkowskie należały do jej najwybitniejszych ról w karierze.

3.12. - Malarz, znany góralski muzyk Władysław Trebunia-Tutka. Uprawiał m.in. projektowanie tkanin, malarstwo sztalugowe, witrażowe, malarstwo na szkle, kompozycje ścienne, pastel, olej, gwasz.

11.12. - Otokar Balcy, wybitny operator dźwięku związany ze Studiem Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej. Był m.in. autorem udźwiękowienia "Reksia" i "Bolka i Lolka".

12/13.12. - Kpt. Marek Gajewski, przewodniczący Porozumienia Organizacji Kombatanckich Płocka, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego.

16.12. - Andrzej Dłużniewski - malarz, rysownik, twórca instalacji artystycznych, pisarz, długoletni profesor warszawskiej ASP.

18.12. - Stanisław Michoński - śpiewak operowy, związany przez kilkadziesiąt lat z łódzką sceną operową. Najpierw solista Opery Łódzkiej, a później łódzkiego Teatru Wielkiego.

24.12. - Aleksander Wieczorkowski - dziennikarz, felietonista, eseista i pisarz. Pracował m.in. we "Współczesności", "Przeglądzie Kulturalnym", "Polityce", "Życiu Warszawy", współpracował z Polskim Radiem.

25.12. - Jerzy Bereś, rzeźbiarz, performer, uczeń Xawerego Dunikowskiego. Reprezentował Polskę na 9. Biennale w Sao Paulo (1967/68). W kraju współpracował głównie z Galerią Krzysztofory; od 1966r. był jej członkiem.

29.12. - Prof. Czesław Andrzej Janicki - zootechnik, nauczyciel i wykładowca akademicki, minister rolnictwa i wicepremier (1989–90), poseł na Sejm X kadencji.

29.12. - Abp senior Ignacy Tokarczuk - od 1965 r. biskup, a od 1992 r. arcybiskup przemyski. Mimo braku zezwoleń władz PRL, budował w diecezji kościoły - w latach jego posługi zbudowano ponad 400 kościołów i kaplic. Za swoją bezkompromisową postawę w obronie Kościoła w PRL był szykanowany przez SB. W 1993 r. przeszedł na emeryturę.

30.12. - Prof. Andrzej Steciwko, założyciel i organizator Państwowej Medycznej Wyższej Szkoły Zawodowej w Opolu oraz prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej.

31.12. - Prof. Wiesław Lang, znawca teorii i filozofii prawa z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wybitny znawca teorii i filozofii prawa. Był autorem ok. 100 prac naukowych, m.in. podręcznika "Teoria państwa i prawa", "Obowiązywanie prawa", "Prawo i moralność".

STYCZEŃ 2013:

1.1. - Marian Wantoła - polski rysownik, współtwórca seriali animowanych między innymi - o przygodach psa Reksia.

2.1. - Teresa Torańska - dziennikarka i pisarka, była współpracowniczką tygodnika "Kultura" oraz "Kultury" paryskiej. Autorka wielu wywiadów, m.in. z komunistycznymi działaczami, przeprowadzonymi podczas stanu wojennego.

4.1. - Paweł Paliwoda - polski dziennikarz, publicysta, historyk filozofii. Był publicystą "Gazety Polskiej" i członkiem zespołu redakcyjnego miesięcznika "Nowe Państwo".

5.1. - Andrzej Żurowski - polski teatrolog, szekspirolog, publicysta, krytyk teatralny. Pozostawił po sobie wiele publikacji, m.in. cykl poświęcony obecności Szekspira na polskiej scenie i książkę "Czytając Szekspira".

10.1. - Maciej Korwin - polski reżyser teatralny, dyrektor Teatru Muzycznego im. Danuty Baduszkowej w Gdyni w latach 1995-2013.

13.1. - Marek Eminowicz - historyk i pedagog. Współtworzył organizację konspiracyjną o nazwie Związek Walczącej Młodzieży Polskiej. W 1969 r. rozpoczął pracę nauczyciela historii w krakowskim V Liceum Ogólnokształcącym, gdzie zasłynął jako niekonwencjonalny pedagog.

13.1. - Michał Tadeusz Kulesza - prawnik, doradca społeczny Prezydenta RP ds. samorządu, teoretyk administracji, specjalista z zakresu samorządu terytorialnego.

15.1. - Maria Cedro–Biskupowa, poetka ludowa, przez całe życie związana z regionem świętokrzyskim. Jej wiersze weszły do "Antologii Współczesnej Poezji Ludowej".

22.1. - Lucyna Winnicka, jedna z najbardziej znanych polskich aktorek lat 60. i 70. Grała m.in. w "Pociągu" i "Matce Joannie od Aniołów" Jerzego Kawalerowicza.

23.1. - Kpt. Krzysztof Woźniak - żołnierz wojsk specjalnych. Zginął w Afganistanie w wyniku ran odniesionych podczas operacji antyterrorystycznej.

23.1. - Prymas senior kard. Józef Glemp - przez 23 lata przewodził Konferencji Episkopatu Polski. Do 2009 r. pełnił urząd prymasa Polski. Stał na czele Kościoła w Polsce w czasie stanu wojennego, przemian ustrojowych w 1989 r. oraz integracji z Unią Europejską.

24.1. - Wybitna architektka, współtwórczyni teorii formy otwartej Zofia Hansen. Była małżonką i współpracowniczką słynnego architekta i artysty Oskara Hansena. Wspólnie stworzyli kilkadziesiąt projektów architektonicznych.

24.1. - Prof. Antoni Motyczka - specjalista w dziedzinie nauk technicznych, w latach 1990–1996 był dziekanem Wydziału Budownictwa Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Od 2005 roku senator RP.

26.1. - Inż. Stefan Kudelski - twórca słynnych magnetofonów Nagra, które zrewolucjonizowały technikę rejestracji dźwięku - także w filmach. Był laureatem "technicznych" Oskarów.

27.1. - Aktor, reżyser i pedagog Aleksander Bednarz. Zagrał m.in. w "Psach" Władysława Pasikowskiego. Od 1989 roku był związany z Teatrem im. Jaracza w Łodzi.

LUTY 2013:

10.2. - Prof. Krzysztof Michalski, wykładowca filozofii na Uniwersytecie w Bostonie i Uniwersytecie Warszawskim. Był autorem prac na temat filozofii Martina Heideggera i Edmunda Husserla.

28.2. - Prof. Michał Mazurkiewicz - specjalista w dziedzinie nauk weterynaryjnych, rektor Akademii Rolniczej i Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.

MARZEC 2013:

5.3. - Prof. Leon Łukaszewicz - polski profesor informatyki, jeden z pionierów informatyki w Polsce.

11.3. - Gen. Florian Siwicki - szef MON w latach 1983-90, współpracownik gen. Wojciecha Jaruzelskiego, działacz PZPR, w stanie wojennym członek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego. Był jednym z oskarżonych przez IPN w sprawie wprowadzenia stanu wojennego, wyłączono go z procesu ze względu na zły stan zdrowia.

12.03 - Marek Skwarnicki - poeta, prozaik, publicysta, tłumacz i przyjaciel Jana Pawła II od lat 50., gdy współpracowali z "Tygodnikiem Powszechnym".

17.3. - Antoni Tomera, żołnierz kampanii wrześniowej oraz ZWZ/AK, uczestnik akcji pomocy więźniom Auschwitz, były więzień niemieckich obozów Gross-Rosen i Buchnwald.

20.3. - St. szer. Paweł Ordyński - żołnierz, zginął w wyniku wybuchu miny-pułapki w Afganistanie.

24.3. - Chemik prof. Jerzy Tomaszewski, emerytowany pracownik Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Działał w opozycji antykomunistycznej w latach 80., był założycielem struktur "Solidarności" na UMK.

26.3. - Aktor Jerzy Nowak, związany przez kilkadziesiąt lat z krakowskim Narodowym Starym Teatrem. Ponad 600 razy wcielił się w postać Hirsza Singera w spektaklu "Ja jestem Żyd z +Wesela+".

26.3. - Krzysztof Kozłowski - minister spraw wewnętrznych w pierwszym niekomunistycznym rządzie Tadeusza Mazowieckiego, w 1990 r. pierwszy szef Urzędu Ochrony Państwa. W latach 80. ekspert Solidarności, uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu.

27.3. - Andrzej Iwiński, jeden z czołowych aktorów Teatru im. Adama Mickiewicza w Częstochowie. Grał też w Teatrze Telewizji i serialach, m.in. w "Glinie".

29.3. - Śląski aktor Andrzej Lipski przez ponad trzydzieści lat związany z Teatrem Nowym w Zabrzu. Zagrał w nim ponad sto ról, w latach 1999-2007 pełnił także funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego.

30.3. - Prof. Tomasz Jura - grafik, autor plakatów i rysunków satyrycznych, pedagog, który całe życie zawodowe związał z Akademią Sztuk Pięknych w Katowicach.

KWIECIEŃ 2013:

1.4. - Barbara Piasecka-Johnson, jedna z najbogatszych kobiet na świecie. Kolekcjonerka dzieł sztuki, filantropka.

6.4. - Ks. kanonik Leon Stępniak - ostatni żyjący w Polsce ksiądz, który ocalał z hitlerowskiego obozu w Dachau. Aresztowany przez gestapo w 1940 r. doczekał wyzwolenia obozu. Po wojnie pełnił posługę kapłańską m.in. w: Swarzędzu, Gieczu i Szczecinie. Miał 100 lat.

11.4. - Prof. Hilary Koprowski - twórca pierwszej na świecie szczepionki przeciw wirusowi polio. Od 1944 r. mieszkał w USA, gdzie opracował pierwszą w świecie szczepionkę przeciwko wirusowi polio, wywołującemu chorobę Heinego-Medina.

12.4. - Zbigniew Bilicki - członek Polskiej Rady Starszyzny Romów, przewodniczący romskiej starszyzny na Warmii i Mazurach. Na jego pogrzeb w Olsztynie zjechali Romowie z całego świata.

14.4. - Arkadiusz Gacparski, rysownik i karykaturzysta, scenograf związany z teatrami szczecińskimi. Był także plakacistą, scenografem teatralnym, autorem portretów.

14.4. - Prof. Andrzej Garlicki, wieloletni dziekan Wydziału Historii UW. Zajmował się historią najnowszą Polski, jego najważniejsze publikacje to m.in. "Przewrót majowy", "Rycerze Okrągłego Stołu", "Piękne lata trzydzieste".

28.4. - Karol Jakubowicz - medioznawca i ekspert UNESCO, Rady Europy oraz Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.

MAJ 2013:

9.5. - Prof. Krzysztof Dunin-Wąsowicz, profesor historii, varsavianista, żołnierz AK, odznaczony medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata za ratowanie Żydów w czasie niemieckiej okupacji.

9.5. - Cezary Chlebowski, żołnierz AK, pisarz i publicysta, historyk, autor takich książek jak "Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie", "Wachlarz", "Bez pokory".

9.5. - Bronek Szpigiel, jeden z ostatnich uczestników zrywu w getcie warszawskim. W powstaniu Szpigiel walczył w rejonie Smoczej, Nowolipek i na Lesznie.

18.5. - Marek Jackowski, muzyk rockowy, gitarzysta, kompozytor; jeden z twórców Maanamu.

21.5. - Halina Kuźniakówna, wieloletnia aktorka Starego Teatru w Krakowie. Grała m.in. Solange w "Lecie z Nohant" Jarosława Iwaszkiewicza i Klarę w „Ślubach panieńskich” Aleksandra Fredry.

23.5. - Śpiewaczka operowa i pedagog prof. Jadwiga Pietraszkiewicz. Publiczność pamięta ją m.in. z ról: Tatiany w "Eugeniuszu Onieginie" i Lizy w "Damie pikowej".

CZERWIEC 2013:

4.6. - Lucjan Szołajski, lektor filmowy, radiowy i telewizyjny, jeden z najbardziej rozpoznawalnych głosów wśród lektorów. Przez ponad 40 lat pracy nagrał listy dialogowe do ponad 20 tysięcy filmów.

5.06. - Kard. Stanisław Nagy - teolog, wykładowca i przyjaciel Jana Pawła II, członek Międzynarodowej Komisji Teologicznej. W swoich pracach skupiał się na aspekcie otwarcia się Kościoła po II Soborze Watykańskim na inne wyznania chrześcijańskie.

10.06. - Plut. Jan Kiepura - żołnierz, zginął w Afganistanie w wyniku wybuchu miny pułapki.

13.6. - Tadeusz Zbigniew Dworak – polski astronom, profesor nadzwyczajny Akademii Górniczo-Hutniczej, pisarz, autor opowiadań science fiction, autor i współautor ośmiu książek popularnonaukowych.

25.6. - Aktor Jacenty Jędrusik, związany od 20 lat z Teatrem Rozrywki w Chorzowie. Do jego najważniejszych ról na chorzowskiej scenie należały Konferansjer i Generał Haig w "Rozkosznej wojnie", Mistrz Ceremonii w "Kabarecie".

26.6. - prof. Jacek Walczewski - konstruktor rakiet meteorologicznych, pionier teledetekcyjnych badań atmosfery, członek Komitetu Badań Fizycznych i Komitetu Geofizyki Polskiej Akademii Nauk.

LIPIEC 2013:

5.7. - Reżyser Krzysztof Nazar, związany m.in. z Operą Krakowską. Reżyserował też m.in. w Starym Teatrze w Krakowie, Teatrze Powszechnym w Warszawie i Teatrze Nowym w Poznaniu.

6.7. - Marek Tracz, wieloletni dyrektor Filharmonii Opolskiej, b. rektor Akademii Muzycznej we Wrocławiu oraz pierwszy dyrygent i kierownik muzyczny Opery Wrocławskiej.

16.7. - Ewa Sułkowska-Bierezin - dziennikarka i działaczka opozycji demokratycznej w okresie PRL, żona poety Jacka Bierezina. Była współautorką opracowania "Orła wrona nie pokona, czyli co pomagało nam przetrwać. Śpiewnik internowanych".

18.7. - Prof. Władysław M. Turski, pierwszy prezes i współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Informatycznego, autor książek informatycznych oraz programów do pierwszych polskich komputerów.

SIERPIEŃ 2013:

3.8. - St. kapral Łukasz Sroczyński - żołnierz ciężko ranny w grudniu 2012 r. podczas ataku na polski patrol w Afganistanie.

4.8. - Gen. Stanisław Targosz - w latach 2005-2007 dowódca Sił Powietrznych, pilot klasy mistrzowskiej, za sterami spędził ponad 3,4 tys. godzin.

6.8. - Aktorka Lidia Korsakówna, znana z filmów "Przygoda na Mariensztacie", "Klub kawalerów", "Dziewczęta z Nowolipek", przez lata związana z warszawskim Teatrem Syrena.

9.8. - Marian Przełęcki, profesor na wydziale Filozofii UW, autor licznych publikacji z zakresu logiki formalnej i metodologii nauk.

11.8. - Prof. Zofia Hilczer-Kurnatowska, wybitna archeolog, badaczka historii powstania państwa polskiego. Napisała m.in. książki "Ostrogi polskie z X-XIII w." i "Słowiańszczyzna południowa".

14.8. - Aktorka Elżbieta Piwek. Przez 30 lat była związana z Teatrem im. Jana Kochanowskiego w Opolu, a od 2008 r. – z warszawskim Teatrem Studio. Zagrała m.in. w przedstawieniach Marka Fiedora, Mai Kleczewskiej, Agnieszki Glińskiej.

15.8. - Sławomir Mrożek - wybitny pisarz, dramaturg, rysownik, publicysta, krytyk teatralny, autor scenariuszy. Był najczęściej grywanym w kraju i za granicą polskim dramaturgiem współczesnym, a w Polsce przez lata jednym z najpoczytniejszych prozaików. Jego twórczość, m.in. "Tango", przekładana była na kilkanaście języków.

15.8. - Prof. Romuald Mikołaj Skowroński - wybitny chemik, rektor Uniwersytetu Łódzkiego m.in. w czasie najdłuższego w historii strajku studenckiego w Łodzi, do którego doszło na początku 1981 roku.

17.8. - Prof. Antoni Rosikoń - najstarszy w Polsce profesor mianowany przez prezydenta. Specjalizował się m.in. w tematyce kolejowej. W latach 60. XX wieku utworzył katedrę budowy kolei na wydziale budownictwa Politechniki Śląskiej w Gliwicach.

20.8. - Fotografik Wiktor Pental, twórca legendarnych zdjęć pierwszych lat krakowskiej Nowej Huty. W opinii znawców fotografii zdjęcia Wiktora Pentala można porównać z dorobkiem największych klasyków światowej fotografii reportażowej.

22.8. - Architekt prof. Józef Chmiel, autor wielu budynków teatralnych w Polsce m.in. Teatru Muzycznego w Gdyni, Opery Novej w Bydgoszczy, a za granicą - Teatru Opery i Baletu w Astanie (Kazachstan).

23.8. - Konstanty Miodowicz, polityk PO, wieloletni poseł, jeden z twórców polskich służb specjalnych po '89. W latach 1990–96 pracował w MSW i Urzędzie Ochrony Państwa, gdzie jako szef kontrwywiadu uczestniczył w budowie polskich służb specjalnych.

24.8. - Chor. Mirosław Łucki - żołnierz, zginął w Afganistanie podczas akcji przejęcia broni i materiałów wybuchowych.

30.8. - Władysław Foltyn, oświęcimianin, który pomagał więźniom niemieckiego obozu Auschwitz i pośredniczył w ich nielegalnej korespondencji. Na przełomie 1942 i 1943 r. za kontakty z nimi został aresztowany i osadzony w areszcie obozowym.

WRZESIEŃ 2013:

2.9. - Jarosław Śmietana, jeden z najpopularniejszych i najbardziej cenionych polskich gitarzystów jazzowych. Od 1982 był liderem następujących formacji: "Sounds", Big Band "Symphonic Sound Orchestra", "Polish Jazz Stars Band". Był także jednym z liderów popularnego "Namysłowski-Śmietana Quartet".

2.09. – polski żołnierz, który kilka dni wcześniej został ranny w ataku na bazę Ghazni w Afganistanie. Zmarł w szpitalu w Ramstein w Niemczech. Na prośbę rodziny MON nie podał jego imienia i nazwiska, ani stopnia.

13.9. - Fotograf Andrzej Pęczalski, jeden z twórców "Kieleckiej Szkoły Krajobrazu". Był autorem m.in. innymi fotoalbumu "Ponidzie".

22.9. - Malarz i grafik prof. Jerzy Handermander. Był grafikiem, malarzem, profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach.

24.9. - Aktorka Teresa Szmigielówna; grała w filmach m.in. Wojciecha Jerzego Hasa, Jerzego Kawalerowicza, Andrzeja Munka. Jej pierwszą rolą ekranową była Zośka Czerwiaczkowa w "Celulozie" Kawalerowicza.

PAŹDZIERNIK 2013:

6.10. - Dziennikarz Maciej Zimiński, twórca popularnych programów telewizyjnych dla młodych widzów, m.in. "Piątku z Pankracym" i "Niewidzialnej ręki".

7.10. - Joanna Chmielewska, jedna z najbardziej lubianych autorek polskich powieści kryminalno-obyczajowych, takich jak "Lesio", "Wszystko czerwone" czy "Skarby".

8.10 - Prof. Andrzej Zbierski, archeolog i wieloletni dyrektor Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku. Jako archeolog badał m.in. grób astronoma Jana Heweliusza w kościele św. Katarzyny w Gdańsku.

9.10. - Edmund Niziurski - pisarz, twórca klasyki literatury młodzieżowej, autor "Księgi urwisów", "Sposobu na Alcybiadesa" i "Niewiarygodnych przygód Marka Piegusa".

18.10 - Janina Katz - polska pisarka żydowskiego pochodzenia tworząca po duńsku, tłumaczka polskiej literatury na duński. Autorką 17 książek, w tym czterech powieści opartych na motywach autobiograficznych, m.in. "Moje życie barbarzyńcy", "Pucka. Przetłumaczyła na duński największych polskich poetów: Miłosza, Różewicza, Szymborską, Herberta, Lipską.

19.10. - Kpt. Grzegorz Nicke - oficer Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia w Toruniu. Na poligonie własnym ciałem zasłonił podwładnego przed odłamkami granatu.

20.10 - Prof. Włodzimierz Krolopp, były rektor Politechniki Lubelskiej, specjalista w zakresie m.in. metrologii elektrycznej i elektronicznej.

28.10. - Tadeusz Mazowiecki - pierwszy niekomunistyczny premier po II wojnie światowej. W PRL działacz opozycji, w latach 90. wysłannik ONZ na Bałkanach, ostatnio doradca prezydenta Bronisława Komorowskiego.

agz/ ekr/ par/ mja/ wkt/ abe/ ral/