Posiedzenie Senatu. Fot. PAP/L. Szymański
Oznaczanie osób, które pomagały Polakom represjonowanym na Wschodzie w latach 1917-1991 - zakłada jedna z poprawek zgłoszonych w czwartek przez Senat do ustawy o Krzyżu Wschodnim. Obecnie w ustawie jest mowa o latach 1937-1959.
Senatorowie zaproponowali w sumie kilkanaście poprawek do ustawy ws. ustanowienia Krzyża Wschodniego. Teraz propozycje senackie trafią do Sejmu.
"Najważniejsza poprawka Senatu, przyjęta dziś przez izbę wyższą, to przedłużenie dat obowiązywania tejże nagrody, odznaczenia, orderu. Beneficjentami mogą być wszyscy, którzy nieśli pomoc Polakom w latach 1917-1991, obejmujemy cały okres władzy na Wschodzie państwa bolszewickiego aż do formalnego rozwiązania Związku Sowieckiego" - podkreślił senator PiS Jan Żaryn.
Zaznaczył, że na mocy ustawy Krzyżem Wschodni będą mogli być odznaczani zarówno cudzoziemcy, jak i obywatele państwa polskiego - II RP, ale niebędący Polakami. Chodzi, jak zaznaczył, o Ukraińców.
Zgodnie z uchwaloną jednogłośnie przez Sejm na początku listopada ustawą o Krzyżu Wschodnim odznaczenie to ma nadawać prezydent na wniosek ministra spraw zagranicznych obcokrajowcom, którzy ratowali Polaków w latach 1937-1959 na dawnych Kresach Wschodnich I i II Rzeczypospolitej Polskiej oraz na terenach byłego Związku Sowieckiego.
Szef MSZ ma przedstawiać wnioski z własnej inicjatywy lub z inicjatywy związków i stowarzyszeń kombatanckich, organizacji społecznych, kierownika Urzędu ds. Kombatantów oraz osób prywatnych, po zasięgnięciu opinii prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. Osoba odznaczona ma otrzymywać nieodpłatnie odznakę nadanego jej Krzyża i legitymację. Krzyż mógłby być nadawany pośmiertnie.
Autorzy ustawy ocenili, że zakres lat 1937-1959 jest właściwy, bo w roku 1937 NKWD przeprowadziło operację "Polska", akcję represji, wymierzoną w Polaków, w konsekwencji której 111 tys. osób rozstało rozstrzelanych, a kilkadziesiąt tysięcy zostało poddanych represjom. Drugą datą graniczną miał być rok 1959, czyli data zakończenia tzw. drugiej repatriacji.
Według senatora Żaryna "zjawisko pomocy udzielanej Polakom nie kończy się, ani nie zaczyna w tych datach".
Podczas senackiej debaty nad ustawą Żaryn zaproponował poprawkę zakładającą zmianę zakresu czasowego na lata 1917-1991. Jak mówił, pierwotnie chciał usunięcia w ogóle dat z ustawy. Żaryn przyznał jednak, że niewprowadzenie dat do ustawy może spowodować, że ktoś uzna, że Krzyż Wschodni może być przyznawany osobom, które dzisiaj "ratowały bądź ratują Polaków z różnych opresji", podczas gdy cel ustawy jest inny. (PAP)
kos/ mok/
