Dążenie Ślązaków do przyłączenia do Polski, którego wyrazem były m.in. trzy powstania śląskie, znalazło swoje odbicie w muzyce, inspirując powstanie kilkudziesięciu piosenek i słynnej na całym świecie "III Symfonii pieśni żałosnych" Henryka Mikołaja Góreckiego.
Wśród wielu pieśni, powstałych w czasie walki o polskość Śląska, najpopularniejsze - także poza regionem - to m.in. "Zachodzi czerwone słoneczko", "Do bytomskich strzelców wojska zaciągają", "Od Bytomia bita droga" czy "Znam ja jeden śląski zamek".
Kilkadziesiąt piosenek ludowych z tego okresu zebrał i opracował ceniony badacz śląskiego folkloru, nieżyjący już prof. Adolf Dygacz. Z jego dorobku korzysta wielu twórców współczesnych aranżacji tych utworów.
Jedna z piosenek powstańczych - "Kajze mi się podzioł mój synecek miły" - zrobiła światową karierę. Zamyka ona znany film Kazimierza Kutza "Sól ziemi czarnej"; stała się też inspiracją dla zmarłego przed rokiem światowej sławy kompozytora Henryka Mikołaja Góreckiego, który wykorzystał ten motyw muzyczny w "III Symfonii pieśni żałosnych". W latach 90. symfonia ta cieszyła się olbrzymim powodzeniem na całym świecie - sprzedano ponad milion płyt.
Jak oceniali krytycy, był to najgłębszy ukłon w stronę śląskiej tradycji we współczesnej muzyce, a zarazem dzieło, które odniosło wielki komercyjny sukces. Również inni kompozytorzy cytują w swoich utworach śląskie melodie, stosując pewien rodzaj stylizacji, wykorzystującej określony śląski motyw czy temat.
Kilkanaście śląskich pieśni o tematyce patriotycznej stworzył lub opracował na podstawie ludowych przekazów prof. Stanisław Hadyna - twórca cenionego na całym świecie Zespołu Pieśni i Tańca "Śląsk". W ocenie jego artystów, okres, kiedy Śląsk był pod zaborami, niewątpliwie zaowocował bogactwem i różnorodnością tutejszego folkloru.(PAP)
lun/ mab/
