100 lat temu urodził się Kazimierz Rudzki

Rudzki cieszył się ogromną popularnością, choć stworzył tylko ok. 20 ról teatralnych i niewiele więcej ról filmowych.

Zagrał m.in. w spektaklach: "Macbett" Eugene Ionesco w reż. Erwina Axera, "Pastorałce" Leona Schillera w reż. Stanisławy Perzanowskiej czy w "Amerykańskim ideale" Edwarda Albee'go w reż. Andrzeja Łapickiego. Stworzył kreacje w filmach "Pierwszy dzień wolności" (reż. Aleksander Ford), "Jak rozpętałem II wojnę światową" (reż. Tadeusz Chmielewski), "Eroica" (reż. Andrzej Munk), "Głos z tamtego świata" (reż. Stanisław Różewicz), najbardziej kojarzony jest jednak z rolą z telewizyjnego serialu "Wojna domowa" w reż. Jerzego Gruzy, w którym zagrał ojca. W serialu, obok Rudzkiego grali m.in. Irena Kwiatkowska - jako matka, Alina Janowska jako pełna werwy ciotka, Andrzej Szczepkowski - dystyngowany wujek oraz Jarema Stępowski, który w niemal każdym odcinku pukał do drzwi lokatorów i zbierał suchy chleb dla konia.

Nazywany "człowiekiem o kamiennej twarzy" Rudzki w swoich rolach doskonale umiał wykorzystywać swój oryginalny wygląd: podłużną i smutną twarz, wydatny nos i duże, wąskie usta. Im bardziej komiczne słowa wypowiadał, tym większą zachowywał powagę. Jedna z anegdot głosi, że przed spektaklem cyrku chińskiego, który występował Starym Teatrze w Krakowie w 1945 roku, Kazimierz Rudzki wyszedł przed kurtynę, aby zapowiedzieć spektakl. "Proszę państwa, witamy serdecznie naszych gości i przyjaciół, którzy przyjechali do nas z dalekich Chin. W popisach, które za chwilę się rozpoczną, wystąpią znakomici artyści Chin Ludowych: Li Tan Pe, Czang Sui Pei, Li San Fu, Hu Sen Czen, Hu Hua Pe, Pu San Czu" - wygłosił. Po tej zapowiedzi Rudzki szturchnął siedzącego obok Tadeusza Kwiatkowskiego i szepnął: "Mocna obsada!".

Artysta urodził się w Warszawie. "Był warszawiakiem z dziada, pradziada. Samo nazwisko Rudzki tak jak Herse, Jabłkowscy, Pakulscy, Łopieńscy, Gessner, było nieodzowną częścią pejzażu i +smaku+ dawnej Warszawy" - pisał o Rudzkim Jan Knothe.

Jego ojciec był właścicielem firmy gramofonowej i wydawnictwa muzycznego. W latach 1929-32 Rudzki studiował w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie. W sezonie 1932/33 był słuchaczem Instytutu Reduty (szkoła aktorska). W latach 1938-39 był reżyserem i grał drobne role w stołecznym Teatrze Powszechnym. Brał udział w kampanii wrześniowej; po bitwie pod Kockiem dostał się do niewoli. W obozach jenieckich przebywał do stycznia 1945 r. Aktywnie uczestniczył w obozowym życiu kulturalnym, organizował spotkania literacko-rewiowe i przygotowywał widowiska muzyczne z jeńcami. W obozie wyreżyserował "Zemstę" Aleksandra Fredry.

Po wojnie wrócił do Warszawy, gdzie współpracował z Warszawską Szkołą Dramatyczną Janusza Strachockiego. Następnie wyjechał do Torunia, gdzie organizował Teatr Ziemi Pomorskiej, a następnie do Łodzi, gdzie pracował w Wytwórni Filmowej Wojska Polskiego jako asystent reżysera. Na sezon 1945/46 zaangażował się jako reżyser do Teatru Wojska Polskiego w Łodzi, w tym samym sezonie związał się jako reżyser i konferansjer z łódzkim Teatrem Syrena. W 1948 roku razem z Teatrem Syrena przeniósł się do Warszawy, do 1955 r. był jego aktorem i reżyserem, a w latach 1950-54 także dyrektorem. Od 1955 r. do końca życia grał w Teatrze Współczesnym w Warszawie.

W latach 1954-57 był prorektorem warszawskiej PWST. W 1953 r. zorganizował i został dziekanem Wydziału Estradowego. Później wykładał tam sztukę estradową na Wydziale Aktorskim (w 1966-69 był dziekanem tego Wydziału). Był także publicystą, przez parę lat (od 1947 roku) prowadził stałą rubrykę w "Szpilkach". Był również redaktorem książki "Dymek z papierosa. Rudzki zmarł w 1976 roku. Został pochowany na Powązkach Wojskowych. (PAP)

agz/ ls/