2011-04-04 (PAP) - Mieczysław Porębski - wybitny historyk i krytyk sztuki - odznaczony został złotym medalem "Zasłużony Kulturze - Gloria Artis". Był krytykiem współtworzącym sztukę - mówili w poniedziałek o dorobku i zasługach profesora dla polskiej sztuki jego uczniowie i przyjaciele.
Dedykowane prof. Porębskiemu spotkanie "W galerii o galerii" odbyło się w Muzeum Narodowym w Warszawie. Udział w spotkaniu poświęconym wspominaniu dorobku profesora wzięli m.in.: wykładowca warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych dr hab. Wojciech Włodarczyk, prof. Maria Poprzęcka, dyrektor warszawskiego Muzeum Narodowego dr Agnieszka Morawińska i dyrektor poznańskiego Muzeum Narodowego prof. Wojciech Suchocki.
Prof. Suchocki zaliczył Porębskiego do grona najwybitniejszych polskich historyków sztuki. "Na tę jego wybitność składa się rozległość zainteresowań: profesor, oprócz sztuki nowoczesnej, sięgał do najrozmaitszych miejsc w dziejach polskiej sztuki i kultury, a także pewien niepokój poznawczy, który kazał mu budować swoje koncepcje w dialogu z różnymi nurtami humanistyki dwudziestowiecznej" - powiedział PAP prof. Suchocki podczas spotkania.
"Był nie tylko historykiem sztuki, lecz także krytykiem współtworzącym sztukę polską od 1945 roku do dnia dzisiejszego" - mówiła prof. Maria Poprzęcka. Jako profesor i kurator wystaw w Muzeum Narodowym w Krakowie stał się "wybitną umysłowością, intelektualistą, który nie ogranicza się wyłącznie do kwestii artystycznych". "Próbował zmierzyć się z lingwistyką strukturalną, teorią informacji i matematyką" - zauważyła Poprzęcka.
Za najbardziej wartościową pracę Porębskiego profesor uznała książkę "Ikonosfera". Jak mówiła, "pisząc tę książkę przed kilkudziesięciu laty, właściwie w sposób proroczy widział to, co się stanie - że zaleje nas wizualność, że staniemy się bardziej oczami niż umysłami". "Jemu zawsze zależało na tym, aby +widzieć i rozumieć+" - podkreśliła profesor, odnosząc się do tytułu wystawy zorganizowanej przez profesora w 1975 roku w Krakowie. "W tej chwili więcej widzimy niż rozumiemy, ponieważ za dużo widzimy - tak można by dzisiejszy stan tej książki podsumować" - powiedziała Poprzęcka.
Prof. Porębski 90 lat skończył w czwartek 31 marca.
Urodził się w Gnieźnie. W 1938 r. rozpoczął studia historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. W czasie okupacji uczęszczał do Szkoły Rzemiosł Artystycznych w Krakowie, gdzie spotkał artystów stanowiących trzon późniejszej tzw. Grupy Krakowskiej, którym później towarzyszył swą działalnością krytyczną przez następne pół wieku. Współpracował z podziemnym teatrem Tadeusza Kantora, uczestniczył w premierze "Balladyny". W 1944 r. został aresztowany za działalność konspiracyjną. Przez resztę wojny więziony był w obozach koncentracyjnych Gross-Rosen i Sachsenhausen.
Zajmuje się głównie sztuką XIX i XX wieku oraz teorią sztuki. Twierdzi m.in., że bez znajomości przeszłości nie sposób mówić o sztuce współczesnej, stąd wywodzi koncepcję "granic współczesności", które wciąż ulegają przesunięciu, powiększając obszar źródeł. "Historia tworzy się i pisze w ruchu, stożkowy ogon przeszłości, który za sobą ciągnie, wciąż się wydłuża i poszerza. Oderwać się od niego nie sposób..." - pisał Porębski. Stworzył on też pojęcie "ikonosfera" oznaczające wizualne środowisko człowieka, całokształt otaczających go obrazów.
Obok "Ikonosfery" do najważniejszych publikacji Porębskiego należą: "Sztuka naszego czasu" (1956), "Malowane dzieje" (1962), "Granica współczesności" (1965), "Pożegnanie z krytyką" (1966), "Kubizm" (1966), "Ikonosfera" (1972), "Interregnum" (1975), "Sztuka a informacja" (1975), "Dzieje sztuki w zarysie (t. I -1976 i t. III-1988), "Polskość jako sytuacja" (2002).
Dwie ze swoich książek profesor poświęcił przyjaciołom artystom. Pierwsza z nich to "Deska" (1997) - to opowieść i rozmowy z Tadeuszem Kantorem, druga to "Nowosielski" (2003) - publikacja zbierająca wszystkie wcześniej rozproszone, a także niepublikowane teksty Porębskiego o Jerzym Nowosielskim. (PAP)
mce/ dsr/ ls/ mag/
