Warszawa, 07.07.2021. Wydawca, publicysta, działacz opozycji demokratycznej w PRL Piotr Jegliński (L) oraz dyrektor Archiwum Akt Nowych Mariusz Olczak (P) podczas uroczystego przekazania materiałów archiwalnych emigracyjnego wydawnictwa Editions do AAN. Fot. PAP/R. Guz
Prasa drugiego obiegu, plakaty, ulotki, fotografie i korespondencja wchodzące w skład archiwum wydawnictwa Editions-Spotkania trafiły do Archiwum Akt Nowych. To jedno z najważniejszych emigracyjnych archiwów, jakie znalazły się w naszym zasobie – mówi dyrektor AAN Mariusz Olczak.
„Przekazane dzisiaj uroczyście na Zamku Królewskim w Warszawie archiwum wydawnictwa Editions-Spotkania to jedno z najważniejszych emigracyjnych archiwów, jakie znajdują się w zasobie AAN. Dzisiaj obchodziliśmy święto, bo na pewno świętem dla Archiwum Akt Nowych jest włączenie do zbiorów państwowych tak cennego i ważnego archiwum” – powiedział PAP Olczak w środę.
Jak zaznaczył, było to de facto archiwum emigracyjne, archiwum, które „powstawało w dalekiej Francji w latach 70. i 80. przy okazji działalności Editions-Spotkania i kierującego nim Piotra Jeglińskiego, co ważne, wywodzącego się z rodziny o tradycjach legionowych i akowskich”.
Szyfrogramy Grupy Berneńskiej, projekt konstytucji PRL z poprawkami Stalina w Archiwum Akt Nowych
W skład archiwum wchodzi: prasa „drugiego obiegu”, memoriały i listy otwarte do władz PRL, listy internowanych, listy więźniów politycznych PRL oraz miniaturowe publikacje „Editions” przemycane do Polski. To również fałszywe dowody osobiste przygotowywane we Francji, plakaty, ulotki, naklejki, korespondencja i całe spektrum innych dokumentów związanych z działalnością konspiracyjną.
Są także materiały przesyłane do wydawnictwa w latach 80., w tym szereg - jak zaakcentował Olczak - niezwykle interesujących tekstów, szkiców. Uzupełnieniem całości są fotografie oraz ciekawa ikonografia.
„Jak ważne były sprawy wydawnicze w konspiracji niech świadczy chociażby los oficyny RYTM przejętej przez funkcjonariusza MSW Mariana Pękalskiego de facto Mariana Kotarskiego, o czym wszyscy się dowiedzieliśmy nie tak dawno po odkryciu tego faktu w dokumentach IPN przez Włodzimierza Domagalskiego” – wskazał dyrektor Archiwum Akt Nowych.
Świadkami uroczystości przekazania archiwum Editions-Spotkania byli działacze, którzy z Francji, Belgii i Niemiec przewozili wydawnictwa oraz materiały przygotowywane przez wydawnictwo.
Jak dodał, świadkami środowej uroczystości przekazania archiwum Editions-Spotkania byli działacze, którzy z Francji, Belgii i Niemiec przewozili wydawnictwa i materiały przygotowywane przez wydawnictwo.
„Byli to byli członkowie Solidarności, Solidarności Walczącej, Konfederacji Polski Niepodległej, Polskiej Partii Niepodległościowej, Bazy i innych. Wielu działaczy kolportowało te materiały, byli też tacy, którzy ryzykowali, aby je przewieźć przez granicę PRL. Dla wszystkich pamiętających lata 80. małe ulotki, książeczki i naklejki stanowiły stały element podziemnego rynku wydawniczego. Do uczestników środowych uroczystości list skierował premier Mateusz Morawiecki” – dodał Olczak.
Editions–Spotkania to polskie wydawnictwo emigracyjne założone w 1978 roku w Paryżu, od roku 1990 działające również w Polsce i mające w dorobku ponad 100 tytułów wydanych książek. Założone i prowadzone przez Piotra Jeglińskiego zajmowało się w latach 80. drukiem oraz przerzucaniem do Polski wydań książek objętych przez PRL cenzurą m.in. opracowań historycznych i wspomnień opisujących prawdziwą historię Polski w okresie II wojny światowej i dotyczących losów Polaków na Wschodzie.
Editions–Spotkania to polskie wydawnictwo emigracyjne założone w 1978 roku w Paryżu, od roku 1990 działające również w Polsce i mające w dorobku ponad 100 tytułów wydanych książek. Założone i prowadzone przez Piotra Jeglińskiego zajmowało się w latach 80. drukiem oraz przerzucaniem do Polski wydań książek objętych przez PRL cenzurą m.in. opracowań historycznych i wspomnień opisujących prawdziwą historię Polski w okresie II wojny światowej i dotyczących losów Polaków na Wschodzie.
Jak podkreślają przedstawiciele AAN, nakłady sięgające średnio 10 tys. „poważnie wpływały na podniesienie świadomości historycznej i tożsamościowej młodego pokolenia ówczesnych Polaków, będąc wykorzystywane przez uczniów, studentów i niezależnych badaczy. Większość wydań była wykonywana w formatach konspiracyjnych umożliwiających skryte przerzucanie do rządzonego przez komunistów kraju”.
W Archiwum Akt Nowych zaprezentowano dokumenty dot. wydarzeń Czerwca ’76
W okresie stanu wojennego i lat 80. wydawnictwo organizowało również liczne akcje mające przypominać o sytuacji w Polsce oraz wsparcie dla działaczy Solidarności m.in. akcję przykucia się polskich działaczy do pociągu relacji Paryż-Moskwa, zawieszenie flagi Polski na Wieży Eiffla czy przerzucenie do kraju przy użyciu balonów ulotek zawierających instrukcje drukarskie dla polskiego podziemia.
Od 1990 roku wydawnictwo działa w Polsce, pozostając wierne tematyce historycznej, ze szczególnym uwzględnieniem najnowszych dziejów Polski oraz losów Polaków na Wschodzie. (PAP)
akn/ aszw/
