Tam, gdzie przekreślano wiarę w Boga, zakwitła wiara. Tam, gdzie przekreślano nadzieję, zakrólowała nadzieja. I tam, gdzie panowała nienawiść, rozkwitła miłość – powiedział w czwartek biskup płocki Szymon Stułkowski podczas mszy świętej inaugurującej 4. Kongres 108 Męczenników II Wojny Światowej.
Jak wskazał bp Stułkowski, Mądrość Boża i Królestwo Boże objawiły się w tych 108. męczennikach w miejscach, które można nazwać piekłem na ziemi. "Tam, gdzie przekreślano wiarę w Boga, zakwitła wiara. Tam, gdzie przekreślano nadzieję, zakrólowała nadzieja. I tam, gdzie panowała nienawiść, rozkwitła miłość" - podkreślił.
4. Kongres 108. Męczenników II Wojny Światowej rozpoczął się w czwartek w Płocku w dawnym Opactwie Benedyktyńskim - potrwa on do piątku. Debaty zainaugurowała msza święta, której w płockiej katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny przewodniczył biskup tej diecezji Szymon Stułkowski.
W wygłoszonej homilii biskup płocki zauważył, że wszyscy ze 108. Męczenników II Wojny Światowej "rozpoczęli dojrzewanie do świętości, do męczeństwa, w godzinie chrztu świętego". Porównał przy tym ich drogę życiową i postawę do róży, która zasadzona, rosła i nagle została ścięta, "pozbawiona korzenia, źródła życia, ale kwiat pozostał", rozkwitając na drucie kolczastym w takich miejscach, które nazywamy piekłem na ziemi.
"Dziękujmy dobremu Bogu za tych świadków wiary, za ich piękny przykład, jaki nam pozostawili i za wstawiennictwo, jakim nam towarzyszą i jakim nas obdarowują" - zaapelował bp Stułkowski. I ponownie zwracając się do wiernych, dodał: "Troszczmy się o oto, aby ta Mądrość Boża, która została w nas zasiana w godzinie chrztu, pięknie rozkwitła, pokazując, że warto i można mądrze żyć, i objawiać Boże Królestwo, w sobie i wokół siebie".
W homilii biskup płocki przypomniał, że wśród 108. Męczenników II Wojny Światowej są - jak podkreślił - jego "dwaj święci poprzednicy" w tej diecezji: arcybiskup Antoni Julian Nowowiejski oraz biskup Leon Wetmański - obaj zginęli w niemieckim obozie koncentracyjnym Soldau w Działdowie w 1941 r. Przywołał też błogosławionych w tym gronie świeckich, którzy pochodzili z jego rodzinnych stron, w tym pięciu wychowanków Salezjańskiego Oratorium św. Jana Bosko w Poznaniu, a wśród nich Czesława Jóźwiaka.
"Mieszkałem przez kilka lat kilkaset metrów od miejsca, gdzie spotykali się w Oratorium. A jeden z nich, Czesiu, mieszkał w domu przy ul. Żydowskiej 30, gdzie urodziła się moja mama. Nie spotkali się. Ale to też dla mnie taki bardzo ważny znak" - powiedział bp Stułkowski. Dodał, że wszyscy wychowankowie Salezjańskiego Oratorium św. Jana Bosko w Poznaniu zostali aresztowani za działalność antyhitlerowską i zgilotynowani w Dreźnie w 1942 r.
Organizatorem 4. Kongresu 108. Męczenników II Wojny Światowej w Płocku - jak w poprzednich edycjach, które odbyły się w Gdańsku, we Fromborku oraz w Krotoszynie i w Kaliszu - jest Pomorskie Stowarzyszenie Wspólna Europa.
Jak podkreślono w informacji o wydarzeniu, jego celem "jest rozpowszechnienie duchowości 108 polskich męczenników, zamordowanych podczas II wojny światowej i beatyfikowanych 13 czerwca 1999 r. w Warszawie przez papieża św. Jana Pawła II". "Organizatorom zależy na utrwalaniu pamięci narodowej o ich chwalebnych postawach, a także w ramach solidarności międzypokoleniowej propagowanie ich historii, szczególnie wśród młodego pokolenia" – zaznaczono.
Patronat honorowy nad 4. Kongresem 108. Męczenników II Wojny Światowej w Płocku objęli: biskup tej diecezji Szymon Stułkowski oraz minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek. W ciągu dwóch dni obrad w dawnym Opactwie Benedyktyńskim planowane są dwie debaty główne oraz kilkanaście tematycznych z udziałem kilkudziesięciu prelegentów i moderatorów.
Na zakończenie odbędzie się projekcja filmu pt. "Błogosławiona" o Natalii Tułasiewicz, obecnie patronce nauczycieli w Polsce, która w czasie II wojny światowej była zaangażowana w działalność konspiracyjną, została aresztowana i zmarła w niemieckim obozie koncentracyjnym Ravensbruck.
Antoni Julian Nowowiejski urodził się w 1858 r. w Lubieniach pod Opatowem. W czerwcu 1908 r. papież Pius XI powołał go na biskupa płockiego. W listopadzie 1930 r. został arcybiskupem ad personam ze stolicą tytularną w Silyum. Był autorem prac historycznych, w tym o dziejach Płocka, a także z komparatystyki kościelnej. Otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego.
W sierpniu 1920 r. podczas obrony Płocka przed armią bolszewicką, za co miasto zostało odznaczone przez marszałka Józefa Piłsudskiego Krzyżem Walecznych, abp Nowowiejski wspierał wiernych, odprawiając msze święte w płockiej katedrze. W 1940 r. hitlerowcy aresztowali go wraz z bp. Wetmańskim i wywieźli do obozu w Słupnie, a następnie do obozu koncentracyjnego Soldau w Działdowie.
W 2008 r. diecezja płocka obchodziła Rok Błogosławionego abpa Antoniego Juliana Nowowiejskiego, ogłoszony z okazji przypadającej wówczas 150. rocznicy urodzin tego kapłana i 100. rocznicy konsekracji biskupiej. Hasłem tych obchodów były słowa z Księgi Psalmów: "Wielkich dzieł Boga nie zapominajcie". Senat RP przyjął wtedy uchwałę w sprawie uczczenia pamięci tego duchownego, "wielkiego Polaka i Pasterza Kościoła Katolickiego".
Biskup Leon Wetmański urodził się w Żurominie w 1886 r. W 1928 r. został biskupem pomocniczym diecezji płockiej. Był też biskupem tytularnym Camachus. Powołał i kierował Caritas Diecezji Płockiej. Zorganizował w Płocku kuchnię i stołówkę, gdzie każdego dnia wydawano bezpłatne posiłki potrzebującym, ubogim i bezdomnym. Założył również Stowarzyszenie Pań Miłosierdzia. Był profesorem, wykładowcą i ojcem duchownym Płockiego Wyższego Seminarium Duchownego.
W 1932 r. w swym testamencie bp Wetmański zapisał m.in.: "Jeżelibyś, Boże Miłosierny i Dobry, dał mi łaskę, którą nazywają śmiercią męczeńską, przyjmij ją głównie za grzechy moje i za tych, którzy by mi ją zadawali, aby i oni Ciebie, Boże Dobry i Miłosierny, całym sercem kochali". Towarzyszył do ostatnich chwil abp. Nowowiejskiemu w obozie koncentracyjnym Soldau w Działdowie, jednocześnie udzielając posługi duszpasterskiej innym więźniom.
W grudniu 2018 r. biskup pomocniczy diecezji płockiej Mirosław Milewski poświęcił w sanktuarium Błogosławionych Męczenników w Działdowie symboliczny grób obu historycznych pasterzy abpa Nowowiejskiego i bp Wetmańskiego. (PAP)
Autor: Michał Budkiewicz
mb/ godl/
