Michał Laszczkowski. Fot. PAP/G. Michałowski
70 proc. Polaków uważa, że zabytki kultury innych narodów na terenie Polski stanowią polskie dziedzictwo kulturowe - powiedział PAP dyrektor Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków dr Michał Laszczkowski, podsumowując wyniki badania "Stosunek Polaków do zabytków innych kultur na terenie Polski".
"Wynik badań Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków i pracowni PBS +Stosunek Polaków do zabytków innych kultur na terenie Polski+ pozytywnie zaskoczyło nas wszystkich. Ponad 70 proc. Polaków uważa, że zabytki kultury innych narodów na terenie Polski stanowi polskie dziedzictwo kulturowe, o które wszyscy powinni dbać. 84 proc. oczekuje, że państwo będzie dbało o te zabytki. To bardzo budujące - pokazuje nam, że w zmieniającym się świecie nadal czujemy się obywatelami wielokulturowej I Rzeczypospolitej" - powiedział PAP dyrektor Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków dr Michał Laszczkowski podczas konferencji podsumowującej badanie.
"Nasz instytut powstał właśnie dlatego, by zdiagnozować problemy związane z ochroną zabytków w Polsce. Większość badanych myśląc o zabytkach odnosi się do obiektów nieruchomych tzn. pałaców, pomników, fortyfikacji czy muzeów. Zabytki ruchome najczęściej pojawiają się w kontekście muzeów etnograficznych bądź zabytków sakralnych. Są one ważne przede wszystkim dla osób pasjonujących się lub wręcz specjalizujących w obszarze danej kultury" - wskazał.
Dr Michał Laszczkowski: Kluczowe dla nas jest to, że 84 proc. ankietowanych uważa, że powinno się dbać o zabytki kultur tworzonych przez grupy narodowościowe, które nie mieszkają już w danym regionie. 82 proc. Polaków ceni i szanuje obecne w Polsce zabytki innych kultur, tak samo, jak polskie zabytki narodowe.
Dr Laszczkowski podkreślił, że "badani spontanicznie wymieniają zabytki związane zarówno z narodem polskim, jak również innymi narodowościami. Z badań opublikowanych przez NIKZ wynika, że najczęściej kojarzone przez Polaków zabytki innych kultur to świadectwa kultury żydowskiej (74 proc.), niemieckiej (55 proc.) oraz rosyjskiej (39 proc.). Najbardziej znane rodzaje zabytków innych kultur to zabytki sakralne (80 proc.), cmentarze (64 proc.) oraz zamki i fortyfikacje (54 proc).
"Kluczowe dla nas jest to, że 84 proc. ankietowanych uważa, że powinno się dbać o zabytki kultur tworzonych przez grupy narodowościowe, które nie mieszkają już w danym regionie. 82 proc. Polaków ceni i szanuje obecne w Polsce zabytki innych kultur, tak samo, jak polskie zabytki narodowe" - wyjaśnił, dodając, że 77 proc. ankietowanych uważa, że zabytki innych kultur po odrestaurowaniu powinny pełnić funkcję użyteczności publicznej. 70 proc. osób uznaje, że zabytki innych kultur powinny być lepiej promowane, aby zwiększyć świadomość społeczną na ich temat. 63 proc. ankietowanych postuluje, by wiedza dotycząca zabytków innych kultur była uwzględniona w programie nauczania.
Drugi największy w Europie cmentarz żydowski znajduje się w Łodzi
Dyrektor instytutu przypomniał, że tylko 7 proc. Polaków jest zdania, że nie należy dbać od zabytki innych kultur. Z badania wynika również, że chętniej dbamy o zabytki, ponieważ są bezpośrednio związane z historycznie ważnymi dla Polaków wydarzeniami, mogą przyciągać większą liczbę turystów, stać się atrakcją i miejscem integracji społecznej, podkreślają wartości patriotyczne a także są postrzegane przez lokalną społeczność jako ważniejsze, szczególnie jeśli znajdują się bliżej ich miejsca zamieszkania i znajdują się w nich ważne instytucje np. urzędy i instytucje.
"Dwóch na trzech Polaków uważna, że zabytki innych kultur stały się +nasze+ i musimy o nie dbać w jednakowym stopniu jak o zabytki rodzimej kultury. Sześciu na dziesięciu Polaków (59 proc.), deklaruje, że zna jakiekolwiek zabytki innych kultur na terenie kraju" - wskazał szef NIKZ.
"Osoby związane z zabytkami zawodowo, doskonale znające ich historię zauważają, że część zabytków np. historycznych kamienic, czy dużych ośrodków pałacowych przeszła w posiadanie prywatnych właścicieli. Zdarza się, że nowi właściciele nie są zainteresowani dbaniem o dobry stan obiektów, gdyż wymaga to istotnego nakładu finansowego którego nie posiadają. Niezależnie od narodowości prywatnych właścicieli oraz wartości historycznej obiektu okazuje się, że czynniki ekonomiczne są znacznie ważniejsze" - podaje NIKZ. Z badań wynika, że Polacy są podzieleni w kwestii sposobu wykorzystania obiektów zabytkowych innych kultur po ich renowacji. "W przypadku obiektów sakralnych zdecydowanie preferują ich funkcję edukacyjną, natomiast w przypadku zamków/pałaców/dworów bardziej skłaniają się ku funkcji użytkowej" - podał NIKZ.
Pracownia badawcza PBS wykonała badania pod koniec 2023 r. (PAP)
autor: Maciej Replewicz
mr/ aszw/
