Warszawa, 1947. Konserwatorium, Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna. Na zdj. popiersie Stanisława Moniuszki. Fot. PAP/CAF
„Wybitny wilnianin Stanisław Moniuszko” - pod takim tytułem w Wilnie w piątek zakończyła się dwudniowa konferencja z udziałem ekspertów z Litwy, Polski i Białorusi, która była najważniejszym wydarzeniem obchodów 200. rocznicy urodzin kompozytora.
Przedsięwzięcie zostało zwieńczone wykonaniem przez litewskich i polskich artystów czterech Litanii Ostrobramskich Stanisława Moniuszki pod dyrekcją Antoniego Wita.
„Twórczość Stanisława Moniuszki połączyła wszystkie narody Rzeczypospolitej Obojga Narodów, kiedy państwo już nie istniało” - wskazał minister kultury Litwy Mindaugas Kvietkauskas na konferencji. Podkreślił, że tak jak Adam Mickiewicz, „Stanisław Moniuszko stał się raz jeszcze wspólnym mianownikiem kultury, sztuki i muzyki dla wszystkich narodów byłej Rzeczpospolitej”.
„Cieszę się, że podczas obchodów 200. rocznicy urodzin Moniuszki to nazwisko po 200 latach znów nas połączyło” – powiedział.
„Wszyscy uczestnicy konferencji zwracali uwagę na Moniuszkę jako na naszego wspólnego twórcę, całego regionu, który należał do Rzeczpospolitej” - powiedział PAP Stanisław Dąbek, profesor Uniwersytetu Muzycznego im. Fryderyka Chopina. Zaznaczył, że spotkanie było „udane i ważne”, gdyż „nie było wycieczek w stronę narodowości, chęci zawłaszczenia Moniuszki”.
Marcin Łapczyński, dyrektor Instytutu Polskiego w Wilnie, współorganizatora konferencji, przypomniał, że kompozytor urodził się na terenie dzisiejszej Białorusi, a większą część życia spędził w Wilnie.
W Wilnie powstało ponad 300 pieśni, cztery Litanie Ostrobramskie, tu miała swoją pierwszą prezentację „Halka”. „Moniuszko jest taką postacią łączącą trzy narody i trzy państwa” - powiedział Łapczyński, podkreślając fakt, że „Polska, Litwa i Białoruś złożyły wspólny wniosek do UNESCO o to, żeby obchody Roku Moniuszki objąć międzynarodowym patronatem”.
Na zakończenie konferencji w piątek wieczorem w wileńskim kościele Świętych Janów (Chrzciciela i Ewangelisty), w kościele, w którym Moniuszko pracował jako organista, odbył się koncert. Zostały wykonane cztery Litanie Ostrobramskie. Jak zaznaczył prof. Dąbek, ich znawca, „był to absolutnie wyjątkowy koncert, międzynarodowe wykonanie”.
Na koncercie wystąpili: Kowieński Chór Państwowy, Litewska Narodowa Orkiestra Symfoniczna pod batutą dyrygenta z Polski Antoniego Wita, a także soliści: Vera Talerko (sopran, Łotwa), Ewa Wolak (mezzosopran, Polska), Rafał Bartmiński (tenor, Polska), Liudas Mikalaus (bas, Litwa).
Wileńskie obchody 200. rocznicy urodzin Stanisława Moniuszki zainaugurowała w grudniu ubiegłego roku „Halka” w wykonaniu chóru kameralnego i orkiestry Capella Cracoviensis w Pałacu Wielkich Książąt Litewskich.
W ramach festiwalu Kaunas Jazz w kwietniu Moniuszko został zaprezentowany na jazzowo. W Wilnie odbyło się m.in. kilka koncertów muzyków polskich i litewskich poświęconych kompozytorowi, w Muzeum Teatru, Muzyki i Kina Litwy otwarto wystawę „Stanisław Moniuszko – 18 lat twórczości i miłości w Wilnie”.
Jak mówi dyrektor Instytutu Polskiego w Wilnie, „mimo że wszędzie, i w Warszawie, i w Wilnie, i na Białorusi są pomniki, ulice Moniuszki, szkoły noszące imię Stanisława Moniuszki, to jego twórczość nie zawsze jest obecna w repertuarze filharmonii, orkiestr czy solistów”.
„Rok Moniuszki to dobra okazja, żeby to zmienić” - podkreśla Łapczyński.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ ndz/ kar/
