Ks. Michał Wasilczuk podczas obrzędu poświęcenia wody w trakcie Święta Chrztu Pańskiego, zwanego też Świętem Jordanu nad Bugiem w Sławatyczach. Fot. PAP/W. Jargiło
Na pamiątkę chrztu Jezusa prawosławni obchodzą w piątek święto Chrztu Pańskiego, zwane inaczej Świętem Jordanu. To jedna z dwunastu najważniejszych uroczystości w roku liturgicznym. Święcona jest woda; tam gdzie jest to możliwe i jest taka tradycja – również w rzekach czy jeziorach.
Święto Chrztu Pańskiego obchodzone jest w tym terminie według kalendarza juliańskiego. Jak szacuje sobór biskupów polskiej Cerkwi, przy ustalaniu dat większości świąt religijnych korzysta z tego kalendarza ponad 90 proc. parafii prawosławnych w Polsce.
W tradycji Kościoła wschodniego dzień poprzedzający uroczystość Chrztu Pańskiego to czas ścisłego postu, traktowany jako wigilia tego święta – podobnie jak przed Bożym Narodzeniem. Wieczorem wierni spożywają postną kolację, jedząc kutię, potrawy z grzybów czy ryby.
W dzień Święta Jordanu, gdzie to możliwe, duchowni i wierni idą w procesjach po nabożeństwach w cerkwiach do najbliższych rzek, stawów, zalewów czy jezior, by tam dokonać obrzędu poświęcenia wody. Jeśli wodę pokrywa lód, wycina się przeręble w kształcie krzyża. Miejsca dekoruje się np. choinkami, czasami budowane są specjalne pomosty. Woda jest święcona przez zanurzenie krzyża.
Np. w Gródku (Podlaskie) wieloletnią tradycją były procesje wczesnym rankiem nad rzekę Supraśl, ale od kilku lat święcenie wody odbywa się tam już tylko w cerkwi. W Drohiczynie i Mielniku święcono wodę w Bugu, a w Siemiatyczach – w tamtejszym zalewie. Tradycyjnie, po uroczystościach w siemiatyckich cerkwiach, spotkali się tam wierni dwóch miejscowych parafii prawosławnych.
Poświęconą wodę wierni zabierają do domów i będą przechowywać jako źródło łask. Podczas różnych uroczystości pojawia się ona na stołach, obok soli i chleba, jako ochrona przed złymi mocami; wierni piją ją też, wierząc że zapewnia zdrowie. Kropi się nią obejścia, pola i przechowuje na różne potrzeby. Takiej wody używają też duchowni podczas duszpasterskich wizyt.
Do ubiegłego roku Święto Jordanu obchodzili w tym terminie również grekokatolicy mieszkający m.in. na Podkarpaciu. Obecnie jednak Cerkiew greckokatolicka korzysta z kalendarza gregoriańskiego i uroczystości Święta Chrztu Pańskiego w tym obrządku obchodzone były 6 stycznia.
Prawosławie jest drugim co do liczby wiernych wyznaniem w Polsce. Hierarchowie PAKP liczbę wiernych w kraju szacują na 450-500 tys. W Narodowym Spisie Powszechnym przeprowadzonym w 2021 r. przynależność do Kościoła prawosławnego w Polsce zadeklarowało (pytanie o wyznanie było dobrowolne, można było odmówić odpowiedzi na nie) niecałe 151,7 tys. osób.(PAP)
Autor: Robert Fiłończuk
rof/ mhr/
