Ponad stu naukowców, przedstawicieli samorządów, stowarzyszeń i instytucji kultury z pięciu krajów uczestniczy w konferencji nt. dobrych praktyk chronienia niematerialnego dziedzictwa kulturowego, która rozpoczęła się w środę w Olsztynku. Międzynarodową konferencję "Dobre praktyki w realizacji zadań związanych z konwencją UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2003 roku" zorganizował Narodowy Instytut Dziedzictwa i samorząd woj. warmińsko-mazurskiego pod honorowym patronatem prezydenta Bronisława Komorowskiego.
Przez dwa dni w Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku odbywają się wykłady, dyskusje i prezentacje projektów z zakresu ochrony dziedzictwa kulturowego. Uczestniczą w nich naukowcy, praktycy i niezależni eksperci oraz przedstawiciele administracji, samorządów i instytucji kultury z Polski, Litwy, Węgier, Belgii i Wielkiej Brytanii.
Do monitorowania kultury niematerialnej i ochrony tego dziedzictwa zobowiązuje Polskę ratyfikowana przez nasz kraj w październiku 2010 roku konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Zaleca ona ustanowienie, utrzymywanie i upowszechnianie dwóch list: reprezentatywnej listy niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości oraz listy niematerialnego dziedzictwa kulturowego wymagającego pilnej ochrony.
Według wicemarszałka woj. warmińsko-mazurskiego Jarosława Słomy, ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego jest niezbędna ze względu na globalizację i homogenizację kultury. "Jeśli kultura materialna podtrzymuje tożsamość narodu, to z pewnością dziedzictwo duchowe, niematerialne tworzy ją, kształtuje, wzbogaca i współkształtuje tożsamość każdego społeczeństwa" – ocenił marszałek.
Jego zdaniem, w Polsce wypracowano już podstawy prawne do stworzenia systemu ochrony tego dziedzictwa i rozpoczęto działania na szczeblu centralnym. Brakuje natomiast konkretnych dokonań w społecznościach lokalnych i samorządach wojewódzkich. Dotychczas jedynie Urząd Marszałkowski w Olsztynie powołał regionalnego pełnomocnika ds. ochrony dziedzictwa kultury niematerialnej.
W ocenie Bartosza Skaldawskiego z Narodowego Instytutu Dziedzictwa, głównym celem konferencji w Olsztynku jest zaproszenie samorządów do współpracy w ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Jak podkreślił, to właśnie zaangażowanie regionalnych i lokalnych społeczności jest kluczowe dla realizacji zaleceń konwencji UNESCO.
Skaldawski zachęcał przedstawicieli samorządów do powołania pełnomocników ds. ochrony dziedzictwa kultury niematerialnej. Wskazywał też na potrzebę zidentyfikowania, inwentaryzacji i dokumentacji tego dziedzictwa w poszczególnych regionach.
Namawiał, aby samorządowcy dostrzegli potencjał związany z dziedzictwem niematerialnym i uwzględnili to w programach rozwoju regionów, określających strategiczne kierunki polityki samorządów. W jego ocenie, wspieranie ochrony dziedzictwa kulturowego powinno być zauważone także przy podziale środków unijnych z Regionalnych Programów Operacyjnych.
O znaczeniu wypracowania w regionach dobrych praktyk dla ochrony tego dziedzictwa mówił również podsekretarz stanu w kancelarii prezydenta Maciej Klimczak. "Należy wykorzystać ogromny potencjał dziedzictwa niematerialnego, który może być poważnym bodźcem promocji Polski za granicą, a także stanowić impuls do działalności kulturalnej, rozwoju turystyki, a tym samym przyczynić się do rozwoju gospodarczego naszego kraju" - podkreślił minister.
Do monitorowania kultury niematerialnej i ochrony tego dziedzictwa zobowiązuje Polskę ratyfikowana przez nasz kraj w październiku 2010 roku konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Zaleca ona ustanowienie, utrzymywanie i upowszechnianie dwóch list: reprezentatywnej listy niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości oraz listy niematerialnego dziedzictwa kulturowego wymagającego pilnej ochrony.
Od stycznia 2013 roku krajową listę tego dziedzictwa prowadzi Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a wnioski o umieszczenie na niej zjawisk dziedzictwa niematerialnego przyjmuje Narodowy Instytut Dziedzictwa. Ma ona gromadzić informacje o zwyczajach, rytuałach, obrzędach, dziedzinach tradycyjnego rzemiosła, aby je promować i chronić. Wnioski mogą składać społeczności lokalne, organizacje pozarządowe, instytucje i osoby prywatne. (PAP)
mbo/ ls/
