Częstochowa 04.06.1979. I pielgrzymka do Polski papieża Jana Pawła II w dniach 2-10 czerwca 1979 r. PAP/C. Langda
Tym wyjątkowym w dziejach Narodu wydarzeniem żyć będą całe pokolenia Polaków - napisał 40 lat temu Episkopat Polski w komunikacie podsumowującym pierwszą pielgrzymkę Jana Pawła II do Ojczyzny. W sobotę na Jasnej Górze otwarta zostanie plenerowa wystawa upamiętniająca tamtą pielgrzymkę.
Na ekspozycję, przygotowaną przez katowicki oddział Instytutu Pamięci Narodowej, złożyło się m.in. prawie 40 fotografii ze zbiorów Instytutu Prymasowskiego Stefana Kardynała Wyszyńskiego oraz archiwum IPN - w większości dotąd nieznanych i niepublikowanych.
Uzupełnieniem wystawy są fragmenty wypowiedzi przedstawicieli władz komunistycznych na temat pielgrzymki, zarówno w okresie przygotowań do niej, jak i po jej zakończeniu. Na planszach umieszczono też tytuły poświęconych papieskiej pielgrzymce artykułów z prasy niemieckiej, włoskiej, holenderskiej, francuskiej i amerykańskiej. W zachodniej prasie spontaniczne manifestacje wiary i niezależności polskiego społeczeństwa oraz reakcje władz komunistycznych komentowane były jednoznacznie jako "9 triumfalnych dni w Polsce".
40. rocznica pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski minęła w dniach 2-10 czerwca. Papież odwiedził wówczas Jasną Górę, gdzie spędził trzy dni, a także Warszawę, Gniezno, Kalwarię Zebrzydowską, Wadowice, Kraków i b. niemiecki obóz zagłady Auschwitz. To wówczas papież wypowiedział w Warszawie słynne słowa: "Niech zstąpi Duch Twój! I odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!". Szacuje się, że w spotkaniach z Janem Pawłem II uczestniczyło w tych dniach nawet 10 mln Polaków.
W opracowanych na potrzeby plenerowej wystawy materiałach przedstawiciele katowickiego IPN przypominają, że pełne obaw władze PRL zmobilizowały wszystkie swoje siły do „minimalizowania negatywnych skutków” wizyty Jana Pawła II w Polsce. Jednak już w chwili zakończenia pielgrzymki nikt nie miał wątpliwości, że było to wydarzenie „którego skutki będą owocować w następnych dziesięcioleciach” – jak określił to w swojej analizie prof. Jan Szczepański, ówczesny członek Rady Państwa.
Zamiar odwiedzenia ojczyzny Polski Jan Paweł II wyraził już kilka dni po wyborze na papieża. Władze PRL usiłowały na różne sposoby odwlec jego przyjazd. Ostatecznie oficjalne zaproszenia do złożenia wizyty Episkopat Polski wystosował 22 lutego, a władze państwowe 2 marca 1979 r. Niezadowolenie ze zgody polskich władz na papieską pielgrzymkę wyrażał m.in. I sekretarz KPZR Leonid Breżniew, stwierdzając, że „od sytuacji w takim kraju jak Polska w dużym stopniu zależy sytuacja w całej wspólnocie państw socjalistycznych”.
Organizatorami plenerowej wystawy, która w sobotę przed południem zostanie otwarta na jasnogórskich wałach, są - obok katowickiego IPN - także Jasnogórski Instytut Maryjny oraz Stowarzyszenie Solidarność i Niezawisłość. Po otwarciu wystawy zaplanowano sesję popularnonaukową „Na drodze do wolności. Pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II na Jasnej Górze w 1979 r.".
Od początku maja w jasnogórskim Arsenale czynna jest już wystawa "Człowiek zawierzenia", również poświęcona papieskiej pielgrzymce sprzed 40 lat. Zobaczyć można m.in. fotel papieski, służący Janowi Pawłowi II podczas pobytu na Jasnej Górze w 1979 roku, używane przez papieża szaty i przedmioty liturgiczne, a także liczne papieskie dary, stuły, różańce, pierścienie czy świece. Są także obrazy, rzeźby i płaskorzeźby, pamiątkowe monety i medale oraz dokumenty z papieskim błogosławieństwem.
Na wystawie jest m.in. lekcjonarz mszalny, którego Ojciec Święty użył do błogosławieństwa wiernych zgromadzonych przed szczytem jasnogórskim 17 czerwca 1999 r. oraz monstrancja - wotum przekazane klasztorowi w listopadzie 2004 r. przez ówczesnego arcybiskupa Stanisława Dziwisza. Wśród darów papieża dla Jasnej Góry, otrzymanych przez niego w czasie podróży apostolskich po świecie, zobaczyć można m.in. przywiezioną z pielgrzymki do Meksyku srebrną plakietkę z wizerunkiem Matki Boskiej z Guadalupe oraz sombrero, a także przedstawiającą Jana Pawła II złoconą rzeźbę z brązu oraz wykonaną z kości słoniowej figurkę Matki Bożej.
Aranżację wystawy uzupełniają olbrzymie fotografie z pobytów Jana Pawła II na Jasnej Górze oraz portrety Ojca Świętego, których autorem jest rysownik, malarz, grafik i portrecista Jerzy Rymar. Częścią ekspozycji jest również archiwalny materiał filmowy z pierwszej pielgrzymki papieża na Jasną Górę w 1979 r.
Najcenniejsze jasnogórskie wota Jana Pawła II: złota róża i złote serce z napisem „Totus Tuus”, a także przestrzelony podczas zamachu pas papieskiej sutanny, są stale eksponowane w ołtarzu Matki Bożej Jasnogórskiej.
Pierwsza wizyta papieża w Polsce w dniach 2-10 czerwca 1979 r. miała duże znaczenie nie tylko dla wolności Kościoła w Polsce, ale również pośrednio przyczyniła się do odzyskania przez Polskę i jej obywateli pełnych swobód demokratycznych. Zdaniem wielu analityków, to, co papież mówił podczas tej pielgrzymki przyczyniło się do powstania w następnym roku Solidarności.
Kolejną podróż do ojczyzny papież odbył 16-23 czerwca 1983 r. - w półtora roku po wprowadzeniu stanu wojennego. W sumie w czasie swego 25-letniego pontyfikatu Jan Paweł II odwiedził ojczyznę dziewięć razy w latach: 1979, 1983, 1987, w roku 1991 - dwukrotnie (w czerwcu i sierpniu), następnie w latach 1995, 1997, 1999 i w roku 2002.(PAP)
autor: Marek Błoński
mab/ agz/
