Bonecos de Estremoz, małe figurki do bożonarodzeniowych szopek, zostały w czwartek wpisane na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO podczas odbywającej się w Korei Południowej sesji tej organizacji. To pierwsze gliniane statuetki, które otrzymały to prestiżowe wyróżnienie.
Bonecos de Estremoz, czyli Lalki z Estremoz we wschodniej Portugalii, powstały przed 300 laty jako figurki jasełkowe - zaludniające betlejemskie szopki przekraczające swoim rozmachem wizerunek prostej stajenki.
Z biegiem czasu gliniane figurynki o żywych kolorach zaczęły przedstawiać społeczności zamieszkujące portugalską prowincję. Stopniowo pojawiały się postaci i elementy scen z życia rolników, pasterzy i lokalnych rzemieślników.
Jak powiedział PAP Antonio Fonseca, pochodzący ze wschodniej Portugalii ekspert ds. sztuki, współcześnie Bonecos de Estremoz pojawiają się nie tylko w miejscach kultu religijnego i nie mają już tylko bożonarodzeniowego przesłania.
“Gliniane figurki z Estremoz zdobią dziś niereligijne miejsca użyteczności publicznej, a także sklepy i domy. Należy spodziewać się, że wraz z wpisaniem ich na listę UNESCO popularność tych statuetek wzrośnie zarówno w Portugalii, jak i poza jej granicami” - dodał Antonio Fonseca.
Podobnego zdania jest burmistrz Estremoz Luis Mourinha, który zaznaczył, że wyróżnienie powinno pomóc w spopularyzowaniu wyrobu glinianych figurek. Podkreślił, że wpisanie ich na listę UNESCO jest też formą “uczczenia wszystkich nauczycieli wytwarzania Bonecos de Estremoz, którzy przez dziesięciolecia ochronili tę sztukę od zapomnienia”.
Portugalski burmistrz przypomniał, że wypalane w temperaturze 800 stopni Celsjusza figurki, ręcznie malowane i lakierowane, zostały po raz pierwszy poświadczone w źródłach z XVII w.
Bonecos de Estremoz to trzecia wywodząca się z portugalskiego regionu Alentejo kandydatura wpisana od 2014 r. na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO. W grudniu 2015 r. pojawiły się na niej chocalhos, czyli dzwonki dla bydła, które coraz częściej służą jako dekoracja w domach i lokalach gastronomicznych, a także oryginalna pamiątka z urlopu.
W 2014 r. na listę niematerialnego dziedzictwa ludzkości wpisany został tzw. cante alentejano, czyli śpiew alenteżański. Są to pieśni wykonywane chóralnie, najczęściej przez mężczyzn, sięgające korzeniami czasów starożytnych. Zbliżony typ śpiewu polifonicznego występuje także w innych rejonach basenu Morza Śródziemnego, gdzie krzyżowały się wpływy arabskie i śródziemnomorskie.
Z Lizbony Marcin Zatyka (PAP)
zat/ klm/ mc/
