Portal „Lublin. Pamięć Miejsca - Miasto Żydowskie”
Teatry, widowiska, prasę, literaturę i inne przejawy życia kulturalnego przedwojennej społeczności żydowskiej w Lublinie przedstawione zostały na nowym portalu uruchomionym przez tutejszy Ośrodek Brama Grodzka Teatr NN.
„Prezentujemy część portalu, związaną z kulturą lubelskich Żydów. To pierwszy etap projektu, który będzie rozwijany tak, aby pokazać pełny obraz społeczności żydowskiej, ich życie codzienne, realia gospodarcze, stosunki polityczne. Całość ma być gotowa w 2017 r. na 700-lecie Lublina” – powiedział koordynator projektu Jacek Jeremicz.
Część portalu poświęcona kulturze podzielona została na kilka działów. Ukazuje żydowską literaturę, muzykę, drukarstwo, prasę i radio, kina, teatry, widowiska i sport. Poszczególne przejawy życia kulturalnego są opisane, a tekst uzupełniono materiałami multimedialnymi.
Zamieszczono fotografie, afisze, wycinki prasowe, wspomnienia ludzi pamiętających społeczność żydowską w Lublinie, trójwymiarowe makiety różnych obiektów. Są mapy interaktywne, które pozwalają odnaleźć miejsca związane z kulturą żydowską we współczesnej przestrzeni Lublina i piosenki żydowskie wykonane przez współczesnych wykonawców.
„Życie kulturalne Żydów w Lublinie było bardzo różnorodne. Ukazywały się dzienniki i tygodniki, były wydawane książki, wystawiane przestawienia teatralne, wyświetlano filmy w języku jidysz. Społeczność żydowska w pełni zaspokajała swoje potrzeby kulturalne, tworząc w swoim języku” – podkreślił Jeremicz.
Z okazji uruchomienia portalu Teatr NN wydał przetłumaczoną na język polski kopię jednego numeru żydowskiego dziennika „Lubliner Tugblatt” z 2 grudnia 1929 r. Zaprezentowano też maszynę do pisania z hebrajskimi czcionkami, pochodzącą z redakcji tej gazety. Maszynę przekazała ośrodkowi rodzina Hochmanów, która wyemigrowała z Lublina do USA w 1968 r.
„Chcemy zaprosić do współpracy wszystkich, którzy interesują się żydowskim Lublinem. Materiały są bardzo rozsiane, trudno dostępne. Wiele osób prywatnych może mieć w domach pamiątki, takie jak książki, ulotki, fotografie czy choćby etykietki z żydowskich produktów. Apelujemy, by je udostępniać i tworzyć z nami ten portal” – wezwał Jeremicz.
W 2017 r. przypada 700-lecie lokacji Lublina, który otrzymał prawa miejskie w 1317 r. z rąk księcia Władysława Łokietka.
Żydzi osiedlali się w Lublinie już w XIV w. Od końca XVI w. w mieście działała uczelnia talmudyczna i zbierał się żydowski Sejm Czterech Ziem. Przez cały XIX wiek Żydzi stanowili ponad połowę mieszkańców miasta. W okresie międzywojennym wśród niemal 110 tys. mieszkańców Lublina było ich 40 tys. W 1930 r. rabin Majer Szapiro założył w Lublinie najbardziej prestiżową szkołę rabinacką na świecie, Jeszywas Chachmej Lublin. Dzielnica żydowska rozciągała się wokół zamku. W czasie II wojny światowej hitlerowcy wymordowali Żydów, a ich dzielnicę zburzyli. Nie została odbudowana.
Samorządowy Teatr NN zajmuje się m.in. dokumentowaniem i przypominaniem dziedzictwa kulturowego i historycznego Lublina oraz regionu. (PAP)
kop/ gma/
