Prezydent Andrzej Duda podczas uroczystej gali "100 Pomników Historii na Stulecie Odzyskania Niepodległości" w Teatrze Narodowym w Warszawie. PAP/J. Turczyk
Stocznia Gdańska jest wśród 14 nowych Pomników Historii ustanowionych przez prezydenta. Na 100 lat niepodległości mamy 105 pomników historii, świadectwa dziejów naszej ziemi, świadectwa dziejów Polski - mówił Andrzej Duda dodając, że stocznia jest setnym z nich.
Prezydent wraz z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą wziął w poniedziałek udział w uroczystej gali "100 Pomników Historii na Stulecie Odzyskania Niepodległości" w Teatrze Narodowym w Warszawie. Wręczył podczas niej oficjalne dokumenty potwierdzające uznanie kolejnych zabytków za Pomniki Historii.
"Bardzo się cieszę, że na 100 lat niepodległości mamy 105 pomników historii, świadectwa dziejów naszej ziemi, świadectwa dziejów Polski. Mówimy czasem o tym stuleciu +sto lat z tysiąca+, większość z tej długiej listy obiektów tworzonej od 1994 r. - od kiedy ten tytuł Pomnika Historii ustanowiono - to obiekty znacznie starsze niż sto lat" - powiedział Andrzej Duda.
Jak zaznaczył tym setnym jest obiekt dla naszych dziejów ostatnich czasów szczególny. "Stocznia Gdańska - symbol Solidarności, walki o wolność naszych czasów, a w związku z tym symbol także i odrodzenia się naszego państwa - wolnej, niepodległej, suwerennej Rzeczypospolitej. Dzięki ludziom Solidarności, dzięki tej walce bez broni, walce demokratycznej w niedemokratycznym państwie, która zakończyła się zwycięstwem i tym, że dzisiaj mamy nasze państwo wolne, niepodległe, suwerenne" - mówił prezydent.
"To lista świadectwa naszych dziejów, tego dziedzictwa materialnego, widocznego, w tak szczególny sposób przemawiającego do chyba każdego człowieka, kiedy znajdzie się w murach tych obiektów, które tętnią historią (...). To niezwykle ważne dla nas, to niezwykle ważne dla każdego narodu, dla jego tożsamości, aby znał swoją tradycję, by widział swoją historię także poprzez właśnie świadectwa jej materialnej obecności" - podkreślił Andrzej Duda.
Kolejne obiekty, które zostały wpisane na listę Pomników Historii to także: Białystok – zespół kościoła pod wezwaniem Chrystusa Króla i św. Rocha (woj. podlaskie), Bóbrka – najstarsza kopalnia ropy naftowej (woj. podkarpackie), Brzeg – Zamek Piastów Śląskich z renesansową bramą i kaplicą zamkową pod wezwaniem św. Jadwigi – nekropolią Piastów (woj. opolskie), Dobrzyca – zespół pałacowo-parkowy (woj. wielkopolskie), Oblęgorek – pałacyk Henryka Sienkiewicza wraz z zabytkowym parkiem i aleją lipową (woj. świętokrzyskie) oraz Olesno – kościół odpustowy pod wezwaniem św. Anny (woj. opolskie).
Na listę trafiły także: Przemyśl – zespół staromiejski (woj. podkarpackie), Przemyśl – Twierdza Przemyśl (woj. podkarpackie), Pułtusk – kolegiata pod wezwaniem Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie (woj. mazowieckie), Rytwiany – pokamedulski zespół klasztorny Pustelnia Złotego Lasu (woj. świętokrzyskie), Stary Sącz – zespół staromiejski wraz z klasztorem Sióstr Klarysek (woj. małopolskie), Wiślica – zespół kolegiaty pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny wraz z reliktami kościoła pod wezwaniem św. Mikołaja oraz grodzisko (woj. świętokrzyskie), a także Włocławek – katedra pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (woj. kujawsko-pomorskie).
Prezydent postanowił upamiętnić stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości wręczeniem symbolicznych tablic wszystkim obiektom wyróżnionym tytułem Pomnika Historii.
Wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński przytoczył słowa marszałka Józefa Piłsudskiego "naród, który nie szanuje swojej przeszłości, nie zasługuje na szacunek teraźniejszości i nie ma prawa do przyszłości". "Dodajmy, że w tej przeszłości o tym, co decyduje o teraźniejszości i przyszłości może najważniejsza jest kultura. W tym zwłaszcza kultura materialna, bo wokół niej także formowane są inne elementy kultury - myśl techniczna, myśl polityczna, myśl militarna, dokonania artystyczne, społeczne. To faktycznie świadczy o tożsamości i sile narodu, o sile państwa" - mówił.
"Dlatego tak bardzo jesteśmy wdzięczni tym wszystkim, którzy dbają o kulturę w Polsce, w tym kulturę materialną i tym wszystkim, którzy zadbali o to, by Polska mogła się poszczycić 105 pomnikami historii. W roku świętowania stulecia odzyskania niepodległości to szczególnie znamienny fakt, że udało nam się osiągnąć jeden z podstawowych projektów uczczenia tej rocznicy, a mianowicie cel osiągnięcia 100 pomników historii (...) to jest naprawdę wielkie osiągnięcie" - dodał minister.
Pomnik Historii to jedna z form ochrony zabytków o wyjątkowym znaczeniu dla historii i kultury Polski. Formuła ta funkcjonuje od 1994 r. Ostateczną decyzję o wpisaniu zabytkowego obiektu na listę Pomników Historii podejmuje prezydent. Dotychczas lista ta liczyła 91 obiektów, w tym Kraków - jako historyczny zespół miasta, Biskupin – jako rezerwat archeologiczny, Częstochowa – z zespołem klasztoru ojców paulinów na Jasnej Górze, a także Grunwald – jako pole bitwy, Wieliczka – kopalnia soli oraz Frombork – z zespołem katedralnym.
Koordynatorem realizacji procedury występowania z wnioskiem do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie uznania przez Prezydenta RP zabytku nieruchomego za Pomnik Historii jest Narodowy Instytut Dziedzictwa. (PAP)
autor: Anna Kondek-Dyoniziak
akn/ aszw/ pat/
