Samorząd Katowic przejmie od Spółki Restrukturyzacji Kopalń (SRK) unikatowe obiekty szybu Poniatowski, należącego do likwidowanej kopalni Wieczorek w Nikiszowcu – zabytkowym osiedlu robotniczym z początków XX wieku. Poprzemysłowe budynki mają być rewitalizowane.
Jak poinformował w piątek PAP rzecznik SRK Wojciech Jaros, oficjalne przekazanie obiektów szybu Poniatowski miastu Katowice zaplanowano na najbliższy wtorek.
„Planowane jest przekazanie m.in. budynku szybu i konstrukcji wieży wyciągowej, budynku maszyny wyciągowej oraz dwóch budynków wentylatorów” – poinformował Jaros. Część przekazywanych obiektów jest objęta ochroną konserwatorską.
Najstarsze obiekty szybu Poniatowski powstawały w początkach XX wieku (1906-1912). Szyb był czynny do roku 2017, służąc w ostatnim okresie głównie jako tzw. szyb podsadzkowy – transportowano nim materiały.
Szyb należał do katowickiej kopalni Wieczorek, która w końcu marca tego roku, po ponad 190 latach działalności, zakończyła wydobycie węgla. Polska Grupa Górnicza przekazała zakład do Spółki Restrukturyzacji Kopalń w celu likwidacji, a pozostałe jeszcze złoża węgla są eksploatowane przez sąsiednią kopalnię Murcki-Staszic. Tam również trafiła większa część załogi Wieczorka.
Blisko 35 przekazanych do SRK budynków i innych części majątku kopalni figuruje w rejestrze zabytków lub znajduje się - w różnych formach - pod opieką konserwatora. Wśród nich jest budynek dyrekcji kopalni oraz część warsztatów. To właśnie w sąsiedztwie kopalni Wieczorek (do 1945 r. kopalnia Giesche) ponad 100 lat temu wyrosło unikatowe osiedle robotnicze, zbudowane z charakterystycznej czerwonej cegły - Nikiszowiec, zaliczany dziś do największych atrakcji turystycznych Katowic.
Nikiszowiec to kompleks połączonych ze sobą budynków z czerwonej cegły, skupionych wokół centralnego placu z neobarokowym kościołem św. Anny. Osiedle znane jest m.in. z licznych filmów o Górnym Śląsku. Od sześciu lat Nikiszowiec jest Pomnikiem Historii. Historię zakładu i mieszkańców robotniczego osiedla, wybudowanego dla pracowników kopalni przez spółkę górniczą Georg von Giesche's Erben, opisała Małgorzata Szejnert w nagradzanej książce "Czarny ogród".
Spółka Restrukturyzacji Kopalń deklaruje chęć współpracy z gminami górniczymi w procesie rewitalizacji pokopalnianych terenów - chodzi o to, by można było wykorzystać je na potrzeby lokalnych społeczności.
Gdy w marcu br. majątek kopalni Wieczorek był przekazywany do SRK, trwała już procedura zmierzająca do przejęcia szybu Poniatowski przez katowicki samorząd. Miejski konserwator informował, że rozważane są różne możliwości zagospodarowania tamtejszej wieży szybowej i maszynowni. Pasjonaci zabytków przemysłowych wskazują, iż miasto powinno też rozważyć możliwości przejęcia znacznie większego kompleksu szybu Pułaski, wpisanego do rejestru zabytków. (PAP)
autor: Marek Błoński
mab/ je/
