Stworzenie Listy Skarbów Dziedzictwa dla cennych zabytków ruchomych i możliwość przedłużania pozwolenia na wywóz zabytków np. w celach wystawienniczych - zakłada znowelizowana w środę przez Sejm ustawa o zabytkach.
Nowelizację poparło 270 posłów, nikt nie był przeciwko, 140 posłów wstrzymało się od głosu.
Projekt nowelizacji ustawy o ochronie zabytków i opiece nad nimi oraz ustawy o muzeach został przygotowany w październiku 2013 r. przez klub PSL we współpracy z resortem kultury. Nowela ustanawia szczególną formę ochrony konserwatorskiej dla najważniejszych ruchomych obiektów zabytkowych. Zakłada stworzenie Listy Skarbów Dziedzictwa, która leżeć ma w gestii ministra kultury. O wpisanie cennych ruchomych zabytków może wnioskować właściciela; wpis może się też dokonywać z urzędu.
Szczególne rygory mają dotyczyć przechowywania, eksponowania i transportu wpisanych obiektów. Podejmowanie prac konserwatorskich ma zobowiązywać do utrzymania najwyższych standardów. Nowelizacja obliguje także właścicieli do ochrony zabytku i informowania o jego stanie, udostępniania do badań i konserwacji, jak też prowadzenia określonych prac konserwatorskich.
Nowela zobowiązuje ministra kultury do zabezpieczenia środków na realizowanie tych zadań poprzez udzielanie dotacji celowych. Przewiduje też kontrolę stanu zabytku co najmniej co dwa lata i nakaz przywrócenia go do stanu pierwotnego w przypadku zmian sprzecznych z dopuszczalnymi. Możliwe ma być też - na mocy decyzji ministra - usunięcie zabytku z Listy Skarbów Dziedzictwa oraz zabezpieczenie go przez czasowe zajęcie w sytuacji zagrażającej np. zniszczeniem.
Nowelizacja zakłada też ujednolicenie zasad wpisu do rejestru zabytków ruchomych i nieruchomych. Obecnie wpis zabytku ruchomego odbywa się na wniosek właściciela, wpis z urzędu jest dopuszczalny tylko w sytuacji zagrożenia obiektu. Po nowelizacji zabytki ruchome będą wpisywane do rejestru także z urzędu.
Kolejna zmiana dotyczy dodania artykułu umożliwiającego przedłużenie terminu pozwolenia na przebywanie za granicą zabytku wywiezionego w celach wystawienniczych lub jako element urządzenia wnętrz polskich placówek dyplomatycznych - bez konieczności przywożenia obiektu do Polski. Obecnie zabytki znajdujące się poza granicami muszą nie rzadziej niż co pięć lat być przywożone z powrotem.
Nowela zakłada możliwość wywożenia zabytków na nie dłużej niż trzy lata. Wniosek o przedłużenie terminu pozwolenia będzie musiał być złożony przed upływem 90 dni od wygaśnięcia poprzedniego i zawierać opis aktualnego stanu zabytku. Kolejne pozwolenie ma zawierać warunki, sposób eksponowania i przechowywania obiektu oraz wykonywania kontroli jego stanu.
"Lista Skarbów Dziedzictwa ma dotyczyć arcydzieł bądź obiektów o szczególnym znaczeniu dla historii Polski. Nowela może przyczynić się do zajęcia się dziełami wyjątkowymi, gwarantuje też szczególne formy ochrony i rygory opieki nad nimi. Jest oczekiwana przez środowisko i porządkuje ważny obszar dziedzictwa narodowego" - zaznacza generalny konserwator zabytków.
Znowelizowana ustawa trafi teraz do Senatu. (PAP)
akn/ as/
