Sześć osób z Polski, Francji, Rosji i Litwy wyróżniono Nagrodą im. księcia Konstantego Ostrogskiego za 2021 rok. Laureatów, wśród których znalazł się prawosławny arcybiskup białostocko-gdański Jakub, wybiera od lat kapituła skupiona przy miesięczniku „Przegląd Prawosławny”.
Nagroda im. księcia Ostrogskiego przyznawana jest od 1989 r. za zasługi w rozwoju myśli, kultury i duchowości prawosławia i za działalność na rzecz jednoczenia chrześcijan. We wtorek "Przegląd Prawosławny" przekazał PAP komunikat kapituły z wyborem laureatów w 2021 r., czyli wyniki 33. edycji nagrody.
Tym razem wyróżnionych zostało sześć osób: ordynariusz prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej arcybiskup Jakub, mnich klasztoru na św. górze Atos w Grecji ojciec Makary (Gerard Bonnet), duchowny z Rosji Fiodor Koniuchow, poeta Borys Russko, prof. Sergejus Temcinas z Instytutu Języka Litewskiego w Wilnie oraz założyciel i dyrektor fundacji "Solidarni z Kosowem" Arno Gujon.
W przypadku inicjatyw arcybiskupa Jakuba, który od 1999 r. jest ordynariuszem diecezji białostocko-gdańskiej, kapituła wymienia m.in. powstanie Fundacji Oikonomos, która prowadzi Akademię Supraską i pogłębia duchowość i kulturę prawosławną, działalność oświatową (niepubliczna szkoła podstawowa w Białymstoku) i powstanie Radia Orthodoxia, pierwszej prawosławnej rozgłośni w Polsce. Naukowo abp Jakub od lat związany jest z Chrześcijańską Akademią Teologiczną w Warszawie, pracuje tam w Katedrze Teologii Dogmatycznej i Moralnej.
Ojciec Makary (Gerard Bonnet) pochodzi z Francji. Jest mnichem klasztoru Simonopetra na św. górze Atos w Grecji. Jednym z najważniejszych jego dzieł – co w szczególności podkreśla kapituła – jest opracowanie "Synaksarion – żywoty świętych spisane na św. górze Atos". "Wydany z myślą o prawosławnej diasporze w Europie w języku francuskim Synaksarion w krótkim czasie został przetłumaczony na wiele języków i cieszy się ogromną popularnością" – podkreśla kapituła. Publikacja (podzielona na tomy) wydawana jest też w Polsce.
Cerkiewnego duchownego Fiodora Koniuchowa kapituła opisuje jako rosyjskiego podróżnika, alpinistę, żeglarza, pilota balonowego, malarza i rzeźbiarza, autora 23 książek. Zwracając uwagę na jego dokonania, morskie i lądowe ekspedycje, przypomina, że od 1992 r. po każdym szczęśliwym powrocie Koniuchow budował cerkiew lub kaplicę. Duchowny jest laureatem wielu nagród, m.in. Rosyjskiej Akademii Sztuk, której jest honorowym członkiem.
Pochodzący z Białowieży Borys Russko nagrodzony został za – jak napisano w uzasadnieniu – "poezję, niezwykle precyzyjną, wręcz aforystyczną, trafiającą w sedno, mającą duży ciężar gatunkowy, niesłychanie głęboką, odkrywającą świat jako Boże stworzenie, wielbiącą Stwórcę". Wiersze i aforyzmy Russki zostały wydane w kilkudziesięciu tomikach, kolejne są w przygotowaniu.
Prof. Sergejus Temcinas związany jest z Instytutem Języka Litewskiego w Wilnie i przewodniczy Litewskiemu Komitetowi Slawistów. To autor kilku monografii, w tym wydawanych m.in. w Polsce oraz ponad 150 prac z zakresu najdawniejszej historii kultury Słowian prawosławnych, rękopiśmiennej cyrylickiej tradycji Wielkiego Księstwa Litewskiego, tekstologii starosłowiańskiej oraz języka staro-cerkiewno-słowiańskiego i ruskiego. Dużo uwagi poświęca autonomii kulturowej prawosławnych obywateli RP, w tym znaczeniu Supraśla i innych centrów duchowych. Współpracuje z Uniwersytetem Jagiellońskim, ChAT i Akademią Supraską.
Pochodzący z Francji Arno Gujon (Arnaud Gouillon) założył w 2004 r. fundację "Solidarni z Kosowem" (franc. Solidarite ?osovo). Studencka organizacja szybko przekształciła się w jedną z największych organizacji humanitarnych działających na Bałkanach – pisze kapituła w uzasadnieniu wyróżnienia. Bez wsparcia państwowego fundacja dostarczyła ponad 40 transportów pomocy humanitarnej, a we współpracy z prawosławną diecezją Kosowa i Metochii – sfinansowała dziesiątki projektów z zakresu edukacji, zdrowia i rolnictwa. Jak podano w komunikacie, łączna wartość pomocy udzielonej przez "Solidarnych z Kosowem" rodzinom mieszkającym w enklawach w Kosowie i Metochii wyniosła prawie 6 mln euro.
Patron przyznawanej w Białymstoku nagrody książę Konstanty Ostrogski (1526-1608) żył w Wielkim Księstwie Litewskim. Zasłynął z umacniania pozycji Cerkwi w państwie, w trudnych dla niej czasach unii brzeskiej. Przy jego osobie skupiali się najwybitniejsi protektorzy prawosławia. Budował i wyposażał cerkwie, fundował i opiekował się monasterami (w sumie ponad sześćset świątyń). W siedzibie rodu – Ostrogu – stworzył najważniejsze na ruskich ziemiach RP prawosławne centrum oświatowo-kulturalne. Był także zwolennikiem zbliżenia z Kościołem katolickim.
Nagrody jego imienia są tradycyjnie wręczane w maju, podczas festiwalu Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej w Hajnówce (Podlaskie). Do tej pory wyróżniono nimi ponad 130 osób i instytucji z różnych krajów i kontynentów, w tym hierarchów, teologów, muzyków, artystów piszących ikony, pisarzy, architektów, slawistów czy historyków.(PAP)
Autor: Robert Fiłończuk
rof/ joz/
