Wybrane zabytki z Skarbca Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu, m.in. świeczniki chanukowe z wrocławskiej Nowej Synagogi, która spalona została podczas pogromu w Niemczech w 1938 r., zaprezentowane podczas konferencji nt. wystawy „Żydowska dusza. Skarby Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu”. Fot. PAP/M. Kulczyński
Gmina Wyznaniowa Żydowska we Wrocławiu wspólnie z wrocławskim Muzeum Narodowym przygotowują wystawę, na której zaprezentowane zostaną dotychczas nieudostępniane szerszej publiczności zbiory pochodzące ze skarbca gminy. Otwarcie wystawy zaplanowano na listopad.
O współpracy wrocławskiej Gminy Żydowskiej i Muzeum Narodowego przy realizacji wystawy „Żydowska dusza. Skarby Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu” poinformowano na czwartkowej konferencji prasowej.
„Eksponaty są w naszym skarbcu już od wielu, wielu lat i przyszedł w tamtym roku taki moment, kiedy uznaliśmy, że warto je wyeksponować i udostępnić szerszej publiczności. Dzięki uprzejmości i merytorycznemu wsparciu Muzeum Narodowego we Wrocławiu będziemy mogli pokazać na wystawie, którą mamy zamiar rozpocząć w listopadzie, kilka eksponatów. Ze strony muzeum będziemy mieli ogromną pomoc i patronat, za co serdecznie dziękujemy” - powiedziała Klara Kołodziejska-Połtyn, przewodnicząca Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu.
Jak podkreśliła, wystawa jest częścią większego projektu realizowanego przy wsparciu finansowym Gminy Wrocław, na który złożą się także wykłady i koncerty muzyki żydowskiej. „To projekt przewidziany na lata. Gmina Wyznaniowa Żydowska po raz pierwszy realizuje taki duży projekt i bardzo byśmy chcieli, żeby był on znaczący nie tylko dla nas, ale również dla Wrocławia. Eksponaty, od wielu lat przechowywane w skarbcu, nie są znane nawet członkom naszej wspólnoty. Myślę, że to ogromne marnotrawstwo dobra kultury żydowskiej, naszego wspólnego dziedzictwa” – mówiła Kołodziejska-Połtyn.
Inicjatywa ma na celu przywrócenie istnienia Muzeum Żydowskiego we Wrocławiu, którego celem ponownie będzie gromadzenie i prezentowanie obiektów związanych z historią, kulturą i sztuką żydowskiej społeczności Śląska.
„Jestem wdzięczny, że miasto tak odpowiedzialnie podjęło to wyzwanie, że wsparło tę ideę, ten zamysł, bo tylko wspólnie jesteśmy w stanie przywrócić coś, co stanowi niezbywalny, trwały, a jakże ważny element składowy tożsamości miasta i regionu” – podkreślił Piotr Oszczanowski, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu.
Przypomniał, że w 1929 roku w Śląskim Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności we Wrocławiu zorganizowano największą w Europie wystawę zatytułowaną „Żydowskie dziedzictwo 1050-1850 na Śląsku”. „Zaprezentowano wówczas na niej 576 wyjątkowych artefaktów, które składały się na prezentację spuścizny wspólnoty społeczności gminy żydowskiej, nie tylko we Wrocławiu, ale na całym Śląsku. Wystawę, która trwała raptem sześć tygodni odwiedziło 13 tys. osób i uznana została za największą wystawę żydowską w przedwojennej Europie” – powiedział.
„Gdy dziś powracamy do tej idei, tego szczytnego pomysłu, aby przywrócić to, co skrywa skarbiec Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu odwołujemy się zarówno do tej historii, jak i świadomości, że powojenne losy tej społeczności również pozostawiły bardzo trwały ślad w wymiarze artystycznym i materialnym” – mówił dyrektor muzeum.
Skarbiec Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu zawiera ponad sto zabytków, w tym wyroby ze srebra, tekstylia i liczne zwoje Tory. Srebrne przedmioty wykonane zostały przez złotników we Wrocławiu, Pradze, Wiedniu czy Berlinie. Prawdopodobnie są to pozostałości niegdyś bogatej kolekcji Muzeum Żydowskiego we Wrocławiu (1928–38), które zostało ograbione podczas II wojny światowej. Dodatkowo część zbioru została przywieziona do Wrocławia po 1945 r. wraz z żydowskimi repatriantami z terenów dawnego Związku Sowieckiego.
Zdaniem kuratora przyszłej wystawy Jacka Witeckiego, obiekty zgromadzone w skarbcu stanowią bardzo intrygujący zbiór. „Gdy po raz pierwszy je obejrzałem, byłem zaskoczony szerokim zakresem, jaki reprezentują te przedmioty. Naszym pierwszym zadaniem jako muzealników, konserwatorów będzie nadanie tym obiektom waloru wystawienniczego. Wstępnie wybraliśmy około 50 obiektów, które zostaną poddane zabiegom konserwatorskim” – tłumaczył.
Jak dodał, wystawa będzie miała charakter rozwojowy i będzie sukcesywnie poszerzana. „Chcielibyśmy tak potraktować przyszłą wystawę, aby z tych obiektów wysnuć pewną opowieść o historii wrocławskiej społeczności żydowskiej, o duchowości, o obrzędach. Mamy tu przedmioty pochodzące zarówno ze świątyni, jak i takie, które przeznaczone były do kultu domowego, prywatnego, więc jest tutaj ogromne spektrum tematów i w takim ujęciu mam nadzieję uda nam się te piękne obiekty pokazać” – zapowiedział. (PAP)
Autorka: Agata Tomczyńska
ato/ pat/
