Źródło: Wikimedia Commons
Kościół katolicki obchodzi 25 grudnia uroczystość Narodzenia Pańskiego, jedno z najważniejszych - po Wielkanocy - świąt w roku. Wprowadzone zostało dopiero w IV wieku. Po raz pierwszy świętowano je w Betlejem w 328 roku, a w 335 roku dotarło do Rzymu, a stamtąd do innych regionów Cesarstwa Rzymskiego.
Kościół od początku czcił przyjście Zbawiciela na świat, ale czynił to razem z tajemnicą ukrzyżowania Chrystusa, Jego śmierci i zmartwychwstania. Sytuacja zmieniła się na początku IV wieku wraz z otrzymaniem przez chrześcijaństwo wolności.
Na polecenie cesarza Konstantyna nad grotą narodzenia Jezusa w Betlejem wybudowano bazylikę. Pierwsza liturgia odbyła się w 328 roku. Kiedy świątynia uległa spaleniu, cesarz Justynian I odbudował ją VI wieku. Pewne zmiany wprowadzili do bazyliki krzyżowcy i taką pozostała po nasze czasy.
Wraz z powstaniem bazyliki Narodzenia Pańskiego ustalił się zwyczaj, że patriarcha udawał się z Jerozolimy w procesji do Betlejem, odległego o ok. 8 km i tam w Grocie Narodzenia odprawiał w nocy mszę św. Liturgia Kościoła jerozolimskiego związana była z obchodami Epifanii, czyli "Objawienie".
W Rzymie święto Bożego Narodzenia od wieku IV obchodzono 25 grudnia. Z tego także czasu istnieje fragment homilii papieża św. Liberiusza (+ 366) na Boże Narodzenie. Najdawniejsza wzmianka o tym święcie w Kościele syryjskim pochodzi od św. Jana Chryzostoma.
W IV wieku obchody uroczystości Bożego Narodzenia spotykamy w Jerozolimie, w Antiochii, w Konstantynopolu, w Rzymie i w Hiszpanii. Po mszy św. odprawionej w Betlejem o północy, powracano do Jerozolimy i odprawiano drugą liturgię w godzinach porannych w kościele Zmartwychwstania Pańskiego. Następnie w południe odprawiano trzecią eucharystię w kościele katedralnym. W Rzymie zwyczaj ten znany był już za czasów papieża św. Grzegorza I Wielkiego (+ 604). Odprawiano tam nocą pasterkę przy żłóbku Chrystusa w bazylice Matki Bożej Większej; drugą liturgię w godzinach porannych w kościele Zmartwychwstania, gdzie miał rezydencję swoją przedstawiciel cesarza wschodniego, zaś trzecią koło południa w bazylice św. Piotra.
Pierwotnie obchodzone w Betlejem święto narodzenia nosiło nazwę "Epifania", czyli "Objawienie", które miało bardzo szeroki charakter. Obejmowało zarówno fakt przyjścia Syna Bożego na świat jak i objawienia tego faktu pasterzom będącym przedstawicielami Narodu Wybranego jak i mędrcom ze Wschodu, reprezentującym świat pogański. Nazwa mogła odnosić się także do chrztu Jezusa nad Jordanem czy cudu w Kanie Galilejskiej. Z tego względu Rzym zaproponował konkretne określenie święta: Narodzenie (Natale lub Nativitas), które przyjęło się niemal powszechnie.
Po niemiecku Boże Narodzenie nazywane jest Święta Noc (Weihnachten), po angielsku Święto Narodzenia (Feast of the Nativity) lub częściej Święto Chrystusa (dosłownie Christmas jest skrótem określenia Christ’s mass czy Msza Chrystusa.
Natomiast uroczystość Objawienia Pańskiego, zwana w Polsce potocznie świętem Trzech Króli obchodzona jest 6 stycznia i skupia się na pokłonie mędrców ze Wschodu, zaś w Kościołach Wschodnich na chrzcie Jezusa w Jordanie.
W kalendarzu rzymskim 25 grudnia jest dniem przesilenia zimowego, czyli począwszy od tego dnia - noce stają się coraz krótsze a dni dłuższe, aż do przesilenia czerwcowego. W związku z tym, wybrano ten dzień na obchody tajemnicy Narodzenia Syna Bożego chcąc symbolicznie ukazywać, że spełnia się tajemnica przyjścia zapowiadanego przez Biblię Mesjasza.
Zgodnie z nauczaniem Kościoła katolickiego przez unię osobową (hipostatyczną) Syn Boży połączył w sobie dwie natury: boską i ludzką, tak, że zachowały one swoją odrębność w swojej Osobie Bożej. W swojej naturze Bożej Syn Boży jest wieczny. W ludzkiej naturze, którą przyjął z dziewiczego ciała Maryi, rozpoczął istnienie w pierwszym roku naszej ery i otrzymał imię Jezus.
W związku z postanowieniami Soboru Watykańskiego II i reformą kalendarza liturgicznego w roku 1969 okres Bożego Narodzenia trwa od nieszporów 24 grudnia do uroczystości Chrztu Pańskiego, która obchodzona jest w pierwszą niedzielę po uroczystości Objawienia Pańskim, która przypada 6 stycznia.
Przed południem o godz. 11.00 w sobotę metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz odprawi mszę św. w warszawskiej archikatedrze św. Jana Chrzciciela. Podczas liturgii skieruje życzenia świąteczne i noworoczne. Natomiast po południu, o godz. 15.00 spotka się z ubogimi i bezdomnymi w parafii św. Barbary w Warszawie, dla których Wspólnota Sant’Egidio wraz z wolontariuszami, co roku przygotowuje bożonarodzeniowy obiad. "Święta z Ubogimi" z powodu pandemii odbędą się w formie dostosowanej do sytuacji epidemicznej.
Ordynariusz warszawsko-praski biskup Romuald Kamiński 25 grudnia o godz. 11.00 będzie przewodniczył liturgii w katedrze św. Michała Archanioła i św. Floriana. (PAP)
Autor: Magdalena Gronek
mgw/ mhr/
