„Janusz Kamocki – Sandomierzanin, patriota, etnograf”
„Janusz Kamocki – Sandomierzanin, patriota, etnograf” to najnowsza wystawa czasowa, którą można oglądać w Zamku Królewskim w Sandomierzu. Kamocki – żołnierz Armii Krajowej, działacz opozycji demokratycznej w PRL oraz muzealnik i podróżnik – przez całe życie był związany z Sandomierszczyzną.
Głównym założeniem ekspozycji, której wernisaż odbył się w czwartek w sandomierskim Muzeum Zamkowym, jest przypomnienie sylwetki doktora Janusza Kamockiego (1927-2021) – muzealnika, etnografa, żołnierza Armii Krajowej (ps. Mamut), działacza opozycyjnego w okresie PRL.
Kamocki przez całe życie związany był z Sandomierzem i Sandomierszczyzną. Przez wiele lat współpracował również z sandomierskim muzeum, organizując wystawy oraz odczyty naukowe. Do zbiorów Muzeum Zamkowego w Sandomierzu przekazał ponad 1,5 tysiąca pamiątek rodzinnych, m.in. obrazy i dokumenty, odznaczenia, pamiątki rodzinne, np. listy. To wszystko można zobaczyć na wystawie w zamku.
Jak poinformował rzecznik muzeum, Marcin Kapka, wystawa ma charakter monograficzny, opowiada o najważniejszych etapach życia bohatera, a przede wszystkim jego działalności patriotyczno-niepodległościowej i naukowej.
Dr Janusz Kamocki zajmował się badaniami etnograficznymi, związanymi głównie z problematyką kostiumologii ludowej oraz zasięgów grup etnograficznych. Z żoną Marią Kamocką z Gierowskich prowadził badania etnograficzne nad strojem sandomierskim, których wynikiem była praca "Strój sandomierski". Prowadził również badania w Singapurze, Indiach, Nepalu, Indonezji, Tatarstanie, Armenii, Kirgistanie, Kazachstanie i Uzbekistanie. W 2016 r. otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Sandomierza.
Kamocki urodził się 2 sierpnia 1927 r. w Warszawie. Dzieciństwo spędził w rodzinnym majątku Podgaje pod Sandomierzem. Naukę rozpoczął w szkole powszechnej w Dwikozach, a następnie uczęszczał do Szkoły Ćwiczeń w Sandomierzu. Podczas okupacji kontynuował naukę na tajnych kompletach. W czasie wojny zaangażował się w działalność konspiracyjną. W listopadzie 1942 r. związał się z Narodową Organizacją Wojskową, gdzie działał pod pseudonimem "Orcio". W lutym 1943 r. wstąpił natomiast do Armii Krajowej, gdzie działał pod pseudonimem "Mamut". Po wojnie kontynuował działalność konspiracyjną w Narodowym Zjednoczeniu Wojskowym, a w sandomierskich szkołach organizował konspiracyjną organizację młodzieżową.
W 1946 r. Kamocki zdał maturę w sandomierskim liceum im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Następnie rozpoczął studia etnograficzne na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz studia dyplomatyczne w Szkole Nauk Politycznych przy Wydziale Prawa UJ. W 1964 r. uzyskał doktorat nauk humanistycznych na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu pod kierunkiem prof. Józefa Burszty. Pracę naukową i zawodową związał z Muzeum Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie, gdzie kierował działem etnografii pozaeuropejskiej. Prowadził badania etnograficzne na terenie Polski, jak i za granicą, m.in. w Indonezji, na Jawie i Bali oraz w Indiach, Singapurze czy Nepalu.
Głównymi obszarami badawczymi Kamockiego były kostiumologia ludowa, obrzędowość, demonologia oraz badania nad zasięgiem grup etnograficznych. Interesował się również sytuacją Polonii.
Kamocki jest autorem kilkudziesięciu publikacji naukowych oraz wielu książek.
Na emeryturze kontynuował swoją pracę naukową na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytecie Polskim w Wilnie, oraz na Wyższej Szkole Humanistyczno-Przyrodniczej w Sandomierzu i Uniwersytecie Śląskim.
Janusz Kamocki był członkiem Komisji Etnograficznej PAN, Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego i Towarzystwa Naukowego Sandomierskiego. Należał do Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.
Został odznaczony przez Rząd na Uchodźstwie Krzyżem Armii Krajowej oraz Złotym Krzyżem Zasługi za działalność niepodległościową, Krzyżem Kompanii Wrześniowej, a ponadto został wielokrotnie nagrodzony odznaczeniami kombatanckimi. Został również odznaczony przez prezydenta Andrzeja Dudę Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości.
Dr Kamocki był laureatem tytułu Świadek Historii Instytutu Pamięci Narodowej. Pośmiertnie został odznaczony przez prezydenta Polski, Andrzeja Dudę, Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.
Wystawa będzie udostępniona dla zwiedzających od 27 października 2023 r. do 21 stycznia 2024 r. Została objęta honorowym patronatem ministra kultury Piotra Glińskiego, marszałka województwa świętokrzyskiego Andrzeja Bętkowskiego oraz burmistrza Sandomierza Marcina Marca. (PAP)
Autor: Wiktor Dziarmaga
wdz/ aszw/
